Η τουρκική εξωτερική πολιτική το 2023

Η παραδοσιακή εξωτερική πολιτική της Τουρκίας ήταν εδώ κι έναν αιώνα τοποθετημένη στο δυτικό στρατόπεδο με την ένταξη στο ΝΑΤΟ και το Συμβούλιο της Ευρώπης, χρησιμοποιώντας παράλληλα τη μουσουλμανική πλειοψηφία του πληθυσμού της για να προσεγγίζει τη Μέση Ανατολή και τα Βαλκάνια. Παράλληλα, οι φιλικές αλλά προσεκτικές σχέσεις με τη Ρωσία εδώ και περίπου 8 χρόνια ήταν μεταξύ των βασικών θεμελίων μίας «πολιτικής ισορροπίας», που εκτιμούσε ο ηγέτης της χώρας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ότι είχε επιτύχει στα 20 χρόνια της διακυβέρνησής του.

Παγιδευμένη

Στην απαρχή του 2024, ωστόσο, «η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας δεν ήταν ποτέ τόσο παγιδευμένη, απόρροια της διατάραξης αυτής της «πολιτικής ισορροπίας», σχολιάζει η πολιτική αναλύτρια Ζεϊνέπ Γκιουρτζανλί στην Εκονομίμ.

Εντός του στρατοπέδου του ΝΑΤΟ, η Τουρκία έγινε μια χώρα τιμωρημένη από τους ίδιους τους συμμάχους της στο ΝΑΤΟ με «κυρώσεις», λόγω της προσέγγισής της με τη Ρωσία.

Αντί για μια «προσεκτική» σχέση με τη Μόσχα, η κυβέρνηση δημιούργησε μια σχέση εξαρτημένη από τη Ρωσία, ειδικά στην ενέργεια.

Κατά τη διάρκεια του συριακού πολέμου και του πραξικοπήματος στην Αίγυπτο, η αρχή της «μη παρέμβασης στις εσωτερικές υποθέσεις των γειτόνων» κατέρρευσε, προκαλώντας μόνιμη ζημιά στις σχέσεις με τον μουσουλμανικό κόσμο.

Ακριβώς όταν η Τουρκία άρχιζε να αποκαθιστά την ισορροπία με το ρόλο του διαμεσολαβητή στον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας, συνέβη το χάος στη Γάζα. Οι παρατηρήσεις του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ότι «δεν θεωρούμε τη Χαμάς τρομοκρατική οργάνωση» υπονόμευσαν την αναδυόμενη ισορροπία με τη Δύση και έκαναν τον μουσουλμανικό κόσμο να αμφιβάλλει ξανά για την Άγκυρα, ειδικά όταν πλήθαιναν οι αναφορές για συνέχιση των εμπορικών σχέσεων της Τουρκίας με το Ισραήλ.

Η κυβέρνηση του AKP προσπάθησε να ανακτήσει την ισορροπία καταφεύγοντας στην «ισλαμική ταυτότητα», θολώνοντας ωστόσο την ταυτότητα του «μέλους του ΝΑΤΟ». «Δυστυχώς, αυτή η προσέγγιση δεν λειτούργησε», σύμφωνα με τη Γκιουρτζανλί.

Δυσπιστία: Το κύριο ζήτημα μεταξύ Τουρκίας και ΗΠΑ

Η πολιτική αναλύτρια του T24 Μπαρτσίν Γινάντς υπενθυμίζει ότι την 1η Μαρτίου 2003, το τουρκικό κοινοβούλιο απέρριψε ψήφισμα που επέτρεπε την ανάπτυξη αμερικανικών δυνάμεων στην Τουρκία για να ανοίξει μέτωπο εναντίον του Ιράκ. Αυτή η απόρριψη, από τότε, έχει προκαλέσει σοβαρή οπισθοδρόμηση στις σχέσεις μεταξύ της Τουρκίας και των ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ βίωσαν ένα πλήρες σοκ και όλα έπρεπε να υπολογιστούν εκ νέου από την αρχή. 

