Πόσο θα κρατήσει η έκρηξη του ηφαιστείου στην Ισλανδία; Τι συνέβη και γιατί

Τη Δευτέρα ξεκίνησε η ηφαιστειακή έκρηξη βόρεια του Grindavik στη χερσόνησο Ρέικιανες στην Ισλανδία. Προηγήθηκαν εβδομάδες έντονης σεισμικής δραστηριότητας, κάτι που έχει περιγραφεί ως «από τις πιο θεαματικές που έχουν παρατηρηθεί ποτέ».

Τι την προκάλεσε και τι θα συμβεί στη συνέχεια εξηγεί η Guardian.

Τι συνέβη και γιατί

Μια ρωγμή μήκους 4 χιλιομέτρων (2,5 μιλίων) στην επιφάνεια της Γης έχει ανοίξει, εκτοξεύοντας λάβα που συνοδεύεται από σύννεφα κόκκινου καπνού!

Η Μετεωρολογική Υπηρεσία της Ισλανδίας ανέφερε ότι η ρωγμή της έκρηξης είχε μήκος περίπου 4 χιλιομέτρων και η απόσταση από το νότιο άκρο της μέχρι την άκρη του Grindavik ήταν σχεδόν 3 χιλιόμετρα. Κάποια στιγμή, 100 έως 200 κυβικά μέτρα λάβας ξεπηδούσαν ανά δευτερόλεπτο.

Η έκρηξη αναμενόταν εδώ και αρκετό καιρό. Η χερσόνησος Reykjanes επλήγη από το λεγόμενο σεισμικό σμήνος στα τέλη Οκτωβρίου και τον Νοέμβριο, με εκατοντάδες σεισμούς να σημειώνονται κάθε μέρα για ένα διάστημα. Στο έδαφος εμφανίστηκαν εξογκώματα καθώς το μάγμα μετακινήθηκε προς τα πάνω στον φλοιό της γης.

Η Ισλανδία, που βρίσκεται στον Βόρειο Ατλαντικό, εκτείνεται πάνω στη μεσοατλαντική κορυφογραμμή που χωρίζει τις τεκτονικές πλάκες της Ευρασίας και της Βόρειας Αμερικής. Αυτές οι τεράστιες πλάκες πετρωμάτων απομακρύνονται με ρυθμό μερικών εκατοστών το χρόνο, με αποτέλεσμα τη σεισμική και ηφαιστειακή δραστηριότητα.

Κινδυνεύουν άνθρωποι;

Για εβδομάδες, οι κάτοικοι του Grindavik, μιας κωμόπολης ψαράδων με πληθυσμό 4.000 κατοίκων που βρίσκεται περίπου 40 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της πρωτεύουσας της Ισλανδίας, φοβόντουσαν ότι τα σπίτια τους θα πληγούν από οποιαδήποτε έκρηξη, όταν αυτή έρθει. Οι ανησυχίες τους φάνηκε να καταλαγιάζουν την Τρίτη, όταν διαπιστώθηκε ότι η πόλη δεν επρόκειτο να πληγεί από τη λάβα.

Η κυβέρνηση της Ισλανδίας ανέφερε σε ανακοίνωσή της την Τρίτη ότι η έκρηξη δεν αποτελεί απειλή για τη ζωή. Ο υπουργός Υποδομών της χώρας, Sigurdur Ingi Johannsson, δήλωσε στο ραδιοτηλεοπτικό δίκτυο RUV ότι «φαίνεται ότι ήμασταν αρκετά τυχεροί με την τοποθεσία και την εξέλιξη της έκρηξης και ελπίζουμε ότι αυτό θα συνεχιστεί».

Οι κάτοικοι του Grindavik φαίνεται ότι γλίτωσαν πολύ οριακά. Η αστυνομία εκτίμησε τη Δευτέρα ότι θα μπορούσε να υπάρξει πιθανότητα να τους επιτραπεί να επιστρέψουν στα σπίτια τους χωρίς περιορισμούς για τα Χριστούγεννα.

Για τους επισκέπτες της Ισλανδίας, η ασφάλεια πρέπει να είναι υψίστης σημασίας, δήλωσε ο Matthew Watson, καθηγητής ηφαιστείων και κλίματος στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ. Πρόσθεσε ότι αν και θα υπάρξει μια «μεγάλη έλξη» να παρακολουθήσει κάποιος την έκρηξη, θα πρέπει οι άνθρωποι να είναι προσεκτικοί.

