Όταν ο άνθρωπος παρεμβαίνει, η φύση καταστρέφεται: Πώς άλλαξε η επιφάνεια της Γης το 2023

Είναι ελάχιστα τα μέρη στη Γη όπου ο άνθρωπος δεν έχει παρέμβει. Υπολογίζεται ότι το 95% της επιφάνειας του πλανήτη μας -χωρίς να συμπεριλαμβάνεται η Ανταρκτική, αν και η ανθρωπότητα έχει αφήσει το αποτύπωμά της και εκεί- εμφανίζει πλέον κάποια σημάδια ανθρώπινης δραστηριότητας.

Περίπου το 16% αυτής της γης έχει αλλάξει σε μεγάλο βαθμό, σύμφωνα με πρόσφατη ανάλυση...

Η αστική ανάπτυξη, τα έργα μεγάλης κλίμακας και τα μεταλλευτικά έργα αλλοιώνουν ολόκληρα εδάφη, ενώ η αποψίλωση των δασών και η γεωργία αλλάζουν ολόκληρα οικοσυστήματα. Η ρύπανση που παράγεται από τον άνθρωπο μπορεί να βρεθεί σχεδόν σε κάθε γωνιά του πλανήτη μας.

Η μεταμόρφωση της Γης συνεχίστηκε με γοργούς ρυθμούς και το 2023 -προς το καλύτερο αλλά και προς το χειρότερο. Το BBC παρουσιάζει μερικούς από τους πιο δραματικούς τρόπους με τους οποίους ο άνθρωπος άλλαξε την επιφάνεια του πλανήτη φέτος.

Ο ύφαλος που δεν είναι πια ίδιος

Μόλις πριν από δύο χρόνια, ο ύφαλος Πίρσον στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας ήταν κάτι παραπάνω από μια μικροσκοπική ατόλη ανάμεσα σε περισσότερους από 100 υφάλους και μικρές εκτάσεις κοραλλιών καλυμμένων με άμμο. Όμως το Βιετνάμ, στην κατοχή του οποίου βρίσκεται το νησί από τα τέλη της δεκαετίας του 1970, ξεκίνησε ένα μεγάλο έργο επέκτασης προς το τέλος του 2021. Με εκβάθυνση και επιχωμάτωση, η χώρα πρόσθεσε 163 στρέμματα γης στο νησί και δημιούργησε ένα προστατευμένο λιμάνι στη μέση του υφάλου.

Η ανάπτυξη του νησιού Πίρσον είναι ένα μόνο από τα πολλά έργα οικοδόμησης γης που έχει αναλάβει το Βιετνάμ στα νησιά Spratly από το 2021. Μια σειρά από χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας, των Φιλιππίνων και της Ταϊβάν, έχουν διεκδικήσει τα νησιά και πλέον βρίσκονται στο επίκεντρο των αυξανόμενων εντάσεων μεταξύ των εθνών. Το 2023 το Βιετνάμ έφτιαξε επιπλέον 330 στρέμματα (133 εκτάρια) γης σε πέντε καινούργια φυλάκια στα νησιά Spratlys, σύμφωνα με την Πρωτοβουλία Ασιατικής Θαλάσσιας Διαφάνειας του Κέντρου Στρατηγικών Διεθνών Σπουδών, το οποίο παρακολουθεί το θαλάσσιο περιβάλλον στην περιοχή. Υποστηρίζει ότι 6.200 στρέμματα κοραλλιογενών υφάλων έχουν καταστραφεί την τελευταία δεκαετία από τη δημιουργία νησιών στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, με την πλειονότητα να γίνεται από την Κίνα. Έχει κατασκευάσει αρκετές στρατιωτικές βάσεις σε πρόσφατα κατασκευασθέντα νησιά, συμπεριλαμβανομένης μιας μεγάλης αεροπορικής βάσης.

Η λίμνη της Unesco που «χάνεται»

Στα όρη Shan της ανατολικής Μιανμάρ, οι αγροτικές πρακτικές έχουν μεταμορφώσει την επιφάνεια της λίμνης Inle. Αναγνωρισμένη ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Unesco, η λίμνη είναι διάσημη για τους πλωτούς κήπους που δημιουργούν οι χωρικοί που ζουν κατά μήκος των ακτών της. Όμως, η ανάπτυξη της υδατοκαλλιέργειας ντομάτας σε μεγάλη κλίμακα έχει μειώσει δραματικά την επιφάνεια της λίμνης.