Σήμερα, Άγκυρα και Ουάσιγκτον ξαναζούν μια παρόμοια δυστοκία με φόβο να προκληθεί μόνιμη ζημία μεταξύ των δύο πλευρών, όπως και το ψήφισμα της 1ης Μαρτίου.

Η Ουάσιγκτον δεν εμπιστεύεται την Άγκυρα. Πιστεύει ότι η Άγκυρα μπορεί να θέσει νέους όρους, αφού εγκρίνει την πώληση των F-16. Η Τουρκία, από την άλλη, είναι δύσπιστη ότι, αν εγκρίνει την ένταξη της Σουηδίας, μπορεί να υπάρξουν επιπλοκές στις πωλήσεις F-16. «Η λύση σε μια απλή εξίσωση έχει μετατραπεί σε μια ατελείωτη ιστορία. Όσο περισσότερο παραμένει αυτό το ζήτημα, τόσο πιο μόνιμη ζημιά θα προκαλέσει στις σχέσεις, τονίζει η Γινάντς.

Δεν τον παίρνουν στα σοβαρά

Την κατακλείδα δίνει ο γνωστός έγκριτος αρθρογράφος Μουράτ Γετκίν αποτιμώντας τον αντίκτυπο που προκάλεσαν οι κυβιστήσεις Ερντογάν 2022-2023 στο διεθνές κύρος της Τουρκίας. «Όσο αυξάνονται οι κορώνες, οι οποίες εξελίσσονται έπειτα σε πλήρη οπισθοχώρηση, από την Αίγυπτο μέχρι την Ελλάδα, κι από την ΕΕ μέχρι τις ΗΠΑ, ο Ερντογάν αντιμετωπίζεται πλέον από τους συνομιλητές του ως ‘ας το κάνει αν τολμά’».

Οι βασικοί σταθμοί της τουρκικής εξωτερικής/αμυντικής πολιτικής το 2023

Το 2023 ήταν μια χρονιά σημαντικών εξελίξεων για την Τουρκία. Τόσο εσωτερικά όσο και διεθνή γεγονότα διαμόρφωσαν την κατεύθυνση και το μέλλον της χώρας προς το 2024.

Τα γεγονότα που άφησαν το στίγμα τους στην εξωτερική/αμυντική ατζέντα της Τουρκίας το 2023

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ

• Αντιδράσεις για το κάψιμο του Κορανίου στη Σουηδία. Ακύρωση επίσκεψης του Σουηδού υπουργού Άμυνας Pal Jonson στην Τουρκία στις 27 Ιανουαρίου.
• Έξι νέας γενιάς οβιδοβόλα Firtina παραδόθηκαν στις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ

• Η Τουρκία σείστηκε 7,7 Ρίχτερ στο Καχραμάνμαράς και 7,6 Ρίχτερ στο Ελμπιστάν. Η «καταστροφή του αιώνα», όπως χαρακτηρίστηκε από τον Τούρκο πρόεδρο Ερντογάν, έμελλε να αλλάξει τον ρου της τουρκικής διπλωματίας και τις σχέσεις της με όλους σχεδόν τους συμμάχους και αντιπάλους της.

ΜΑΡΤΙΟΣ

• Ο Φινλανδός πρόεδρος Sauli Niinisto πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στην Τουρκία. Ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν ανακοίνωσε ότι αποφάσισαν να ξεκινήσουν τη διαδικασία έγκρισης του Πρωτοκόλλου Προσχώρησης της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ στη Μεγάλη Τουρκική Εθνοσυνέλευση λόγω της εξάλειψης των ανησυχιών για την ασφάλεια σχετικά με την τρομοκρατία.
• Ο Ερντογάν ανακοίνωσε ότι παρατάθηκε η διάρκεια της συμφωνίας για τον διάδρομο σιτηρών, η οποία έληγε στις 19 Μαρτίου.

