Τούρκοι επιστήμονες για τα κλεμμένα Γλυπτά του Παρθενώνα

Τούρκοι ερευνητές καταρρίπτουν το επιχείρημα των Βρετανών ότι ο λόρδος Έλγιν πήρε από την Αθήνα τα μάρμαρα του Παρθενώνα με τη… βούλα του σουλτάνου, δηλαδή με φιρμάνι.

Στις αρχές του 18ου αιώνα ο Βρετανός πρέσβης στην Κωνσταντινούπολη λόρδος Έλγιν μετέφερε τα μάρμαρα του Παρθενώνα μέσα σε 200 κιβώτια και τα πούλησε στο βρετανικό κοινοβούλιο. Από όταν η Ελλάδα άρχισε να τα διεκδικεί, οι Βρετανοί για να μην τα επιστρέψουν ισχυρίζονται ότι τα μάρμαρα δόθηκαν στο λόρδο Έλγιν με φιρμάνι του Σουλτάνου.

Σύμφωνα ωστόσο με πρωτοσέλιδο ρεπορτάζ της εφημερίδας «Χουριέτ», όπως αναφέρει η ανταποκρίτρια του OPEN TV Μαρία Ζαχαράκη,  δύο Τούρκοι ερευνητές, η καθηγήτρια Ζεϊνέπ Αϊγκέν και ο καθηγητής Ορχάν Σακίν απορρίπτουν ότι τα μάρμαρα μεταφέρθηκαν στη Βρετανία με φιρμάνι. Η μόνη απόδειξη ότι τα μάρμαρα μεταφέρθηκαν στο Λονδίνο νόμιμα είναι μια αναφορά σε μια επιστολή, η οποία μεταφράστηκε στα ιταλικά, αλλά ούτε καν η αυθεντική επιστολή δεν υπάρχει. Οι δύο Τούρκοι επιστήμονες συμμετείχαν στις 23 Φεβρουαρίου σε πάνελ στην Ακρόπολη καταθέτοντας τις θέσεις τους, ενώ παρόμοια δημόσια συζήτηση θα πραγματοποιηθεί και στην Κωνσταντινούπολη.

Η καθηγήτρια Ζεϊνέπ Αϊγκέν, που διδάσκει στο πανεπιστήμιο Μιμάρ Σινάν, σε μια διάλεξή της στο πανεπιστήμιο Κοτς είχε δείξει έγγραφο που αναφερόταν στον Λόρδο Έλγιν και εκεί ο Έλληνας αρχαιολόγος Κώστας Βασιλειάδης την ρώτησε αν θα έκανε την ίδια διάλεξη και στην Ελλάδα. «Πήγα και την έκανα κι εκεί. Με ρώτησαν εάν είδα έγγραφο για τις μετόπες που μετέφερε από την Ακρόπολη ο λόρδος Έλγιν, δεν ήξερα το θέμα και μόλις επέστρεψα στην Τουρκία το ανέφερα στον καθηγητή Ορχάν Σακίν. Κατάλαβα ότι δεν υπήρχε το φιρμάνι που μου έδειξαν. Επειδή δεν υπήρχε καμία σφραγίδα κάτω από την εντολή του σουλτάνου για να είναι φιρμάνι. Δεν υπήρχε ούτε φιρμάνι», εξηγεί η Τουρκάλα καθηγήτρια.

Η συγκεκριμένη επιστολή, που χαρακτηρίζουν ως φιρμάνι οι Βρετανοί, είναι μεταφρασμένη στα ιταλικά και αυτό που αναφέρει είναι ότι δίνεται η άδεια να μεταφερθούν όποια μάρμαρα θέλουν αλλά δεν υπάρχει καν το πρωτότυπο της επιστολής και είναι απλώς μια μετάφραση. «Ο καθηγητής Ορχάν ερεύνησε τα οθωμανικά έγγραφα. Ούτε φιρμάνι ούτε πρωτότυπη επιστολή βρήκαμε», ανέφερε η Ζεϊνέπ Αϊγκέν, λέγοντας ότι τον περασμένο μήνα συμμετείχε σε ένα πάνελ στην Ελλάδα και τα εξήγησε αυτά. Την επομένη στον ελληνικό τύπο δόθηκε μεγάλη έκταση στο θέμα, όπως είπε. «Αυτή είναι μια επιστημονική έρευνα, δεν αποτελεί νομικό έγγραφο. Προσπαθούμε να ξεκαθαρίσουμε το θέμα. Το ίδιο πιστεύει και ο διευθυντής του μουσείου στην Ελλάδα», δήλωσε στην εφημερίδα ‘Χουριέτ’.

Μόνο άδεια μεταφοράς υπήρχε, όχι φιρμάνι

Από την πλευρά του ο καθηγητής Ορχάν Σακίν, ειδικός ερευνητής οθωμανικών εγγράφων, ανέφερε ότι παρουσιάζεται μια επιστολή στα ιταλικά του πασά Σεϊντ Αμπντουλάχ, που αντικαθιστούσε το μεγάλο βεζύρη, αλλά υπογραφή δεν υπάρχει. «Ωστόσο χωρίς την άδεια του Σουλτάνου τέτοια απόφαση δεν παίρνει κανένας βεζύρης. Ο τότε βεζύρης Γιουσούφ Ζιγιά Πασά ήταν στην Αίγυπτο μαζί με τον Ναπολέοντα.

Η επιστολή δόθηκε στο διοικητή της Αθήνας. Ένας πασάς δεν δίνει επιστολή στα ιταλικά. Αν δει κανείς το περιεχόμενο, καταλαβαίνει ότι δεν είναι φιρμάνι. Αυτό μπορεί να χαρακτηριστεί μόνο επιστολή, αλλά επιστολή στα ιταλικά δεν αποστέλλεται. Τη μετάφρασε ο Ραχίπ Χαντ, που ασκούσε θέση γραμματέα του Έλγιν.

Όλες οι νομικές αποδείξεις βασίζονται σε αυτή την επιστολή. Οπωσδήποτε θα υπήρχε φιρμάνι. Τέτοιες άδειες δίνονταν μόνο με φιρμάνι. Θα έπρεπε να είχε ληφθεί άδεια από το Σουλτάνο, δεν θα μπορούσε ο πασάς να κάνει ό,τι θέλει. Αλλά αυτό που υπάρχει μόνο είναι μία άδεια μεταφοράς των μαρμάρων και τίποτα άλλο», ανέφερε ο Τούρκος καθηγητής.