Τι φοβάται η αντιπολίτευση της Τουρκίας μετά τις τελευταίες κινήσεις Ερντογάν;

Μπορεί η τουρκική αντιπολίτευση σε επίπεδο πολιτικών ηγετών και αρμόδιων τομεαρχών να ασχολείται αποκλειστικά και μόνο εδώ και καιρό με τις αυτοδιοικητικές εκλογές, χωρίς ίχνος επικρότησης ή επίκρισης της στροφής στην εξωτερική πολιτική που έχει κάνει εδώ και περίπου έναν χρόνο ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, η οξεία κριτική, ωστόσο, προς τον Τούρκο πρόεδρο δεν εκλείπει από τη δημόσια συζήτηση σε καθημερινό σχεδόν επίπεδο από την αντι-Ερντογανική, φιλο-δυτική πολιτική ανάλυση, που έχει αναλάβει -σχεδόν αποκλειστικά θα λέγαμε- το λόγο και τον ρόλο της αντιπολίτευσης.

Η εικόνα, επομένως, που βλέπει η αντιπολιτευτική πολιτική αρθρογραφία, σχολιογραφία στην «νέα» εξωτερική πολιτική του Ερντογάν, είναι μία «Αναστροφή», η οποία επικρίνεται ότι μειώνει σε βάθος χρόνου την αξιοπιστία και το γόητρο της χώρας και του ίδιου του Τούρκου προέδρου.

Ο Ερντογάν «έχει εξαναγκαστεί» από τις ΗΠΑ σε μία «ολική επαναφορά»

Ενδεικτικό της γενικής αντιπολιτευτικής κριτικής που ασκείται στον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σχετικά με τη λεγόμενη «Αναστροφή» το άρθρο του γνωστού αναλυτή Μεχμέτ Αλί Γκιουλέρ στην εφημερίδα Τζουμχουριέτ, που εξάγει το συμπέρασμα ότι ο Τούρκος πρόεδρος «έχει εξαναγκαστεί» από τις ΗΠΑ σε μία «ολική επαναφορά», που μπορεί να θέσει ακόμη και κρίσιμης σημασίας εθνικά ζητήματα κυριαρχίας, όπως η σύμβαση του Μοντρέ, υπό καθεστώς «χαλάρωσης».

Σύμφωνα με τον Αλί Γκιουλέρ, «προφανώς, οι ΗΠΑ ωθούν το ΝΑΤΟ, μέσω συγκεκριμένων μελών της Συμμαχίας, σε μια πιο ενεργή θέση όσον αφορά την Ουκρανία. Διότι η Ουκρανία δεν μπορεί να κάνει τίποτα μόνη της και η Ουάσιγκτον πρέπει να ακολουθήσει στρατηγική μακροχρόνιου πολέμου.

Σε αυτό το πλαίσιο, η European Sky Shield θα προωθηθεί ως μέθοδος παραβίασης του Montreux.

Όλα αυτά είναι αναμφίβολα ορατά και από τη Μόσχα. Σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να αξιολογηθεί η αναβολή της επίσκεψης Πούτιν στην Άγκυρα όπως και τα συχνά μηνύματα στρατιωτικών και διπλωματικών εκπροσώπων της Ρωσίας, ξεκινώντας από τον γενικό πρόξενο στην Κωνσταντινούπολη, που πρόσφατα διεμήνυσε ότι «η Montreux πρέπει να συνεχίζεται να εφαρμόζεται».

Η εξομάλυνση των σχέσεων του Ερντογάν με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τη Σαουδική Αραβία, την Ελλάδα και την Αίγυπτο χαρακτηρίζεται ευρέως στην Τουρκία ως μία «εξαναγκαστική αναστροφή».

Οι 9 σημαντικές εξελίξεις

Ο Τούρκος αρθρογράφος εφιστά μάλιστα την προσοχή σε 9 εξελίξεις του τελευταίου μήνα για να επιχειρηματολογήσει υπέρ αυτής της άποψης του «εξαναγκασμού».