ΑΠΡΙΛΙΟΣ

• Πρωτιές στην αμυντική βιομηχανία, την τεχνολογία και την ενέργεια
• Το πρώτο οπλισμένο μη επανδρωμένο αεροσκάφος (UCAV) στον κόσμο και το μεγαλύτερο πολεμικό πλοίο της Τουρκίας Anadolu εντάχθηκαν στην υπηρεσία του τουρκικού πολεμικού ναυτικού.
• Το πρώτο εθνικό υπερηχητικό αεριωθούμενο αεροσκάφος της Τουρκίας, το Hurjet, πραγματοποίησε την πρώτη του πτήση.
• Ο πρώτος εγχώριος και εθνικός δορυφόρος της Τουρκίας IMECE τέθηκε σε τροχιά και το νέο τανκ Altay παραδόθηκε στις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις.
• Στην ομιλία του στο TEKNOFEST, ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν παρουσιάζει τους 2 αστροναύτες που θα συμμετάσχουν στην πρώτη επανδρωμένη διαστημική αποστολή της Τουρκίας, αρχές του 2024.
• Το ηλεκτρικό αυτοκίνητο Togg παραδόθηκε στον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και τη σύζυγό του Εμινέ.
• Η ηλεκτρική ατμομηχανή E5000 ανέβηκε στις ράγες για να εξαλείψει σε μεγάλο βαθμό την εξάρτηση από το εξωτερικό όσον αφορά την τεχνολογία στα σιδηροδρομικά συστήματα.
• Το φυσικό αέριο της Μαύρης Θάλασσας άρχισε να παραδίδεται στη στεριά με τη δάδα που άναψε ο Ερντογάν στο Φίλιος.
• Το Άκουγιου απέκτησε το καθεστώς "πυρηνικής εγκατάστασης" με την άφιξη του πρώτου πυρηνικού καυσίμου σε μία τελετή παρόντος μέσω τηλεδιάσκεψης του Βλαντιμίρ Πούτιν.
• Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μίλησε τηλεφωνικά με τον πρόεδρο του Ισραήλ Ισαάκ Χέρτζογκ.

ΜΑΙΟΣ

• Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, επανεκλέγεται για 3η φορά πρόεδρος της Τουρκίας.
• Τα αποκαλυπτήρια του εθνικού μαχητικού αεροσκάφους της Τουρκίας "KAAN". Νονός ο πρόεδρος του MHP, Ντεβλέτ Μπαχτσελί.
• Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Χουλουσί Ακάρ ανακοίνωσε ότι 479 πολίτες απομακρύνθηκαν από το Σουδάν με 5 αεροσκάφη λόγω του εμφυλίου.
• Ο Ερντογάν ανακοίνωσε την παράταση της Συμφωνίας για τον Διάδρομο των Σιτηρών της Μαύρης Θάλασσας για άλλους 2 μήνες.

ΙΟΥΝΙΟΣ

• Ο Χακάν Φιντάν διορίζεται νέος υπουργός Εξωτερικών, ο Ιμπραχίμ Καλίν νέος επικεφαλής της Εθνικής Οργάνωσης Πληροφοριών (MIT) και ο Γιασάρ Γκιουλέρ υπουργός Εθνικής Άμυνας της Τουρκίας.
• Το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας (MGK) πραγματοποίησε την πρώτη του συνεδρίαση με τα νέα μέλη του υπό την προεδρία του προέδρου Ερντογάν, μετά τις προεδρικές εκλογές. Στη διακήρυξη που δημοσιεύθηκε, τονίστηκε ότι με την ίδια αποφασιστικότητα θα πρέπει να ληφθούν μέτρα για τη διασφάλιση της ασφάλειας, της ειρήνης και της ευημερίας της Τουρκίας στη νέα περίοδο.
• Ο Ερντογάν πραγματοποίησε τις πρώτες του επισκέψεις στο εξωτερικό μετά την εκλογή του ως πρόεδρος. Μετά τις επαφές του στο ψευδοκράτος, ο Ερντογάν πήγε στο Αζερμπαϊτζάν.

