Πόλεμος στο Ισραήλ: Το μοιραίο λάθος του Μπάιντεν; Πώς η επίσκεψη του Αμερικανού προέδρου στη χώρα μπορεί να πλήξει την υστεροφημία του - Ανάλυση Wall Street Journal

Λίγες ώρες μετά την επίθεση σε νοσοκομείο της Γάζας, κατά την οποία έχασαν τη ζωή τους εκατοντάδες άμαχοι, ο πρόεδρος Μπάιντεν έφτασε στο Ισραήλ την Τετάρτη (18/10), προκειμένου να δείξει την υποστήριξή του προς τη χώρα. Η επίθεση πυροδότησε περαιτέρω την ένταση στην περιοχή της Μέσης Ανατολής ενώ, μετά από αυτήν, ηγέτες του αρβικού κόσμου ανακοίνωσαν τη μη συμμετοχή τους σε μία προγραμματισμένη Σύνοδο Κορυφής με θέμα τον πόλεμο στο Ισραήλ.

Την ευθύνη για την έκρηξη στο αραβικό νοσοκομείο Al-Ahli επέρριψε η Χαμάς σε ισραηλινή αεροπορική επιδρομή, ωστόσο ο στρατός του Ισραήλ ισχυρίστηκε ότι, η έκρηξη προκλήθηκε από πύραυλο που εκτοξεύθηκε από την παλαιστινιακή Ισλαμική Τζιχάντ, μία άλλη ομάδα μαχητών με έδρα τη Γάζα. Από την πλευρά της, η παλαιστινιακή απελευθερωτική ομάδα διέψευσε τους ισχυρισμούς των Ισραηλινών. Οι εκατοντάδες θάνατοι αμάχων στο νοσηλευτικό ίδρυμα είχαν σαν αποτέλεσμα η Ιορδανία να ακυρώσει την προγραμματισμένη σύνοδο στο Αμμάν, στην οποία θα συμμετείχαν ο Μπάιντεν και οι ηγέτες της Αιγύπτου, της Ιορδανίας και της Παλαιστίνης, με θέμα την κατάσταση στη Γάζα. Ο Μαχμούντ Αμπάς, πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής, αποχώρησε από την Ιορδανία και επέστρεψε στη Δυτική Όχθη.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ και τα υπόλοιπα μέλη της αποστολής, προσγειώθηκαν εν μέσω μεγάλων διαδηλώσεων στους δρόμους των μεγάλων πόλεων αλλά και κλίματος οργής κατά των ΗΠΑ για τη στήριξή τους στο Ισραήλ. Η ένταση που επικρατεί σχετικά με την αμφιλεγόμενη στάση του Μπάιντεν θα μπορούσε να υπονομεύσει τις προσπάθειες του αμερικανού προέδρου για την απελευθέρωση των ομήρων της Χαμάς, αλλά και τη δημιουργία ανθρωπιστικού διαδρόμου από τη Γάζα, για τους υπηκόους άλλων χωρών.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Λευκού Οίκου, ο Τζο Μπάιντεν ενημερώθηκε για το περιστατικό από την ομάδα εθνικής ασφαλείας του και, στη συνέχεια, συνομίλησε με τον αμερικανό ΥΠΕΞ, Άντονι Μπλίνκεν, ο οποίος, από την περασμένη εβδομάδα, βρίσκεται στην περιοχή, στο πλαίσιο διπλωματικής περιοδείας. Ο πρόεδρος Μπάιντεν συνομίλησε και με τον βασιλιά Αμπντάλα Β΄ της Ιορδανίας και τον Ισραηλινό πρωθυπουργό, Μπενιαμίν Νετανιάχου. Όπως ανέφερε ο Λευκός Οίκος, με δεδομένο ότι το ιορδανικό σκέλος του ταξιδιού έχει ακυρωθεί, ο Μπάιντεν επρόκειτο να μιλήσει τηλεφωνικά με σημαντικούς Άραβες ηγέτες ενώ μέσα στα σχέδιά του είναι η αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης στη Γάζα, με έμφαση στην παροχή διεθνούς βοήθειας στον πολιορκημένο θύλακα.

