Από τον εκλογικό θρίαμβο στην πανωλεθρία του Brexit: Η άνοδος, η πτώση και η επιστροφή του Ντέιβιντ Κάμερον

Εκπεσών σταρ της βρετανικής πολιτικής αφού πυροδότησε το Brexit ενώ ο ίδιος ήταν κατά της εξόδου της χώρας του από την Ευρωπαϊκή Ενωση, ο πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας, Ντέιβιντ Κάμερον, κάνει θεαματική και απροσδόκητη επιστροφή στα 57 του χρόνια στο κέντρο της αρένας.

Ο πρωθυπουργός των Τόρις της περιόδου 2010-2016 ορίσθηκε σήμερα από τον πρωθυπουργό Ρίσι Σούνακ υπουργός Εξωτερικών στο πλαίσιο κυβερνητικού ανασχηματισμού που προκάλεσε η αποπομπή της υπουργού Εσωτερικών, Σουέλα Μπράβερμαν.

Παρά την παραμονή του στο περιθώριο της πολιτικής επί επτά χρόνια, ο Ντέιβιντ Κάμερον μίλησε μέσω του Twitter (Χ) για την ελπίδα του ότι «η πείρα του» -ένδεκα χρόνια επικεφαλής του Συντηρητικού Κόμματος, έξι χρόνια στην πρωθυπουργία - θα του χρησιμεύσει για «να βοηθήσει» τον Ρίσι Σούνακ απέναντι στις διεθνείς «προκλήσεις». Και αναφέρθηκε στον πόλεμο στην Ουκρανία και στην κρίση της Μέσης Ανατολής.

Αν και αντίθετος στην έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ενωση, ο Κάμερον ανακοίνωσε το 2013 τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος, εγχείρημα υψηλού ρίσκου, για το θέμα που δίχαζε επί δεκαετίες το κόμμα του. Τον Ιούνιο 2016, ο Κάμερον έχασε το στοίχημα και τον κύρος του ως πρωθυπουργού. Στο περιθώριο της πολιτικής, συζητήθηκε για τον ρόλο του ως λομπίστα υπέρ της εταιρείας χρηματο-οικονομνικών υπηρεσιών Greensill, η πτώχευση της οποίας προκάλεσε πολιτικο-οικονομικό σκάνδαλο. Ήταν ακόμη ένα χαστούκι για τον Ντέιβιντ Κάμερον, που είχε συνηθίσει να του χαμογελά η ζωή.

Η γρήγορη άνοδος

Ο καλοαναθρεμένος Κάμερον ποτέ δεν εξήψε το ενδιαφέρον, ούτε στις τάξεις του Συντηρητικού Κόμματος ούτε στους βρετανούς ψηφοφόρους, αν και δεν έχανε ευκαιρία να επιδεικνύει το καυστικό του χιούμορ από τα έδρανα της Βουλής των Κοινοτήτων.

Εκπαίδευση στο Κολλέγιο του Ίτον, όπου φοίτησε και ο πολιτικός του ανταγωνιστής Μπόρις Τζόνσον, ο πρωθυπουργός που παρέλαβε τη σκυτάλη από τον Κάμερον για να υλοποιήσει το Brexit, σπουδές στην Οξφόρδη και μετά είσοδος στην πολιτική: η διαδρομή του, η χαρακτηριστική διαδρομή των γόνων της βρετανικής ελίτ, ήταν ανέφελη μέχρι την εκλογή του στην ηγεσία των Τόρις το 2005.

«Είναι μορφωμένος, αλλά όχι διανοούμενος, αποφασιστικός, αλλά όχι δεσποτικός, τζέντλεμαν αλλά όχι σνομπ (...) είναι θρησκευόμενος, αλλά όχι υπερβολικά. Οι άνθρωποι του είδους του έχουν πολλούς περιορισμούς - έλλειψη αυθεντικότητας, απουσία πάθους, κλίση στην αυταρέσκεια - αλλά επί μακρόν κυβερνούσαν τον κόσμο», σύμφωνα με τον δημοσιογράφο και βιογράφο Τσαρλς Μουρ.

Ο Κάμερον θέλει να εκσυγχρονίσει το κόμμα των Τόρις και να αναβιώσει τον συμπονετικό συντηρητισμό. Ελπίζει να δώσει τέλος στις διαμάχες για την Ευρώπη, πηγή «αιματηρών» εσωκομματικών συγκρούσεων που προκάλεσαν και την πτώση της Σιδηράς Κυρίας, της Μάργκαρετ Θάτσερ, το 1990. Η ιδέα του δημοψηφίσματος γεννιέται κατά την άνοδο σε ισχύ του λαϊκιστικού, ευρωφοβικού UKIP που έχει ως στόχο τις ευρωεκλογές του 2014 και το βλέμμα στραμμένο στις βουλευτικές εκλογές του 2015.

«Πραγματιστής ευρωσκεπτικιστής»

Το παράδοξο για τον Ντέιβιντ Κάμερον που έκανε επί μήνες καμπάνια υπέρ της παραμονής της χώρας του στην Ευρωπαϊκή Ένωση, διατυπώνοντας προβλέψεις για καταστροφή σε περίπτωση εξόδου, ήταν ότι υπήρξε αρχικά ευρωσκεπτικιστής. «Αλλά πραγματιστής ευρωσκεπτικιστής, εξ ου και η δυσκολία του να πείσει τους ευρωσκεπτικιστές», γράφει ο Πίτερ Σνόουντον, συγγραφέας του βιβλίου «Cameron at 10», με θέμα τα πρώτα χρόνια του στην ηγεσία των Τόρις.

Ο Κάμερον καταφέρνει να εξασφαλίσει νίκη για το κόμμα στις εκλογές του 2015, εξασφαλίζοντας μάλιστα την απόλυτη πλειοψηφία, αφήνοντας στο πεδίο της μάχης τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες συμμάχους του, που κατέγραψαν ιστορική ήττα χάνοντας 49 από τις 57 έδρες τους. Οι αλυσιδωτές του νίκες, με το κερδισμένο στοίχημα του δημοψηφίσματος του 2014 για την ανεξαρτησία της Σκωτίας και την εκλογική νίκη του 2015, σταμάτησαν στο δημοψήφισμα του Ιουνίου 2016 για την παραμονή ή μη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η επικράτηση της ψήφου υπέρ του Brexit έφερε την πτώση του.

Ο Κάμερον άφησε πίσω του μία δυναμική οικονομία, με σχετικά χαμηλή ανεργία. Αλλά η λιτότητα που εφάρμοσε οδήγησε σε κοινωνική αβεβαιότητα και η μεταχείριση που επεφύλαξε η κυβέρνησή του στους πλέον ευάλωτους προκάλεσε σοκ. Υπό την ηγεσία του, το Συντηρητικό Κόμμα αποδέχθηκε τον γάμο των ομοφύλων, το 2014, ένα βήμα για το οποίο ο ίδιος επαίρεται.