ΙΟΥΛΙΟΣ

• Ο ρόλος του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στη Σύνοδο Κορυφής των ηγετών του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους, την πρωτεύουσα της Λιθουανίας, άφησε το στίγμα του τον Ιούλιο. Σε γραπτή δήλωση που εκδόθηκε μετά την τριμερή συνάντηση της Τουρκίας, της Σουηδίας και του ΝΑΤΟ κατά τη Σύνοδο Κορυφής των ηγετών του ΝΑΤΟ, αναφέρεται ότι η Τουρκία θα παραπέμψει τα πρωτόκολλα προσχώρησης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ στην τουρκική εθνοσυνέλευση και ότι η Σουηδία θα υποστηρίξει ενεργά τις προσπάθειες της Τουρκίας να αναζωογονήσει τη διαδικασία ένταξης στην ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της επικαιροποίησης της τελωνειακής ένωσης Τουρκίας-ΕΕ και της απελευθέρωσης των θεωρήσεων.
• Ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν είχε τηλεφωνική συνομιλία με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν. Συζητήθηκαν η θέση της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, η ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, η παράδοση των F-16, η διαδικασία πλήρους ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ. Έπειτα συναντήθηκε μαζί του στο Βίλνιους της Λιθουανίας, στη σύνοδο κορυφής των ηγετών του ΝΑΤΟ.
• Ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν συναντήθηκε με τον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, έπειτα από ένα χρόνο και μετά από σημαντική άμβλυνση των εντάσεων λόγω των σεισμών.
• Ο Ερντογάν πραγματοποιεί τριήμερη περιοδεία στις χώρες του Κόλπου, συμπεριλαμβανομένων της Σαουδικής Αραβίας, του Κατάρ και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ΗΑΕ).
• Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στον Κόλπο, ο Ερντογάν ανακοίνωσε την υπογραφή της μεγαλύτερης σύμβασης εξαγωγής αμυντικών και αεροδιαστημικών προϊόντων στην ιστορία της Δημοκρατίας. Η σύμβαση αφορά τη συνεργασία μεταξύ του Υπουργείου Άμυνας της Σαουδικής Αραβίας και της Baykar για την εξαγωγή του μη επανδρωμένου εναέριου οχήματος (UAV) Akinci.
• Το νέο τερματικό κτίριο και ο διάδρομος προσγείωσης και απογείωσης του αεροδρομίου της Τύμπου στα Κατεχόμενα εγκαινιάστηκαν από τον Τούρκο πρόεδρο Ερντογάν. "Ελάτε, μην γυρίζετε πια την πλάτη στις πραγματικότητες του νησιού και αναγνωρίστε την ΤΔΒΚ το συντομότερο δυνατό", δήλωσε από εκεί.
• Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι ήρθε στην Τουρκία μετά από πρόσκληση του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ο Ερντογάν δήλωσε ότι η Τουρκία θα παράσχει κάθε είδους υποστήριξη στην Ουκρανία για να σταθεί ξανά στα πόδια της και δήλωσε: "Αναμφίβολα, η Ουκρανία αξίζει να γίνει μέλος του ΝΑΤΟ".
• Ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν συναντήθηκε με τον Παλαιστίνιο πρόεδρο Μαχμούντ Αμπάς, όπου τονίζει ότι η ίδρυση ενός ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους στα σύνορα του 1967, με βάση τις παραμέτρους των Ηνωμένων Εθνών, με πρωτεύουσα την Ανατολική Ιερουσαλήμ, είναι απαραίτητη για την ειρήνη και τη σταθερότητα ολόκληρης της περιοχής.
• Ο Αμπάς παρουσίασε επίσης στον Ερντογάν έγγραφο ονομασίας πλατείας στη Ραμάλα με το όνομα του Τούρκου προέδρου.

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ

• Για πρώτη φορά στις Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις, γυναίκα αξιωματικός προήχθη στο βαθμό του ναυάρχου. Η Γκιοκτσέ Φιράτ προήχθη σε υποναύαρχο.
• Με προεδρικό διάταγμα διορίζονται 187 στρατηγοί και ναύαρχοι.
• Το USS Gerald R. Ford, το μεγαλύτερο αεροπλανοφόρο στον κόσμο που ανήκει στο Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ, αγκυροβόλησε στο λιμάνι της Αττάλειας.
• Με αφορμή τα 100 χρόνια της Δημοκρατίας, το τουρκικό πολεμικό ναυτικό πραγματοποίησε επίσημη παρέλαση στον Βόσπορο με 100 πλοία. Η τελετή που έγινε στον Βόσπορο ήταν η μεγαλύτερη παρέλαση στην ιστορία του ναυτικού.