«Οι ΗΠΑ υποστηρίζουν απερίφραστα την προστασία της ζωής των αμάχων»

«Οι ΗΠΑ υποστηρίζουν απερίφραστα την προστασία της ζωής των αμάχων κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων. Θρηνούμε για τους ασθενείς, το ιατρικό προσωπικό και άλλους αθώους που σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν σε αυτή την τραγωδία», δήλωσε ο αμερικανός πρόεδρος του οποίου το βιαστικά οργανωμένο ταξίδι στο Ισραήλ, ωστόσο, εγκυμονούσε διπλωματικούς και πολιτικούς κινδύνους, καθώς και κινδύνους ασφαλείας, ακόμα και πριν την επίθεση στο νοσοκομείο. Η επίσκεψη Μπάιντεν αυξάνει το πολιτικό διακύβευμα για τον πρόεδρο που είχε θέσει ως βασικό στόχο, από την αρχή της θητείας του, τον τερματισμό των «αέναων πολέμων» οπυ απασχολούσαν τις ΗΠΑ τις τελευταίες δύο δεκαετίες, ενώ, ταυτόχρονα, είχε δηλώσει την αταλάντευτη υποστήριξή του στο Ισραήλ.

Όπως σημείωσε στην Wall Street Journal ο διευθυντής της Πρωτοβουλίας για την Ασφάλεια στη Μέση Ανατολή του Scowcroft στο Ατλαντικό Συμβούλιο και πρώην αξιωματικός καριέρας των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών, Τζόναθαν Πάνικοφ, «αν αποκαλυφθεί ότι η επίθεση στο νοσοκομείο ήταν ένα λανθασμένο χτύπημα του Ισραήλ, η επιρροή του προέδρου στον Νετανιάχου θα δοκιμαστεί γρήγορα. Αν αποδειχθεί ότι πρόκειται για την Παλαιστινιακή Τζιχάντ ή άλλη τρομοκρατική οργάνωση της Γάζας, ο πρόεδρος θα αποκτήσει ακόμα μεγαλύτερο ηθικό πλεονέκτημα που θα τον βοηθήσει να προσεγγίσει καλύτερα τους  Άραβες ηγέτες, και ιδιαίτερα τον βασιλιά Αμπντάλα και τον Αιγύπτιο πρόεδρο, Αμπντέλ Φατάχ Αλ Σίσι, ώστε να διευκολύνουν τις συνθήκες για παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας».

Προειδοποίηση προς τρίτους

Εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου σχολίασε ότι, στα σχέδια του Μπάιντεν είναι να θέσει «σκληρές ερωτήσεις» στον Νετανιάχου και άλλους Ισραηλινούς ηγέτες αλλά και να συζητήσει μαζί τους τις προθέσεις και τους στόχους τους στη σύγκρουση. Εν μέσω αυξανόμενης παγκόσμιας ανησυχίας, ότι οι συγκρούσεις θα μπορούσαν να εξαπλωθούν στην περιοχή, οι ΗΠΑ ευελπιστούν το ταξίδι του προέδρου να ερμηνευθεί ως προειδοποίηση προς πιθανούς τρίτους εμπλεκόμενους στη σύρραξη - είτε πρόκειται για άλλες χώρες είτε για μαχητικές ομάδες όπως η Χεζμπολάχ του Λιβάνου που υποστηρίζεται από το Ιράν, αλλά και ως προειδοποίηση, ότι, εάν οι χώρες αυτές εμπλακούν στις συγκρούσεις, οι ΗΠΑ είναι έτοιμες να δράσουν.

Ωστόσο, το αμερικανικό μέσο επισημαίνει ότι, με την επίσκεψή του στην περιοχή, ο πρόεδρος θέτει σε κίνδυνο την αξιοπιστία του και, όπως φαίνεται, συμμετέχει βαθύτερα στη σύγκρουση – ακόμα και αν ο ίδιος αλλά και κορυφαίοι αξιωματούχοι της κυβέρνησής του έχουν διαβεβαιώσει τα αμερικανικά στρατεύματα μάχης ότι δεν θα σταλούν σε έναν ακόμη πόλεμο. Ο σύμβουλος και διακεκριμένος συνεργάτης στο Ινστιτούτο Πολιτικής της Ουάσινγκτον για την Εγγύς Ανατολή, ο οποίος υπηρέτησε σε ανώτερες θέσεις εθνικής ασφάλειας σε τέσσερις κυβερνήσεις, Ντένις Ρος, σχολιάζει πως, ο Μπάιντεν, «κατανοεί το διακύβευμα».