Μια τέραστια τρύπα στις Άνδεις

Ψηλά στα βουνά των Άνδεων, σε υψόμετρο περίπου 4.400 μέτρων (14.000 πόδια), έχει ανοίξει μια τεράστια τρύπα στο έδαφος. Πρόκειται για το ανοιχτό ορυχείο χαλκού Quebrada Blanca, το οποίο επέκτεινε τις δραστηριότητές του το 2023. Οι εταιρείες που διαχειρίζονται το ορυχείο ελπίζουν να παράγουν από αυτό 300.000 τόνους χαλκού ετησίως.

Το φράγμα Kakhovka και το «μπαλάκι» ευθυνών

Στις 6 Ιουνίου 2023, μια σειρά από εκρήξεις νωρίς το πρωί άνοιξαν το φράγμα Kakhovka, προκαλώντας την εκτίναξη νερού στον ποταμό Dnipro και οδηγώντας σε σοβαρές πλημμύρες κατά μήκος του ποταμού τις επόμενες ημέρες. Ο στρατός της Ουκρανίας κατηγόρησε τη Ρωσία ότι ανατίναξε σκόπιμα το φράγμα, ενώ η Ρωσία κατηγόρησε τους Ουκρανούς. Χωρίς το φράγμα να συγκρατεί το νερό, το τοπίο τόσο πάνω όσο και κάτω από το φράγμα μεταμορφώθηκε κατά τους μήνες που ακολούθησαν. 

Έρημος καλύπτεται με ηλιακά πάνελ

Ένα τμήμα της ερήμου που βρίσκεται 35 χιλιόμετρα από το Άμπου Ντάμπι έχει μετατραπεί στο μεγαλύτερο ενιαίο εργοστάσιο ηλιακής ενέργειας στον κόσμο. Περισσότερα από τέσσερα εκατομμύρια ηλιακά πάνελ είναι στραμμένα προς τον ουρανό στο Al Dhafra Solar Power Project, το οποίο είναι ικανό να παράγει αρκετή ηλεκτρική ενέργεια για σχεδόν 200.000 σπίτια.

Το φράγμα της Αναγέννησης

Τον Σεπτέμβριο του 2023, η Αιθιοπία ανακοίνωσε ότι το φράγμα της Μεγάλης Αιθιοπικής Αναγέννησης στον Γαλάζιο Νείλο είναι γεμάτο. Όμως η είδηση εξόργισε τα έθνη που βρίσκονται κατά μήκος του ποταμού, με την Αίγυπτο να κατηγορεί την Αιθιοπία ότι απειλεί τον εφοδιασμό της με νερό. Το φράγμα, το οποίο η Αιθιοπία θέλει να χρησιμοποιήσει για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, αποτέλεσε ένα εξαιρετικά αμφιλεγόμενο ζήτημα, καθώς θα μπορούσε επίσης να δώσει στην κυβέρνηση της χώρας τον έλεγχο της υδροδότησης των γειτόνων της.

Η πόλη «του μέλλοντος»

Τέλος, σε μια τεράστια ρωγμή στην έρημο εκτείνονται τα θεμέλια ενός τμήματος της «Γραμμής» -μιας πόλης μήκους 170 χιλιομέτρων (105 μιλίων) που κατασκευάζεται στο Neom, μια τεράστια περιοχή στη δυτική ακτή της Σαουδικής Αραβίας. Οι εργασίες κατασκευής του έργου -το οποίο η Σαουδική Αραβία θέλει να προωθήσει ως μια οικολογική πόλη υψηλής τεχνολογίας που θα αποτελέσει το «σχέδιο του μέλλοντος»- είναι ορατές στη μία από τις άκρες ενός δρόμου που εκτείνεται μεταξύ της Gayal και της Ras Al Sheikh Al Hamid. Ορισμένοι από τους επικριτές έχουν επίσης αμφισβητήσει τα πράσινα διαπιστευτήρια της σχεδιαζόμενης πόλης.