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

• Στην ομιλία του στην 78η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ), ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έστειλε μηνύματα για τον αγώνα της Τουρκίας κατά της τρομοκρατίας, τον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας, τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, τη Συρία, τις σχέσεις Τουρκίας-ΗΠΑ, την ΕΕ και τη μεταρρύθμιση του ΟΗΕ.
• Συνάντηση με Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και καθορισμός οδικού χάρτη εξομάλυνσης σχέσεων.
• Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μετέβη στο Σότσι της Ρωσίας, μετά από πρόσκληση του προέδρου της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν.
• Ταξίδι στην Ινίδα για την 18η Σύνοδο Κορυφής των ηγετών της G20. Ο Ερντογάν συναντήθηκε με τον πρόεδρο της Αιγύπτου Αμπντουλφετάχ Αλ Σίσι, τον πρίγκιπα διάδοχο του θρόνου της Σαουδικής Αραβίας Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, τον πρωθυπουργό της διοργανώτριας χώρας Ινδίας Ναρέντρα Μόντι και τον πρόεδρο του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) Σαρλ Μισέλ στο Νέο Δελχί.
• Ο Ερντογάν μίλησε τηλεφωνικά με τον Αρμένιο πρωθυπουργό Πασινιάν για τις σχέσεις Τουρκίας-Αρμενίας. Τονίστηκε ότι η εδραίωση μόνιμης ειρήνης και σταθερότητας θα συμβάλει στην ανάπτυξη και την ευημερία όλων των χωρών της περιοχής.

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ

• Επίθεση Χαμάς στη Γάζα κατά Ισραήλ – Ανάληψη τηλεφωνικής διπλωματικής πρωτοβουλίας από τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με παγκόσμιους ηγέτες σχετικά με την ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση.
• Ο Ερντογάν κάλεσε όλα τα μέρη να ενεργήσουν με αυτοσυγκράτηση και να μείνουν μακριά από παρορμητικά βήματα που θα κλιμακώσουν περαιτέρω την ένταση στη Γάζα.
• Ο Πρόεδρος Ερντογάν μίλησε ξεχωριστά τηλεφωνικά με τον Ιρανό Πρόεδρο Ιμπραχίμ Ραΐσι, τον Βρετανό πρωθυπουργό Ρίσι Σουνάκ, τον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη για τη σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστίνης και τον επικεφαλής του Πολιτικού Γραφείου της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγια.
• Αλλαγή στάσης Ερντογάν στην  ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση μετά την επίθεση σε νοσοκομείο στη Γάζα στις 17 Οκτωβρίου. Ο Ερντογάν δηλώνει: "Καλώ όλη την ανθρωπότητα να αναλάβει δράση για να σταματήσει αυτή η θηριωδία στη Γάζα, η οποία είναι πρωτοφανής στην ιστορία".
• Το Κόμμα AKΡ διοργάνωσε μεγάλο συλλαλητήριο για την Παλαιστίνη στην Κωνσταντινούπολη, όπου ο Ερντογάν δηλώνει: "Ισραήλ, είσαι εισβολέας, είσαι οργάνωση. Η Δύση σου χρωστάει, αλλά η Τουρκία δεν σου χρωστάει τίποτα".
• Ο πρόεδρος Ερντογάν υπέγραψε το Πρωτόκολλο Προσχώρησης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ και το παρέπεμψε στην επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της τουρκικής βουλής.