«Αυτό το είδος της έκρηξης είναι από τα πιο θεαματικά που έχουν παρατηρηθεί ποτέ και θα υπάρξει μια ισχυρή έλξη για τους τουρίστες, παρόλο που το συγκρότημα Blue Lagoon (γεωθερμικό σπα) έχει κλείσει και πάλι. Οι τουρίστες θα πρέπει να ακολουθούν αυστηρά τις επίσημες συμβουλές, καθώς υπάρχουν σημαντικοί κίνδυνοι, όπως νέες εκρήξεις, οι οποίες μπορούν γρήγορα να θέσουν τους ανθρώπους σε κίνδυνο», δήλωσε.

Οι εκροές λάβας εξακολουθούσαν να απέχουν μόνο λίγα χιλιόμετρα από τουριστικά σημεία όπως το Blue Lagoon «και εξακολουθεί να υπάρχει ανησυχία ότι οι λάβες θα φτάσουν σε αυτά τα σημεία-κλειδιά», πρόσθεσε ο Σαμ Μίτσελ, επιστημονικός συνεργάτης στην ηφαιστειολογία, επίσης στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ.

Θα πυροδοτήσει μία νέα παγκόσμια αεροπορική κρίση;

Το 2010, ένα νέφος τέφρας που δημιουργήθηκε από την έκρηξη του ηφαιστείου Eyjafjallajokull προκάλεσε ακυρώσεις πτήσεων και ταξιδιωτικό χάος σε όλο τον κόσμο.

Οι ειδικοί δεν πιστεύουν ότι η πρόσφατη ηφαιστειακή έκρηξη θα έχει τον ίδιο αντίκτυπο, επειδή είναι απίθανο να παράγει τόση τέφρα. «Προς το παρόν δεν υπάρχει καμία απειλή για τον εναέριο χώρο από αυτή την έκρηξη, ειδικά για τις πτήσεις πιο μακριά από την Ισλανδία», δήλωσε ο Μίτσελ. Το 2010, ένα νέφος τέφρας που δημιουργήθηκε από την έκρηξη του ηφαιστείου Eyjafjallajokull προκάλεσε ακυρώσεις πτήσεων και ταξιδιωτικό χάος σε όλο τον κόσμο.

Οι ειδικοί δεν πιστεύουν ότι η πρόσφατη ηφαιστειακή έκρηξη θα έχει τον ίδιο αντίκτυπο, επειδή είναι απίθανο να παράγει τόση τέφρα. «Προς το παρόν δεν υπάρχει καμία απειλή για τον εναέριο χώρο από αυτή την έκρηξη, ειδικά για τις πτήσεις μακριά από την Ισλανδία», δήλωσε ο Μίτσελ.

«Οποιεσδήποτε αλλαγές στην εναέρια κυκλοφορία μπορεί να περιοριστούν στο Keflavik (το μεγαλύτερο αεροδρόμιο της χώρας) εάν υπάρξουν αλλαγές στην κατεύθυνση του ανέμου ή στις εκροές αερίων και ψιλής τέφρας. Πρόκειται για μια πολύ διαφορετική έκρηξη από εκείνη του Eyjafjallajokull... όπου μια μεγάλη έκρηξη κάτω από έναν παγετώνα παρήγαγε ένα πολύ μεγάλο σύννεφο και πολύ ψιλή τέφρα στην ατμόσφαιρα, όταν η κατεύθυνση του ανέμου ήταν προς την ηπειρωτική Ευρώπη», πρόσθεσε.

Η ισλανδική κυβέρνηση δήλωσε: «Δεν υπάρχουν διαταραχές στις πτήσεις από και προς την Ισλανδία και οι διεθνείς διάδρομοι πτήσεων παραμένουν ανοιχτοί».

Πόσο καιρό θα μπορούσε να διαρκέσει αυτό;

Δεν ξέρουμε. «Είναι πολύ δύσκολο να πούμε πόσο θα διαρκέσουν αυτές οι εκρήξεις -μπορεί να είναι μέρες, μπορεί να είναι μήνες», δήλωσε ο Μίτσελ.

«Οι μεγαλύτερες και πιο έντονες εκρήξεις τείνουν να διαρκούν λιγότερο, αλλά αν ο ρυθμός των εκρήξεων μειωθεί θα μπορούσε να συνεχιστεί για αρκετό καιρό», πρόσθεσε.

Οι αξιωματούχοι τηρούν στάση αναμονής. Ο πρόεδρος της Ισλανδίας δήλωσε: «Περιμένουμε τώρα να δούμε τι μας επιφυλάσσουν οι δυνάμεις της φύσης». «Είμαστε προετοιμασμένοι», είπε, «και παραμένουμε σε επαγρύπνηση».