1. Στις 23 Ιανουαρίου 2024, κατόπιν αιτήματος Ερντογάν, η Μεγάλη Τουρκική Εθνοσυνέλευση ενέκρινε την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.
2. Στις 27 Ιανουαρίου 2024, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ των ΗΠΑ ενέκρινε την πώληση μαχητικών αεροσκαφών F-16 αξίας περίπου 23 δισεκατομμυρίων δολαρίων στην Τουρκία -- Μετά την παραλαβή του εγκριτικού εγγράφου του τουρκικού κοινοβουλίου από την Ουάσιγκτον, η αμερικανική κυβέρνηση προέβη σε επίσημη κοινοποίηση στο Κογκρέσο. Ταυτόχρονα, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ των ΗΠΑ ενέκρινε την πώληση των F-35 στην Ελλάδα.
3. Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ, σε δήλωσή του ενόψει της Συνόδου των υπουργών Άμυνας του ΝΑΤΟ στις 15 Φεβρουαρίου 2024, επεσήμανε «τη σημασία της Τουρκίας για τη νότια πτέρυγα του ΝΑΤΟ».
4. Η Τουρκία προσχώρησε στην «Ευρωπαϊκή Ασπίδα» [European Sky Shield] στις 15 Φεβρουαρίου 2024. Ο Τούρκος υπουργός Άμυνας Γιασάρ Γκιουλέρ και ο Έλληνας υπουργός Άμυνας Νίκος Δένδιας, μαζί με τον Γερμανό υπουργό Άμυνας Boris Pistorius, υπέγραψαν στην έδρα του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες το «Έγγραφο διευθέτησης για τη συμμετοχή της Τουρκίας και της Ελλάδας στη δήλωση προθέσεων για την πρωτοβουλία Ευρωπαϊκή Ουράνια Ασπίδα». Στη δήλωσή του μετά την υπογραφή, ο Τ/υπουργός Άμυνας Γκιουλέρ περιέγραψε την προσχώρηση στην European Sky Shield ως «ένα σημαντικό βήμα προς την εκπλήρωση των απαιτήσεων του ΝΑΤΟ».
5. Την ίδια μέρα, στις 15 Φεβρουαρίου 2024, στη συνεδρίαση του Συμβουλίου ΝΑΤΟ-Ουκρανίας, ο Γιασάρ Γκιουλέρ υποστήριξε ότι «θα πρέπει να διασφαλιστεί η πλήρης συμμετοχή συμμάχων εκτός ΕΕ στις αμυντικές πρωτοβουλίες της ΕΕ».
6. Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ ανακοίνωσε μετά τη Σύνοδο των υπουργών Άμυνας του ΝΑΤΟ ότι οι σύμμαχοι συμφώνησαν να στείλουν 1 εκατομμύριο μη επανδρωμένα εναέρια οχήματα στην Ουκρανία.
7. Ο διευθύνων σύμβουλος της Baykar Teknoloji, Χαλούκ Μπαϊρακτάρ, ανακοίνωσε στις 7 Φεβρουαρίου 2024 ότι ξεκίνησαν την κατασκευή ενός εργοστασίου UAV στην ουκρανική πρωτεύουσα Κίεβο.
8. Ο Χαλούκ Γκιοργκιούν, επικεφαλής του Οργανισμού Αμυντικής Βιομηχανίας, ανακοίνωσε στις 18 Φεβρουαρίου 2024 ότι θα δημιουργήσουν μια διεύθυνση ΝΑΤΟ στον Οργανισμό Αμυντικής Βιομηχανίας.
9. Ο Ερντογάν συναντήθηκε με τους Αμερικανούς Γερουσιαστές Jeanne Shaheen και Chris Murphy στις 20 Φεβρουαρίου 2024. Οι δύο Γερουσιαστές ήρθαν στην Τουρκία αφού επισκέφθηκαν Ουγγαρία και Μολδαβία, εν αναμονή επικύρωσης της ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Σύμφωνα με διπλωματικούς κύκλους, το θέμα της αύξησης του ρόλου της Τουρκίας στην Ουκρανία ήταν στην ατζέντα των δύο Γερουσιαστών.

«Όλα αυτά τι σημαίνουν;»

...αναρωτιέται καταληκτικά ο Τούρκος αρθρογράφος, που δείχνει να ανησυχεί ιδιαιτέρως για την κατάσταση -αυτή τη στιγμή- της σύμβασης του Montreux, τη σημαντικότερη συνθήκη που συνήψε ο Ατατούρκ, σημαντικότερη κι από τη Συνθήκη της Λωζάνης, διότι με τη Μοντρέ η Τουρκία απέκτησε τα Στενά και για το λόγο αυτό η θέση της εδώ κι έναν αιώνα θεωρείται γεωστρατηγική.

Σε αυτή την ανησυχία -δηλ. μήπως χαλαρώσει καθ’ οιονδήποτε τρόπο η εφαρμογή της Σύμβασης του Montreux από την πλευρά της Τουρκίας κατόπιν αμερικανικής «οδηγίας»- απάντησε λοιπόν ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών πρόσφατα, λέγοντας ότι «θα συνεχίσουμε να εφαρμόζουμε αυστηρά τη σύμβαση του Μοντρέ και αποκλείεται να σκεφτούμε καν αυτό το θέμα, πόσο μάλλον να το συζητήσουμε».

Το αν καθησύχασε την κεμαλιστική ανησυχία, είναι ακόμη αμφίβολο. Η πρόσφατη τριμερής συμφωνία της Τουρκίας με Ρουμανία και Βουλγαρία (που έχουν το δικαίωμα να φέρουν κι άλλους δυτικούς εταίρους για βοήθεια) στις κοινές επιχειρήσεις εκκαθάρισης των ναρκών στη Μαύρη Θάλασσα, θεωρήθηκε σαν να βάζει η Τουρκία από την πίσω πόρτα ΗΠΑ και Βρετανία στη Μαύρη Θάλασσα, προκειμένου να πάρει τα F-16.