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ

• Στο νέο γύρο της συνάντησης "Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης" μεταξύ της τουρκικής και της ελληνικής αντιπροσωπείας στην Άγκυρα, συμφωνήθηκε η δημιουργία ενός "μηχανισμού σημείου επαφής" για τη διευκόλυνση της εφαρμογής των συμφωνηθέντων μέτρων.
• Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συνέχισε τη διπλωματία με τους παγκόσμιους ηγέτες για τη Γάζα. Πρώτη φορά βάλλει κατά του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου: "Τον έχουμε διαγράψει, έχει τελειώσει για εμάς".
• Ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν κατά την παρουσία του στην Έκτακτη Κοινή Σύνοδο Κορυφής του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας και του Αραβικού Συνδέσμου συναντήθηκε με τον πρόεδρο της Αιγύπτου Αμπντουλφετάχ Αλ Σίσι, τον πρόεδρο της Ινδονησίας Joko Widodo και το διάδοχο της Σαουδικής Αραβίας Mohammed bin Salman στο Ριάντ.
• Ο Ερντογάν συναντήθηκε με τον πρόεδρο Abdulmecid Tebbun στην Αλγερία, στο πλαίσιο των διπλωματικών του επαφών για τη Γάζα.
• Στη Σύνοδο των Ηγετών της G20, στην οποία συμμετείχε μέσω τηλεδιάσκεψης, ο Ερντογάν δήλωσε ότι η Τουρκία είναι έτοιμη να αναλάβει πρωτοβουλία εγγυήτριας χώρας στην ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση. Ο Ερντογάν κάλεσε τους ηγέτες των χωρών της G-20 να αναλάβουν πρωτοβουλία για τη δημιουργία λύσης δύο κρατών στην περιοχή.
• Ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν δέχθηκε τον πρωθυπουργό του Λιβάνου Νετζίμπ Μικάτι στο πλαίσιο των διπλωματικών του επαφών για τη Γάζα.
• Ο Ερντογάν συζήτησε την τελευταία κατάσταση στη Γάζα με τον Ιρανό πρόεδρο Ιμπραχίμ Ραίσι τηλεφωνικά, παρόλο που είχε προαναγγείλει επίσκεψή του στην Άγκυρα, η οποία ακυρώθηκε για άγνωστους λόγους.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ

• Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ταξίδεψε στην Ελλάδα, όπου υπογράφηκε η Διακήρυξη των Αθηνών για τις Φιλικές Σχέσεις και την Καλή Γειτονία. Η διακήρυξη αναφέρει ότι οι δύο χώρες θα συμμετέχουν σε συνεχείς, εποικοδομητικές διαβουλεύσεις για τον πολιτικό διάλογο, τη θετική ατζέντα και τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης και υπογραμμίζει τη σημασία της προώθησης της θετικής οικονομικής και εμπορικής ατζέντας μεταξύ της Τουρκίας και της Ελλάδας και δεσμεύει τα μέρη να απέχουν από κάθε δήλωση, πρωτοβουλία ή ενέργεια που θα έθετε σε κίνδυνο τη διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας στην περιοχή τους.
• Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχε τηλεφωνική συνομιλία με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν. Συζητήθηκαν οι επιθέσεις του Ισραήλ στα παλαιστινιακά εδάφη, ιδίως στη Γάζα, οι διμερείς σχέσεις Τουρκίας-ΗΠΑ, η διαδικασία ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ και περιφερειακά ζητήματα, μεταξύ των οποίων και η προσέγγιση Ελλάδας-Τουρκίας.
• Ο χρόνος για την Τουρκία κλείνει με μία στρατιωτική ήττα και τραγωδία για την Τουρκία.   12 Τούρκοι στρατιώτες σκοτώθηκαν την τελευταία εβδομάδα του 2023 σε σύγκρουση με μαχητές του ΡΚΚ, που προσπαθούσαν να διεισδύσουν σε μια τουρκική βάση στο βόρειο Ιράκ. Το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας κατέστρεψε 29 στόχους που χρησιμοποιούσε η αυτονομιστική τρομοκρατική οργάνωση με αεροπορικές επιδρομές στο Ιράκ και τη βόρεια Συρία και 56 τρομοκράτες εξουδετερώθηκαν σε 3 ημέρες.
• Η χρονιά κλείνει διπλωματικά μετέωρα όσον αφορά τις σχέσεις με τη Δύση/ΗΠΑ. Το ΝΑΤΟ ούτε φέτος κατάφερε να διευρυνθεί. Η Τουρκία παραπέμπει την ένταξη της Σουηδίας στο 2024.