Αναλύοντας τον... Ερντογάν: «Ο δικός μας, νέος Τζένγκινς Χαν»

Η ακαδημαϊκός Αϊσέ Ζαρακόλ, καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ στη Μεγάλη Βρετανία την περασμένη εβδομάδα έλαβε το επιστημονικό μετάλλιο του τουρκικού πανεπιστημίου Κοτς, μια είδηση που χαροποίησε τον ακαδημαϊκό και κοινωνικό κόσμο, καθώς οι διατριβές της και τα δύο τελευταία βιβλία της συζητήθηκαν ευρέως στην Τουρκία και τη διεθνή ακαδημαϊκή κοινότητα.

Η Αϊσέ Ζαρακόλ εξηγεί την ισορροπία δυνάμεων στην ιστορία, ενώ φτάνοντας στο σήμερα χαρακτηρίζει τον ηγέτη της χώρας της, της Τουρκίας, ως έναν νέο Τζένγκις Χαν.

Τον 16ο αιώνα, υποστηρίζει, ότι η Δύση έβλεπε μόνο τον εαυτό της, ενώ οι μεγαλύτερες δυνάμεις και ιμπεριαλιστές ήταν η Ρωσία, οι Οθωμανοί, ακόμη και η Ιαπωνία, η οποία εκμεταλλεύτηκε και κατέστρεψε την Κίνα και την Κορέα!

Σήμερα περιγράφει τον Ερντογάν ως ένα είδος νέου Τζένγκις Χαν. Με άλλα λόγια, ένας ισχυρός ηγέτης, χαρισματικός, πατρικός τύπος που προσωποποιεί την κυριαρχία επί της Τουρκίας. Επιπλέον, το συνδυάζει αυτό όχι μόνο με τον εθνικισμό αλλά και με το χάρισμα ενός θρησκευτικού ηγέτη, κάτω από τη φούστα του οποίου καταφεύγει κανείς στις δύσκολες στιγμές.

Η Αϊσέ Ζαρακόλ εφιστά ωστόσο την προσοχή σε έναν κίνδυνο εδώ: Το μοντέλο του έθνους-κράτους μπορεί να καταρρεύσει! Μπορούμε να δούμε τις εκδηλώσεις αυτού του γεγονότος, όπως οι προσπάθειες να σβηστούν το όνομα και τα ίχνη του ιδρυτή ηγέτη Ατατούρκ και η κυριαρχία της θρησκείας και της ιδεολογίας της Ούμα στην εκπαίδευση αντί του εθνικισμού. Φυσικά, σε έναν εθνικιστή ηγέτη μπορεί να αντιταχθεί κανείς, αλλά σε έναν θρησκευτικό ηγέτη δεν μπορεί να αντιταχθεί ούτε κι η θρησκεία μπορεί να αμφισβητηθεί.

Ο βολικός Ερντογάν

Η Αϊσέ Ζαρακόλ επισημαίνει ότι η διεθνής συγκυρία ευνοεί τον Ερντογάν, ο οποίος εξακολουθεί να είναι χρήσιμος και αποδεκτός από τη Δύση για μία σειρά από λόγους:

Η στάση του Ερντογάν στον πόλεμο της Ουκρανίας, όπου στάθηκε ισότιμα τόσο απέναντι στη Ρωσία όσο και στη Δύση, ενώ «βολεύει» πάρα πολύ λόγω της συμφωνίας να κρατήσει τους πρόσφυγες έξω από την Ευρώπη.

Στην περίπτωση της Γάζας, ο Ερντογάν για εσωτερικούς πολιτικούς ελιγμούς, φωνάζει και βρίζει κατά του Ισραήλ, ενώ τα φορτωμένα με χάλυβα πλοία του γιου του συνεχίζουν τις παραδόσεις στο Ισραήλ, όπως γνωρίζουν και η Δύση και η Παλαιστίνη. Και όμως, η συμπεριφορά του Ερντογάν γίνεται ανεκτή από τη Δύση, η οποία έτσι κι αλλιώς σιωπά για τα ανθρώπινα δικαιώματα στη Γάζα, υπογραμμίζει η Αϊσέ Ζαρακόλ. Το αποτέλεσμα είναι ότι ο Ερντογάν μπορεί να μην χρήσιμος για τον ίδιο του το λαό, αλλά διατηρείται στη διεθνή πολιτική σκηνή ως ένας ‘βολικός’ παράγοντας, κάτι που τον συμφέρει προσωπικά, καταλήγει η Ζαρακόλ.