Ορφανοτροφείο Πριγκήπου: Αναζητούνται 6 εκ. δολάρια για την αποκατάσταση του μεγαλύτερου ξύλινου κτηρίου της Ευρώπης

Ολοκληρώθηκαν οι μελέτες με στόχο την αποκατάσταση του μεγαλύτερου ξύλινου κτηρίου της Ευρώπης, του Ορφανοτροφείου στην Πρίγκηπο.

Σύμφωνα με τον Λάκη Βίγκα, Άρχοντα οφφικίαλο του Οικουμενικού Πατριαρχείου και επικεφαλής της επιτροπής για την αναστήλωση του Ορφανοτροφείου, οι γραφειοκρατικές διαδικασίες για ένα τόσο δύσκολο εγχείρημα ολοκληρώθηκαν σε σύντομο χρονικό διάστημα, χάρη και στον Τούρκο υπουργό Πολιτισμού και Τουρισμού Μεχμέτ Νουρί Ερσόι.

Αναζήτηση 6 εκατομμυρίων δολαρίων

Η δεύτερη μεγαλύτερη ξύλινη κατασκευή στον κόσμο θα σωθεί μετά από περισσότερα από 50 χρόνια.

«Το Ορφανοτροφείο είναι ένα από τα πιο σημαντικά ιδρύματα της Ευρώπης. Έγινε απίστευτη δουλειά. Δεν είναι εύκολο να κάνεις ψηφιακή έρευνα σε ένα ερειπωμένο και ξύλινο κτίριο. Έχουν ολοκληρωθεί όλες οι γραφειοκρατικές διαδικασίες, από τη φωτογράφηση μέχρι κάθε είδους εργασίες που σχετίζονται με την ασφάλεια του κτιρίου. Η εγγύτητα του υπουργού Πολιτισμού και Τουρισμού Μεχμέτ Νουρί Ερσόι ήταν συνεχώς αντιληπτή από μέρους μας. Γνωρίζω ότι παρακολουθεί πολύ στενά αυτό το έργο. Υπάρχει μεγάλη υποστήριξη από το Συμβούλιο Μνημείων, τις τοπικές διοικήσεις, την περιφερειακή διοίκηση, τους κατοίκους του νησιού και την κοινή γνώμη. Κάναμε ακόμη και διαγωνισμό για την πρώτη φάση. Ψάχναμε για οικονομική στήριξη από κάπου, αλλά ακυρώθηκε την τελευταία στιγμή. Η αναζήτησή μας για χρηματοδότηση συνεχίζεται στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Χρειάζονται 6 εκατομμύρια δολάρια», δηλώνει στην τουρκική εφημερίδα Ακσάμ, ο Λάκης Βίγκας.

Ακόμη δεν έχει αποφασιστεί η χρήση του κτηρίου

Αναφέροντας ότι η αποκατάσταση θα πραγματοποιηθεί με το μοντέλο «κατασκευής-λειτουργίας-μεταβίβασης» ("build-operate-transfer"), ο Λάκης Βίγκας δήλωσε ως προς τη μελλοντική χρήση του κτηρίου: «Μπορεί να γίνει ένας χώρος για τουριστικούς σκοπούς, τουρισμό υγείας ή εκπαιδευτικό ίδρυμα. Πρέπει να διασφαλιστεί μια μετατροπή που θα παράγει εισόδημα. Διότι η ασφάλεια του κτιρίου, η ασφάλιση και η συντήρησή του έχουν τεράστιο κόστος. Στόχος μας είναι να μετατρέψουμε το ορφανοτροφείο σε σύμβολο για κάτι που μπορούμε να συνεχίσουμε μαζί».

8 χρόνια προσπάθειες διάσωσης

Η πρώτη προσπάθεια για τη διάσωση του Ορφανοτροφείου ξεκινά το 2012, δύο χρόνια μετά την απόφαση του ΕΔΑΔ, η οποία αναγνώριζε την κυριότητα του Οικουμενικού Πατριαρχείου επί του Ορφανοτροφείου Πριγκήπου.

Όπως είχε πει ο Λάκης Βίγκας έγιναν προσπάθειες για τον συντονισμό της αναστήλωσης με ενεργή συμμετοχή επιχειρηματιών, όπως ο Μουχτάρ Κεντ και ο Ανδρέας Λυμπέρης, ο ένας στην Coca Cola και ο άλλος στην Down Chemicals, καθώς και άλλων παραγόντων που ασχολήθηκαν πάρα πολύ και βοήθησαν, ώστε να βρεθεί ένα ποσό για να μπορέσουν να ξεκινήσουν κάποια πρώτα έργα διάσωσης.

