Φιντάν: Με την Ελλάδα επιδιώκουμε λύση σε βαριά θέματα, Αιγαίο και ομογένεια, μέσα από τη θετική ατζέντα

Πόρτα για ενεργειακή συνεργασία με την Ελλάδα άνοιξε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, σε συνέντευξή του την Κυριακή το βράδυ στο τουρκικό κανάλι Α Χαμπέρ.

Σε μία εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη ο Χακάν Φιντάν έκανε λόγο για χρόνια προβλήματα στο Αιγαίο και ειδικά σε προβλήματα «καθεστώτος» νησιών του Αιγαίου, αποστρατικοποίησης και εναέριου χώρου, αλλά η νέα προσέγγιση με την Αθήνα είναι να εξεταστούν μέσα από το πρίσμα μιας θετικής ατζέντας, αφήνοντας εκτός πλαισίου -προς το παρόν- το βαρύ ζήτημα του Κυπριακού, που αποτελεί από μόνο του ένα ξεχωριστό θέμα.

Ο Χακάν Φιντάν ανέφερε ότι η Τουρκία είναι η μεγαλύτερη χώρα των Βαλκανίων και στο θέμα της ενέργειας μπορεί να παίξει σημαντικό διαμετακομιστικό ρόλο, εντάσσοντας στο κάδρο για πρώτη φορά και την Ελλάδα.

«Έχουμε πολύ καλές σχέσεις στα Βαλκάνια, γνωρίζετε, ιστορικά. Ως ελαφρώς μεγαλύτερη και πιο σταθερή χώρα στην περιοχή, έχουμε επίσης ευθύνες που απορρέουν από την καλή κατάσταση αυτών των σχέσεων. Ειδικά η ενέργεια από τον Καύκασο, από την Κεντρική Ασία, από τη Μέση Ανατολή, που περνάει από την Τουρκία, μπορεί να πάει σε αυτές τις αγορές και σε άλλες χώρες μέσω της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας. Υπάρχουν δυνατότητες μεγάλης συνεργασίας από αυτή την άποψη και υπάρχουν τα potentials. Και δεν αποκλείω την Ελλάδα από αυτό».

Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών ανέφερε ότι η Ελλάδα είναι ένα ξεχωριστό και ειδικό κεφάλαιο στην εξωτερική πολιτική της Τουρκίας και η απόφαση που έχει ληφθεί με την Αθήνα είναι τα βαριά θέματα να εξεταστούν μέσα από το πρίσμα της θετικής ατζέντας, που έχει ανοίξει.

«Η Ελλάδα είναι ένα θέμα που προς το παρόν χειριζόμαστε ξεχωριστά. Στην Ελλάδα, όπως γνωρίζετε, έγιναν εκλογές. Μετά τις εκλογές του Μαΐου 2023 (στην Τουρκία), οπότε ο πρόεδρός μας ήρθε ξανά στην εξουσία με μεγάλη λαϊκή υποστήριξη, λήφθηκε μια απόφαση μαζί με τον Μητσοτάκη: ας προωθήσουμε τις σχέσεις μας στη βάση μιας θετικής ατζέντας. Η παρούσα αντίληψη είναι ότι έχουμε προβλήματα που κληρονομήσαμε από το παρελθόν στο Αιγαίο, ορισμένα από αυτά τα προβλήματα δεν ανήκουν σε αυτή τη γενιά, τα κληρονομήσαμε. Λοιπόν, ως υπεύθυνα άτομα αυτής της γενιάς, πώς μπορούμε να διαχειριστούμε αυτά τα προβλήματα; Πρώτον, από τη στιγμή που αυτά τα προβλήματα υπάρχουν, ως ώριμα κράτη έχουμε ορίσει μια μεθοδολογία: να δούμε ποιοι είναι οι τομείς όπου δεν υπάρχουν αγκυλώσεις και ας προχωρήσουμε μπροστά. Και τώρα, με το όραμα και την υποστήριξη που παρείχαν και οι δύο ηγέτες, εμείς, ως υπουργείο Εξωτερικών, προσπαθούμε να προωθήσουμε αυτή τη θετική ατζέντα. Φυσικά, υπάρχουν πολλά θέματα εδώ, όπως η οικονομία, ο τουρισμός, η εκπαίδευση, οι πολιτιστικές δραστηριότητες, η συνεργασία σε θέματα θεωρήσεων, τα ταξίδια στα νησιά, οι μεταφορές.

Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν και χρόνια ζητήματα μεταξύ μας, κυρίως το καθεστώς των νησιών του Αιγαίου, η στρατικοποίηση (των νησιών), ο εναέριος χώρος κ.ο.κ. Εδώ αναζητούμε πώς το πρόβλημα μπορεί να αντιμετωπιστεί από μια νέα οπτική γωνία. Μιλάμε πολύ γι' αυτό με τον ομόλογό μου. Και οι δύο πλευρές συμφωνήσαμε για αποκλιμάκωση της έντασης σε στρατιωτικό επίπεδο. Και μέχρι στιγμής πάει καλά η συμφωνία αυτή.

Υπάρχει μια σοβαρή προσπάθεια για την καταπολέμηση της μετανάστευσης, υπάρχει ένας καλός διάλογος για το θέμα αυτό. Ειδικότερα, η εποικοδομητική προσέγγιση του υπουργού Εσωτερικών μας στο θέμα αυτό βρίσκει σοβαρή ανταπόκριση. Δηλ. ας εξετάσουμε τα υπάρχοντα προβλήματα, προχωρώντας με μία θετική ατζέντα, όπως την περιέγραψε ο πρόεδρός μας, και χρησιμοποιώντας τη δυναμική και την ενέργεια που δημιουργείται από τη θετική ατζέντα. Ας τa δούμε από άλλη οπτική γωνία.

Ένα από τα θέματα, όπου συμφωνούμε, είναι ότι το Κυπριακό είναι ένα μεγάλο ζήτημα από μόνο του. Αλλά χωρίς να ενσκήπτουμε και πολύ στο θέμα αυτό αυτή τη στιγμή, προσπαθούμε να δούμε πώς μπορούμε να σημειώσουμε πρόοδο, διευρύνοντας τα σύνορα της διπλωματίας, σε θέματα όπως το Αιγαίο και αργότερα για την κατάσταση των ομογενών μας. Δηλαδή, προσπαθούμε να τα επιλύσουμε διευρύνοντας τα όρια της διπλωματίας», είπε ο Φιντάν.

Σχέσεις με Αίγυπτο: Πρέπει επειγόντως να συνεργαστούμε για την ενέργεια

Ο Φιντάν έκανε λόγο για ιστορική «ανωμαλία» στις σχέσεις με την Αίγυπτο, η οποία ωστόσο είναι σε φάση κανονικοποίησης ξανά. Η εξομάλυνση επιβάλλεται προς χάριν της ασφάλειας της Μεσογείου και της ενέργειας, δήλωσε ο Τούρκος ΥΠΕΞ, ανακοινώνοντας επίσης πώληση μη επανδρωμένων αεροσκαφών στην Αίγυπτο.

«Η διαδικασία εξομάλυνσης των σχέσεών μας με την Αίγυπτο έχει ολοκληρωθεί σε μεγάλο βαθμό. Βλέπουμε πραγματικά οφέλη και για τις δύο πλευρές. Στην ουσία, η Αίγυπτος και η Τουρκία είναι δύο μεγάλες χώρες που συνδέονται μεταξύ τους με ιστορικούς δεσμούς. Ήταν μια ιστορική ανωμαλία το γεγονός ότι τα έθνη μας για λίγο κατσούφιασαν. Ήταν μια αξιοθαύμαστη στρατηγική κίνηση των πολιτικών ηγετών μας να δείξουν αυτή την ιστορική υπευθυνότητα και να λάβουν μέτρα με όραμα την εξάλειψη της ανωμαλίας. Η εξομάλυνση των σχέσεών μας τόσο με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα όσο και με την Αίγυπτο είχε επίσης θετικό αντίκτυπο στη Λιβύη. Αυτή η εξομάλυνση θα έχει επίσης θετικό αντίκτυπο και σε άλλες χώρες και σε άλλα ζητήματα.

Οι διμερείς μας σχέσεις είναι σημαντικές για τα εξής: πρώτον, είναι σημαντικές για την περιφερειακή ασφάλεια. Η Αίγυπτος είναι εξαιρετικά σημαντική για το παλαιστινιακό-ισραηλινό ζήτημα. Έχουμε επίσης μια συμφωνία η Τουρκία να παράσχει κυρίως μη επανδρωμένα αεροσκάφη και άλλες τεχνολογίες. Ταυτόχρονα, πρέπει να έχουμε σοβαρή συνεργασία με την Αίγυπτο για την ασφάλεια της Μεσογείου. Υπάρχει το ζήτημα της Μεσογείου, για το οποίο πρέπει επειγόντως να εργαστούμε μαζί με την Αίγυπτο. Υπάρχει το ενεργειακό ζήτημα. Αυτά είναι τα ζητήματα που διέπουν τόσο τις διμερείς όσο και τις περιφερειακές μας σχέσεις αυτή τη στιγμή», είπε ο Φιντάν.

