Επικίνδυνα παιχνίδια της Τουρκίας µε την ΑΟΖ

Σκηνικό έντασης στήνει η Τουρκία στην Ανατολική Μεσόγειο, ανοίγοντας µια «βεντάλια» προκλήσεων µέσα από παράνοµες κινήσεις, εµπρηστικές ανακοινώσεις και προβοκατόρικα δηµοσιεύµατα. ∆ιόλου τυχαία, οι επίµαχες κινήσεις, οι ανακοινώσεις και τα δηµοσιεύµατα «χτυπούν» παράλληλα, έχοντας ως κοινή συνισταµένη την αµφισβήτηση ελληνικών αλλά και κυπριακών κυριαρχικών δικαιωµάτων, σε µια εξαιρετικά κρίσιµη χρονική συγκυρία, εν όψει των γεωτρήσεων που αναµένεται να ξεκινήσουν το προσεχές διάστηµα από την αµερικανική ExxonMobil στο οικόπεδο 10 της κυπριακής ΑΟΖ, από τη γαλλική Total στο οικόπεδο 6, αλλά και από τους ίδιους τους Τούρκους (µε το πλωτό γεωτρύπανο «Fatih») µάλλον  στα ανοιχτά της Αττάλειας (βορειοδυτικά, δηλαδή, της Κύπρου και ανατολικά του Καστελόριζου). Το τουρκικό σεισµογραφικό «Μπαρµπαρός» κινείται από την Τετάρτη στην Ανατολική Μεσόγειο, σε περιοχές που επικαλύπτουν µέρος των (ακόµη µη αδειοδοτηµένων) οικοπέδων 4 και 5 της κυπριακής ΑΟΖ, κοµµάτια των οποίων διεκδικεί άλλωστε η Τουρκία ως δικά της, υποστηρίζοντας ότι «κάθονται» πάνω στην τουρκική υφαλοκρηπίδα. Η έλευση του «Μπαρµπαρός» έµελλε να ανεβάσει κατακόρυφα την ένταση, προκαλώντας «συνωστισµό» πολεµικών δυνάµεων στην περιοχή. Η ελληνική φρεγάτα «Νικηφόρος Φωκάς» έσπευσε από την ελληνική πλευρά, µε την αποστολή να επιτηρεί τις κινήσεις του τουρκικού σεισµογραφικού. Οταν µάλιστα το «Μπαρµπαρός» επιχείρησε να προσεγγίσει την ελληνική υφαλοκρηπίδα, η ελληνική φρεγάτα τού έστειλε µήνυµα να αποµακρυνθεί, όπερ και εγένετο.