Επαφές αμερικανών αξιωματούχων σε Κατάρ και Τουρκία 

Επιπλέον, ο πρόεδρος αναμένεται να πιέσει και για την απελευθέρωση των ομήρων που κρατούνται από τη Χαμάς. Μέσω Κατάρ, Τουρκίας και άλλων χωρών που έχουν δεσμούς με την παλαιστινιακή οργάνωση, αμερικανοί αξιωματούχοι πραγματοποιούν επαφές, ωστόσο ορισμένοι φοβούνται ότι, η επίσκεψη Μπάιντεν στο Ισραήλ καθώς και οποιοδήποτε ψήγμα υποστήριξης της πιθανής χερσαίας επιχείρησης με σκοπό την εξάλειψη της Χαμάς, θα μπορούσε να περιπλέξει αυτές τις προσπάθειες.

Και η ίδια η φύση του ταξιδιού, όμως, είναι ασυνήθιστη, παρότι δεν είναι πρωτοφανές ο πρόεδρος των ΗΠΑ να ταξιδεύει σε εμπόλεμες ζώνες. Κατά κανόνα, ο Λευκός Οίκος διοργανώνει τέτοιου είδους επισκέψεις σε χώρες που διεξάγονται πολεμικές συρράξεις, πάντα, όμως, υπό αυστηρό εμπάργκο πληροφοριών – όπως ακριβώς έγινε με την φετινή επίσκεψη Μπάιντεν στην Ουκρανία. Οι όροι του εν λόγω εμπάργκο συνήθως περιλαμβάνουν την κοινή συναίνεση των μέσων για γνωστοποίηση της παρουσίας του προέδρου, μόνο μετά την άφιξή του στις εμπόλεμες ζώνες.

Πολιτική πρόκληση

Το ταξίδι του Μπάιντεν αποτελεί πρόκληση και σε πολιτικό επίπεδο, καθώς ο ίδιος διεκδικεί μία δεύτερη προεδρική θητεία. Παρότι, μεταξύ των αμερικανών και ειδικά μετά τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου, η στήριξη προς το Ισραήλ αποτελεί μία ευρέως αποδεκτή επιλογή (ειδικά μεταξύ των Ρεπουμπλικανών και ανεξάρτητων ψηφοφόρων) ο πρόεδρος διακινδυνεύει να χάσει μέρος των υποστηρικτών του μέσα στο ίδιο του το κόμμα. Ορισμένοι Δημοκρατικοί επικρίνουν τις αεροπορικές επιδρομές του Ισραήλ στη Γάζα με θύματα άμαχους Παλαιστίνους ενώ έχουν εκφράσει ανησυχίες για τη σταθερή υποστήριξη Μπάιντεν προς το Ισραήλ ενόψει μιας πιθανής χερσαίας επίθεσης. Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, η συμπάθεια του δημοκρατικού κόμματος έχει μετατοπιστεί προς την πλευρά των Παλαιστίνιων.

«Η επίσκεψη δεν είναι ρητά πολιτική, μεν, ωστόσο διαμορφώνεται από το ποιος είναι ο Μπάιντεν ως πολιτικός», εξηγεί ο διευθυντής του Προγράμματος Μέσης Ανατολής στο Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών, Τζον Άλτερμαν. «(Ο Μπάιντεν) πιστεύει βαθιά στην προσωπική σύνδεση με πρόσωπα, στην πίεση σε ατομικό επίπεδο που μπορεί να αποσπάσει προσωπικές δεσμεύσεις και να αλλάξει συμπεριφορές. Για τον ίδιο, (η επίσκεψη) αποτελεί προέκταση της προεκλογικής του καμπάνιας», συμπληρώνει.

