«Μοντέλο Μοράλες»-Ολιγαρκής αφθονία και άφθονη... παραπληροφόρηση

Πολλά γράφτηκαν και ακόµη περισσότερα ειπώθηκαν τις τελευταίες µέρες στην Ελλάδα για τη Βολιβία, τον πρόεδρό της, Εβο Μοράλες, την πολιτική κατάσταση στη Λατινική Αµερική και, φυσικά, τον ουρανοξύστη στην πρωτεύουσα Λα Παζ που είναι γνωστός και ως «το µεγάλο σπίτι του λαού» και στεγάζει, µεταξύ άλλων, και την προεδρική κατοικία.

Η επίσκεψη του Βολιβιανού προέδρου Εβο Μοράλες στην Αθήνα και η πολιτική κατάσταση στη χώρα του έγιναν επικοινωνιακά όπλα προς εσωτερική κατανάλωση. Ωστόσο ο τρόπος µε τον οποίο πραγµατοποιήθηκε ο δηµόσιος διάλογος µε αφορµή το «προεδρικό µέγαρο» (ο ουρανοξύστης δεν είναι «προεδρικό µέγαρο») καταδεικνύει ότι είτε η εικόνα που υπάρχει στην Ελλάδα για την κατάσταση στη Βολιβία είναι θολή είτε εσκεµµένα έγινε λάθος παρουσίαση δεδοµένων και γεγονότων. Η Βολιβία, τόσο ως προς την πρόσφατη πολιτική της ιστορία, η οποία είναι ταυτισµένη µε τον Μοράλες, τον πρώτο πρόεδρο της χώρας που είναι ιθαγενής και όχι λευκός, όσο και ως προς την οικονοµία της, διαφοροποιείται σε σηµαντικό βαθµό από τα υπόλοιπα κράτη της Λατινικής Αµερικής.

Ενδεικτική και η επίσηµη ονοµασία της που είναι «Πολυεθνοτικό Κράτος της Βολιβίας» εδώ και περίπου µία δεκαετία. Ο 60χρονος Εβο Μοράλες, ο οποίος ξεχωρίζει ως ο µακροβιότερος πρόεδρος αυτήν τη στιγµή στη Λατινική Αµερική, κέρδισε τις εκλογές του 2005 (ορκίστηκε το 2006) κεφαλαιοποιώντας πολιτικά ένα κύµα διαµαρτυρίας-λαϊκής εξέγερσης µε αφορµή την εκµετάλλευση των αποθεµάτων φυσικού αερίου της χώρας. Εκτοτε ο Μοράλες µε την πολιτική του επρόκειτο να µετατρέψει τη χώρα του στο µεγαλύτερο success story της Λατινικής Αµερικής.

Στα δεκατρία χρόνια της διακυβέρνησης Μοράλες η Βολιβία έχει γνωρίσει τους υψηλότερους ρυθµούς ανάπτυξης σε ολόκληρη τη Λατινική Αµερική (σταθερά από 4,9% µέχρι 5% ετησίως). Βασικό ρόλο σε αυτό έχουν φυσικά παίξει τα πλούσια κοιτάσµατα της χώρας σε υδρογονάνθρακες (το 37% του συνόλου των εξαγωγών της) αλλά και τα µεγάλα κοιτάσµατα ψευδαργύρου, ορυκτών και πολύτιµων µετάλλων που διαθέτει (13% και 11% των εξαγωγών αντίστοιχα). Σηµαντική ώθηση έδωσε και η διαγραφή χρέους που κατάφερε να αποσπάσει στην αρχή της προεδρίας του ο Μοράλες από τους διεθνείς πιστωτές της χώρας.