Μήνυµα αποκλιµάκωσης

Το «Μπαρµπαρός», ωστόσο, δεν βρίσκεται µόνο του στην περιοχή. Χθες είχε κοντά του άλλα τέσσερα πολεµικά πλοία της Τουρκίας (φρεγάτες, τορπιλακάτους), τα δύο εκ των οποίων «περαστικά», σύµφωνα µε πληροφορίες, καθώς και δύο τουρκικά υποβρύχια. Στην ίδια περιοχή βρίσκονταν όµως χθες και τέσσερα πολεµικά πλοία (αντιτορπιλικά) των ΗΠΑ, στέλνοντας µε την παρουσία τους µηνύµατα... αποκλιµάκωσης. «Στην Ανατολική Μεσόγειο κινείται ο Αµερικανικός 6ος Στόλος. Αυτό νοµίζω τα λέει όλα» σχολιάζει χαρακτηριστικά καλά ενηµερωµένη πηγή. Υπενθυµίζεται, άλλωστε, ότι σε µερικές εβδοµάδες (ενδεχοµένως στις αρχές Νοεµβρίου) ξεκινά στο οικόπεδο 10 της κυπριακής ΑΟΖ και η προγραµµατισµένη γεώτρηση της αµερικανικής ExxonMobil. Καλά πληροφορηµένες πηγές εκτιµούν ότι είναι «απίθανο» οι Τούρκοι να προκαλέσουν τους Αµερικανούς, όπως είχαν προκαλέσει, για παράδειγµα, την ιταλική ENI στο οικόπεδο 3 της κυπριακής ΑΟΖ τον περασµένο Φεβρουάριο, ακυρώνοντας τότε προγραµµατισµένες γεωτρητικές έρευνες και τρέποντας την ιταλική εταιρεία σε φυγή. Το καθεστώς Ερντογάν πηγαίνει, ωστόσο, έως εκεί που θεωρεί ότι έχει περιθώριο, προσεγγίζοντας τα όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας αλλά και οικόπεδα της κυπριακής ΑΟΖ, τα οποία όµως δεν έχουν ακόµη αδειοδοτηθεί για έρευνες (όπως είναι τα οικόπεδα 4 και 5 στα δυτικά του νησιού). Ο στόχος των Τούρκων είναι προφανώς να υπονοµεύσουν το ενεργειακό πρόγραµµα της Κυπριακής ∆ηµοκρατίας, δηµιουργώντας τετελεσµένα συνιδιοκτησίας στην Ανατολική Μεσόγειο επί τη βάσει γκρίζων διεκδικήσεων. Στόχος τους είναι παράλληλα να παγιώσουν ως αµφισβητούµενες κάποιες περιοχές στα µάτια του διεθνούς παράγοντα, στέλνοντας το µήνυµα ότι τίποτα δεν µπορεί να γίνεται στη Μεσόγειο χωρίς την προηγούµενη σύµφωνη γνώµη της Τουρκίας. Ανακοίνωση του τουρκικού ΥΠΕΞ Υπενθυµίζεται, άλλωστε, ότι η Αγκυρα, επικαλούµενη τη µεγάλη τουρκική ακτογραµµή στη Μεσόγειο, υποστηρίζει ότι η τουρκική υφαλοκρηπίδα φτάνει έως την Αίγυπτο (οριζόµενη µε βάση τη µέση γραµµή ανάµεσα στις τουρκικές και αιγυπτιακές ακτές). Σε αυτό το πλαίσιο, περιορίζει την επήρεια του Καστελόριζου στα χωρικά του ύδατα (των έξι ναυτικών µιλίων) και τα κυριαρχικά δικαιώµατα της Κύπρου -την οποία ούτως ή άλλως δεν αναγνωρίζει- στα δικά της χωρικά ύδατα (των 12 ναυτικών µιλίων). Κάτι τέτοιο, ωστόσο, θα σήµαινε ότι Ελλάδα και Κύπρος δεν έχουν πια κοινά θαλάσσια σύνορα, καθώς η Τουρκία µπαίνει σφήνα ανάµεσά τους. Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών (µε ανακοίνωση που εξέδωσε), ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας µε τις δηλώσεις του, αλλά και σύσσωµος ο καθεστωτικός τουρκικός Τύπος σπεύδουν να διαµηνύσουν, επικαλούµενοι µάλιστα το... διεθνές δίκαιο, ότι το «Μπαρµπαρός» κινείται εντός των ορίων της τουρκικής υφαλοκρηπίδας. Τα τουρκικά ΜΜΕ επιχειρούν, µάλιστα, να στήσουν ένα βρώµικο παιχνίδι κατά της Ελλάδας, την οποία κατηγορούν ότι «παρενοχλεί» τουρκικά πλοία στην Ανατολική Μεσόγειο. Εκαναν λόγο ακόµη και για παρ’ ολίγον θερµό επεισόδιο ανάµεσα στην ελληνική φρεγάτα «Νικηφόρος Φωκάς», το «Μπαρµπαρός» και τουρκικά πολεµικά πλοία, πράγµα το οποίο όµως διαψεύστηκε από την πρώτη στιγµή από την ελληνική πλευρά. Η τουρκική εφηµερίδα «Star» προχώρησε µάλιστα ακόµη παραπέρα, πράγµα που είχε κάνει και η «Yeni Safak», υποστηρίζοντας ότι Ελλάδα και Κύπρος «έχουν σφετεριστεί θαλάσσιες περιοχές της Λιβύης και του Ισραήλ», σε µια προσπάθεια προφανώς να δηµιουργήσει εντυπώσεις περί «ελληνικών παραβιάσεων» έναντι των γειτόνων στη Μεσόγειο και να σπείρει ζιζάνια. «Το ερευνητικό µας πλοίο “Μπαρµπαρός Χαϊρετίν Πασά” θα συνεχίσει τα καθήκοντά του στην περιοχή» διακήρυξε από την πλευρά του χθες ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας, Φατίχ Ντονµέζ, αποκηρύσσοντας παράλληλα ως «απαράδεκτες» τις «µονοµερείς ενέργειες της ελληνοκυπριακής διοίκησης Νοτίου Κύπρου». «Εµείς καλούµε την Τουρκία να έλθει να διαπραγµατευτούµε στη βάση του διεθνούς δικαίου και να καθορίσουµε τα θαλάσσιά µας σύνορα» είχε επαναλάβει, µιλώντας νωρίτερα χθες στο ραδιοφωνικό σταθµό Active, ο υπουργός Εξωτερικών της Κυπριακής ∆ηµοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης.