Η Ελλάδα θα έπαιρνε F-35 έτσι κι αλλιώς

Στην ερώτηση του δημοσιογράφου του Α Χαμπέρ σχετικά με τα F-35 που δίνονται στην Ελλάδα και πώς θα επηρεάσει την ισορροπία στο Αιγαίο, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών απάντησε ότι η Ελλάδα ήταν στον κατάλογο των χωρών που η Αμερική θα παρείχε ένα σμήνος μετά την παραγωγή τους, ειδικά από τη στιγμή που ήταν μέλος του ΝΑΤΟ.

Παραδέχτηκε ωστόσο ότι «πρέπει να παρακολουθήσουμε τι θα γίνει μέχρι τότε, πώς θα εξελιχθούν οι ισορροπίες».

Η διαδικασία για τα F-16 στις ΗΠΑ

Όσον αφορά τη διαδικασία στις ΗΠΑ σχετικά με την ανανέωση των F-16 της Τουρκίας, ο υπουργός Εξωτερικών Φιντάν δήλωσε ότι ο στόλος των F-16 έπρεπε να ανανεωθεί και έχουν φέρει εις πέρας τη διαδικασία που σχετίζεται με τη Σουηδία.

«Αφού ο πρόεδρός μας ενέκρινε τη συμφωνία, ενημέρωσαν αμέσως το Κογκρέσο ταυτόχρονα με την κατάθεση της συμφωνίας στη χώρα υποδοχής. Μετά την αποστολή της, υπάρχει μια διαδικασία αναμονής δύο εβδομάδων. Αυτή η διαδικασία των δύο εβδομάδων θα ολοκληρωθεί την ερχόμενη Παρασκευή ή το Σάββατο».

Πιθανότητα επιστροφής στο σχέδιο F-35

Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών απαντώντας στην ερώτηση «Ποια είναι η άποψή σας για την επιστροφή της Τουρκίας στο πρόγραμμα F-35;», ξεκαθάρισε εμμέσως πλην σαφώς ότι η Τουρκία δεν πρόκειται να υπαναχωρήσει στο θέμα των S-400, προκειμένου να αποκτήσει τα αμερικανικά μαχητικά.

«Αυτό είναι ένα θέμα που πρέπει να συζητηθεί από τους στρατιωτικούς μας. Αλλά ως γενική στρατηγική, αυτό είναι ένα πλεονέκτημα. Εάν μπορούμε να αποκτήσουμε αυτό το πλεονέκτημα, χωρίς να χάσουμε άλλες μας ικανότητες, γιατί όχι; Φυσικά, είναι ένα πλεονέκτημα που θα θέλαμε να αποκτήσουμε. Αλλά αν υπάρχει όρος, όπως εγκατάλειψη άλλων δυνατοτήτων μας, αν αυτοί οι όροι είναι ασυμβίβαστοι, τότε φυσικά θα συνεχίσουμε να αναζητούμε άλλες εναλλακτικές».

Ο Χακάν Φιντάν είπε ότι το θέμα στο οποίο εστιάζουν τώρα είναι τόσο στα συστήματα αεράμυνας όσο και στα μαχητικά αεροσκάφη.

«Το γεγονός ότι τα συστήματα που θέλαμε να αγοράσουμε από τη Δύση δεν δόθηκαν, δηλαδή η Τουρκία δεν θεωρήθηκε ως χώρα που χρειαζόταν να αποκτήσει τέτοιες δυνατότητες, μας ώθησε σε άλλα μέσα. Με άλλα λόγια, είναι απαίτηση της εθνικής μας εξωτερικής πολιτικής κι είμαστε υποχρεωμένοι να αγοράζουμε κάθε είδους συστήματα και εξοπλισμό, προκειμένου να διασφαλίσουμε την ασφάλεια της χώρας μας. Επομένως, το θέμα είναι από πού θα προμηθευτούμε το καλύτερο. Κι αυτό εναπόκειται στη διακριτική μας ευχέρεια.

Αλλά αυτό που έχουμε θέσει ως εθνική μας πολιτική, είναι ότι πρέπει να εξασφαλίσουμε την αεράμυνά μας είτε από το εξωτερικό είτε μέσω εγχώριας παραγωγής», δήλωσε.