Ήδη, στην περιοχή, οι ΗΠΑ έχουν αναπτύξει σημαντική στρατιωτική δύναμη: Την περασμένη εβδομάδα, το USS Gerald R. Ford και μέρος του βαριά οπλισμένου στόλου τους, έφτασαν στη Μεσόγειο κοντά στο Ισραήλ. Σύμφωνα με αξιωματούχους, η κινητοποίηση αυτή έγινε με σκοπό την αποτροπή της Χεζμπολάχ και άλλων αραβικών οργανώσεων από τη συμμετοχή στη σύρραξη. Σε λιγότερο από δύο εβδομάδες από σήμερα, στην περιοχή αναμένεται να φτάσει και μία δεύτερη ομάδα αεροπλανοφόρων, το USS Dwight D. Eisenhower. Επιπλέον, σύμφωνα με δηλώσεις αξιωματούχων της αμερικανικής άμυνας τη Δευτέρα, περίπου 2.000 στρατιώτες έχουν επιλεγεί από τον αμερικανικό στρατό και προετοιμάζονται για μια πιθανή αποστολή για την υποστήριξη του Ισραήλ. Στην περιοχή έχουν αναπτυχθεί, επίσης, εμπειρογνώμονες του FBI για την ανάκτηση ομήρων προκειμένου να παράσχουν τη βοήθειά τους στην ισραηλινή κυβέρνηση. Το ταξίδι Μπάιντεν στο Ισραήλ, έρχεται μετά από δύο διαδοχικές επισκέψεις του υπουργού Εξωτερικών, Άντονι Μπλίνκεν, ο οποίος μάλιστα έχει εμπλακεί σε πυρετό διπλωματικών διαβουλεύσεων στη Μέση Ανατολή, αλλά και του υπουργού Άμυνας, Λόιντ Όστιν, στα τέλη της περασμένης εβδομάδας.

Ανθρωπιστική κρίση

Ακόμα και πριν τους φρικτούς θανάτους εκατοντάδων αμάχων Παλαιστίνιων στο νοσοκομείο της Γάζας, η περιοχή υπέφερε από τρομακτική ανθρωπιστική κρίση, καθώς το το Ισραήλ σφυροκοπούσε τον πυκνοκατοικημένο θύλακα, ως αντίποινα στην επίθεση της Χαμάς. Τα τρόφιμα, το νερό και η ηλεκτρική ενέργεια, από την έναρξη της σύγκρουσης, παρέχονται με το σταγονόμετρο και, οι κάτοικοι της Γάζας, δεν μπορούν να την εγκαταλείψουν από τα δύο διαθέσιμα συνοριακά περάσματά της, με το ένα να οδηγεί στο Ισραήλ και το άλλο στη γειτονική Αίγυπτο.

Ο Μπλίνκεν επισκέφθηκε την Αίγυπτο την Κυριακή, ευελπιστώντας να πείσει τον Αλ Σίσι να ανοίξει το συνοριακό πέρασμα της Ράφα προκειμένου να μπορέσουν να φύγουν τουλάχιστον όσοι ξένοι υπήκοοι έχουνε γκλωβιστεί στη Γάζα. Σύμφωνα με εκτιμήσεις των ΗΠΑ, εκεί μπορεί να βρίσκονται 500 έως 600 Αμερικανοί πολίτες. Δεν ήταν σαφές, ωστόσο, πόσοι θα ήταν οι άμαχοι που θα επιχειρούσαν να φύγουν. Και το ίδιο το πέρασμα της Ράφα, όμως, έχει υποστεί ζημιές από ισραηλινούς βομβαρδισμούς οι ποίοι έχουν καταστήσει δύσκοη την πρόσβαση για πολίτες που επιθυμούν να περάσουν. Και από την πλευρά της Αιγύπτου, έχουν εκφραστεί κατηγορίες προς το Ισραήλ, για την παρεμπόδιηση της ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα μέσω της Ράφα.

«Πρόκειται για ένα από τα πιο περίπλοκα ζητήματα που μπορεί να φανταστεί κανείς», σημειώνει ο πρώην πρέσβης στο Ισραήλ και στην Αίγυπτο, Ντάνιελ Κέρτσερ. «Οι επόμενες ημέρες θα είναι πραγματικά πολύ δύσκολες και το πιο επείγον ζήτημα είναι αυτό της ανθρωπιστικής βοηθειας. Εξίσου σημαντικό, όμως, είναι και το σε ποιο σημείο, θα υπάρξει κοινή συναίνεση, μεταξύ των χωρών της περιοχής ότι η Χαμάς πρέπει να εξουδετερωεθί», ακταλήγει.