Αµερικανικό «µάτι» στις εξελίξεις

Αποφασισµένη να «παρακολουθήσει» από κοντά τις επερχόµενες γεωτρητικές έρευνες της ExxonMobil στο οικόπεδο 10 της κυπριακής ΑΟΖ εµφανίζεται η αµερικανική πλευρά, σε µια κίνηση που προφανώς θα έπρεπε να αποθαρρύνει κάθε διάθεση δηµιουργίας εντάσεων εκ µέρους της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο. Ο υφυπουργός Εξωτερικών των Ηνωµένων Πολιτειών, Γουές Μίτσελ, αναµένεται να επισκεφτεί την Κύπρο στις αρχές Νοεµβρίου, «συµπτωµατικά» δηλαδή τις ίδιες ηµέρες κατά τις οποίες η αµερικανική ExxonMobil θα ξεκινά γεωτρήσεις στο οικόπεδο 10 της κυπριακής ΑΟΖ. Παράλληλα, στα νερά της Ανατολικής Μεσογείου θα πλέει και ο 6ος Στόλος των ΗΠΑ, υψώνοντας έτσι ασπίδα σε κάθε είδους πιθανή πρόκληση. Οπως έγινε επίσης γνωστό, αρχικά µέσα από δηµοσίευµα του ιστοχώρου hellasjournal.com, η αµερικανική κυβέρνηση πρόκειται στο εξής να συµµετέχει και στις τριµερείς Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ.

«Ισχυρή παρουσία»

«Θα ταξιδέψω στην Κύπρο σε λίγες µέρες και αυτό που πραγµατικά προσπαθούµε να κάνουµε είναι οι ΗΠΑ να είναι περισσότερο παρούσες, όχι µόνο σε διµερές επίπεδο µε τις χώρες αυτές, αλλά και στον διάλογο Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ. Νοµίζω ότι είναι καλό να δούµε την Ανατολική Μεσόγειο ως µεθόριο, ως µία πολύ ευάλωτη µεθόριο... Eργαζόµαστε για την ενίσχυση των σχέσεων µε τις σταθερές ∆ηµοκρατίες στην περιοχή αυτή» δήλωσε χαρακτηριστικά ο κ. Μίτσελ, απαντώντας σε σχετική ερώτηση του hellasjournal.com. Στις αρχές Νοεµβρίου αναµένεται, ωστόσο, να ενεργοποιηθούν και οι κυρώσεις των ΗΠΑ σε βάρος του κλάδου ενέργειας του Ιράν, µε την εν λόγω εξέλιξη να λειτουργεί παράλληλα και ως αγκάθι στις σχέσεις της Ουάσιγκτον µε την Αγκυρα, καθώς ο Ερντογάν «χρειάζεται» ενεργειακά την Τεχεράνη, την οποία όµως θέλουν να αποµονώσουν οι Αµερικανοί