Με προτροπή και χορηγία του Μουχτάρ Κεντ, προέκυψε συνεργασία με την εταιρεία Μακένζι, η οποία διεξήγαγε μια μεγάλη μελέτη, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν υπάρχει όντως η ανάγκη στην περιοχή της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής για ένα τέτοιο μεγάλης εμβέλειας ίδρυμα για το περιβάλλον και τις θρησκείες. Η έρευνα της Mακένζι διήρκησε περίπου ένα χρόνο και ενθάρρυνε το ζήλο για το έργο. Ωστόσο, αυτή η προσπάθεια δεν ολοκληρώθηκε για διάφορους λόγους συγκυριών της εποχής εκείνης.

Έπειτα από κάποια χρόνια εκδήλωσε ενδιαφέρον η Europa Νostra, ένας οργανισμός που λειτουργεί στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ασχολείται με μνημεία παγκόσμιας εμβέλειας υπό κατάρρευση, τα οποία προβάλλει προς την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη, ώστε να διασωθούν. Η προβολή ενός μνημείου μέσω της Europa Νostra καθιστά πιο εύκολη τη δανειοδότηση από τις ευρωπαϊκές τράπεζες και ιδιαίτερα από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ενώ παράλληλα το παρακολουθεί κι η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Το ορφανοτροφείο μπήκε σε αυτό τον κατάλογο με πρωτοβουλία της Europa Νostra το 2018 κι αμέσως άρχισε να απασχολεί την κοινή γνώμη και κατ’ επέκταση χιλιάδες Τούρκους, οι οποίοι έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον. Ακτιβιστές, αρχιτέκτονες κλπ. έδειξαν και δείχνουν ακόμα ένα μεγάλο και ειλικρινές ενδιαφέρον για το Ορφανοτροφείο της Πριγκήπου.

Όλα σχεδόν τα ΜΜΕ εξωτερικού και εσωτερικού ασχολήθηκαν με το θέμα του Ορφανοτροφείου, αλλά εστιάζοντας κυρίως στην ιστορία του και την εγκατάλειψή του.

Ιστορία 123 ετών

Το 1898 οικοδομήθηκε ως ξενοδοχείο, δεν του δόθηκε η άδεια να λειτουργήσει και έπειτα το 1903 η Ελένη Ζαρίφη το αγόρασε για να το αξιοποιήσει το Πατριαρχείο ως ορφανοτροφείο. Ένα σημαντικό ίδρυμα της ομογένειας της εποχής εκείνης το οποίο φιλοξένησε πάνω από 5000 παιδιά και τους έδωσε τα εφόδια της παιδείας. Μερικοί εξ αυτών ευτυχώς είναι εν ζωή και οι μαρτυρίες τους είναι πολύτιμες. Στο ξεκίνημα βοήθησε κι ο τότε Σουλτάνος, αλλά μετά ξέσπασε ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, οπότε το κτήριο εκκενώθηκε από τα ορφανά και για ένα διάστημα διέμεναν πρόσφυγες κι έπειτα φοιτητές της στρατιωτικής σχολής του Kuleli. Μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και μέχρι το 1964 συνέχισε να λειτουργεί ως ορφανοτροφείο.

Το 1964 το τουρκικό κράτος, επικαλούμενο λόγους ασφαλείας, διατάζει την εκκένωση του κτηρίου από το Πατριαρχείο. Κι από τότε ξεκινά η κατάρρευση. Μετά τους διωγμούς του ‘64, το κτήριο εγκαταλείφθηκε.

Το 1997 το τουρκικό δημόσιο το υφαρπάζει και περιέρχεται στη Γενική Διεύθυνση Βακουφίων. Το 2004 ξεκινά ο δικαστικός αγώνας του Οικουμενικού Πατριαρχείου με την τουρκική έννομη τάξη. Το 2005 προσφεύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, που δικαιώνει το Φανάρι και του αναγνωρίζει ιδιοκτησιακό δικαίωμα επί του ορφανοτροφείου της Πριγκήπου, τον Ιούλιο του 2006.