Ο 60χρονος πρώην καλλιεργητής κόκας, όπως και άλλοι ηγέτες της Λατινικής Αµερικής που ανήκαν στον λεγόµενο «ροζ συνασπισµό» χωρών, τα έσοδα τα οποία προέκυψαν από προγράµµατα εθνικοποιήσεων των φυσικών πόρων τα επένδυσε σε προγράµµατα κοινωνικής στήριξης για τους πιο αδύναµους, σε υποδοµές, στα συστήµατα Παιδείας και Υγείας. Κατ’ αυτόν τον τρόπο ο Μοράλες περιόρισε την οικονοµική ανισότητα στη Βολιβία, βελτιώνοντας παράλληλα περαιτέρω το βιοτικό επίπεδο και των ήδη σχετικά προνοµιούχων τάξεων.

Οπως σηµειώνεται σε ειδικές αναλύσεις για το θέµα, µέσω του «πειράµατος» του Εβο Μοράλες και του κόµµατος του Κινήµατος για τον Σοσιαλισµό έχει αλλάξει η σύνθεση της «λευκής αστικής τάξης» µιας χώρας στην οποία πλέον υπάρχουν και εύποροι ιθαγενείς. Τα επιδόµατα στήριξης στους αδύναµους είναι της τάξεως των 300 ευρώ περίπου, αρκετά για να µειώσουν το ποσοστό των ατόµων που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας από το 62,9% στο 34%, αλλά και για να πέσει το ποσοστό της ακραίας φτώχειας κοντά στο 15%.

Η βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης στη χώρα επί των ηµερών του Μοράλες καταγράφεται και µε έναν άλλο τρόπο. Το 2005 το ποσό που δόθηκε για δηµόσιες επενδύσεις σε υποδοµές έφτανε µόλις τα 554 εκατοµµύρια ευρώ. Πέρυσι οι επενδύσεις σε σχολεία, νοσοκοµεία, εργοστάσια παραγωγής ενέργειας, δίκτυα ηλεκτροδότησης και άρδευσης ξεπέρασαν τα 5,7 δισεκατοµµύρια ευρώ. Τα έσοδα από τις εξαγωγές από περίπου 1 δισεκατοµµύριο ευρώ που ήταν προ Μοράλες έφτασαν τα 6,17 δισεκατοµµύρια ευρώ πέρυσι.

Το ΑΕΠ της χώρας έφτασε τα 35,23 δισεκατοµµύρια ευρώ από περίπου 11 δισεκατοµµύρια ευρώ που ήταν την εποχή πριν από την προεδρία Μοράλες (το κατά κεφαλήν ΑΕΠ έφτασε στο µάξιµουµ το 2017 αγγίζοντας τα 3.000 ευρώ), κατά τα «χρόνια του νεοφιλελευθερισµού», όπως είναι γνωστή η περίοδος από την πτώση της χούντας µέχρι τον Μοράλες.

Παρά ταύτα, παρά την ευηµερία που έχει φέρει ο Μοράλες, εκείνος από το 2016 είναι αντιµέτωπος µε µια ολοένα και πιο πιεστική αντιπολίτευση. Το 2016 ο Μοράλες ανακοίνωσε την πρόθεσή του να είναι υποψήφιος και για τέταρτη θητεία. Τότε, µε δική του πρωτοβουλία, το θέµα τέθηκε σε δηµοψήφισµα, όµως η πρόταση του Μοράλες απορρίφθηκε µε ποσοστό 51,3% . Ο Εβο Μοράλες αποδέχθηκε αρχικά το αποτέλεσµα, όµως αργότερα και υπό πιέσεις των υποστηρικτών του, σύµφωνα µε τον ίδιο, προσέφυγε στο Συνταγµατικό ∆ικαστήριο.

Το δικαστήριο επικαλέστηκε τις βασικές αρχές της ∆ιαµερικανικής Συνόδου για τα Ανθρώπινα ∆ικαιώµατα και αποφάσισε ότι ο Εβο Μοράλες µπορεί να συµµετάσχει κανονικά στις προεδρικές εκλογές που θα γίνουν στα τέλη Οκτωβρίου φέτος. Φυσικά, το όλο θέµα έδωσε στην αντιπολίτευση της Βολιβίας αλλά και σε πολιτικές δυνάµεις άλλων χωρών το πάτηµα ώστε να τον χαρακτηρίσουν «δικτάτορα».