Τα σοβαρά προβλήματα της Boeing έχουν προκαλέσει διεθνείς αναταράξεις - Η λύση που εξετάζεται για «σωτηρία»

Η Boeing χρειάστηκε δεκαετίες για να αποκτήσει τη φήμη μιας από τις πιο αξιόπιστες εταιρείες στον πλανήτη. Όμως χρειάστηκαν και λιγότερα από έξι χρόνια για να ανατραπούν όλα αυτά και η άλλοτε μεγάλη αμερικανική εταιρεία να βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα αβέβαιο μέλλον.

Οι ρυθμιστικές αρχές, οι αεροπορικές εταιρείες, οι επιβάτες, ακόμη και οι ίδιοι οι εργαζόμενοι της Boeing βρίσκονται σε κατάσταση αναταραχής έπειτα από μια σειρά προβλημάτων κατά τη διάρκεια πτήσεων και μια σταθερή πτώση στα πρότυπα ποιότητας της εταιρείας.

Οι επενδυτές δεν είναι ενθουσιασμένοι: Η μετοχή της Boeing (BA) έχει υποχωρήσει κατά 27%, καθιστώντας την τη δεύτερη χειρότερη απόδοση στον S&P 500, πίσω από την Tesla.

Δεν έχουν τέλος τα προβλήματα

Ο τελευταίος πονοκέφαλος για την Boeing ήρθε τη Δευτέρα, όταν ένα 787 Dreamliner που εκτελούσε πτήση από την Αυστραλία προς τη Νέα Ζηλανδία είχε μια απότομη βύθιση εν μέσω πτήσης, τραυματίζοντας αρκετούς επιβάτες.

Δεν είναι σαφές ποια –αν υπάρχει– ευθύνη έχει η Boeing. Η ίδια δήλωσε ότι συγκεντρώνει πληροφορίες σχετικά με το τι πήγε στραβά. Οι μαρτυρίες όμως των επιβατών δεν είναι καθόλου κολακευτικές τη στιγμή που η Boeing βρίσκεται ήδη υπό ομοσπονδιακή έρευνα για την έκρηξη σε θύρα αεροσκάφους στις 5 Ιανουαρίου.

Ο Μπράιαν Τζόκατ, επιβάτης της πτήσης της Latam Airlines, δήλωσε στο CNN ότι ξύπνησε όταν το αεροπλάνο άρχισε να πέφτει τόσο ξαφνικά που οι άνθρωποι πετάχτηκαν στο ταβάνι της καμπίνας. Σε άλλη συνέντευξη στην εφημερίδα The Wall Street Journal, είπε: «Ξέρετε την ταινία Ο Εξορκιστής, που το κορίτσι πετάγεται από το κρεβάτι και χτυπάει στο ταβάνι; Ζήσαμε ακριβώς αυτή τη σκηνή».

Υπό άλλες συνθήκες θα μιλούσαμε για πώληση ή πτώχευση

Για οποιαδήποτε άλλη εταιρεία, τώρα θα ήταν η ώρα να καλέσει τους δικηγόρους και να αρχίσει να εργάζεται για πώληση ή την πτώχευση. Μέσα στα τελευταία έξι χρόνια, η Boeing κρίθηκε υπεύθυνη για δύο θανατηφόρα δυστυχήματα που στοίχισαν τη ζωή σε 346 ανθρώπους, έχασε δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια, πλήρωσε άλλα δισεκατομμύρια σε πρόστιμα και διακανονισμούς και έγινε πρωτοσέλιδο για επανειλημμένα προβλήματα ποιοτικού ελέγχου.

Αλλά η Boeing δεν είναι οποιαδήποτε εταιρεία. Είναι ένας αμερικανικός θεσμός, μια αεροδιαστημική υπηρεσία που ουσιαστικά παριστάνει την ιδιωτική επιχείρηση. Και είναι δύσκολο να βρει ρυθμιστικές αρχές για να σταθούν απέναντί της.

Η FAA (Ομοσπονδιακή Διοίκηση Αεροπορίας) είναι τόσο υποχρηματοδοτούμενη που βασίζεται στην Boeing για να «αυτορρυθμιστεί». Δεν είναι λοιπόν περίεργο που ο διοικητής της FAA αυτή την εβδομάδα σοκαρίστηκε όταν διαπίστωσε ότι η Boeing απέτυχε στους μισούς από τους ελέγχους στις εγκαταστάσεις παραγωγής της.

Η Boeing, σε ανακοίνωσή της, δήλωσε ότι εργάζεται επιμελώς για την επίλυση των ζητημάτων που ανέδειξε η FAA. «Με βάση τον έλεγχο της FAA, τις υποχωρήσεις της ποιότητάς μας και την πρόσφατη έκθεση της ομάδας εμπειρογνωμόνων, συνεχίζουμε να εφαρμόζουμε άμεσες αλλαγές και να αναπτύσσουμε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης για την ενίσχυση της ασφάλειας και της ποιότητας και την οικοδόμηση της εμπιστοσύνης των πελατών μας και των επιβατών τους», ανέφερε η Boeing στην ανακοίνωσή της.

Πολύ μεγάλη για να αποτύχει

Η εταιρεία ανήκει σε μια περίεργη συνθήκη «διττού μονοπωλίου» και όχι σκέτου μονοπωλίου, επειδή, τεχνικά, ανταγωνίζεται σε παγκόσμιο επίπεδο με την ευρωπαϊκή Airbus. Αλλά δεν πρόκειται για πραγματικό ανταγωνισμό.

Οι κύριοι πελάτες της Boeing είναι οι αεροπορικές εταιρείες, οι οποίες δεν μπορούν ξαφνικά να στραφούν στην Airbus αν είναι εκνευρισμένες με την Boeing. Οι πιλότοι είναι πιστοποιημένοι για το ένα ή το άλλο, οπότε όταν κάνεις την επιλογή σου, είσαι δέσμιος σε αυτήν.

Δεδομένης της μοναδικής σημασίας της Boeing στην αμερικανική αεροπορική βιομηχανία, η ιστορία μοιάζει με τον ορισμό του «Too Big to Fail».

Η Boeing έχει ανοσία στις περισσότερες από τις αντιδράσεις των καταναλωτών, που άλλες εταιρείες πρέπει να αντιμετωπίσουν για να παραμείνουν εν ζωή. Ακόμα και αν το θέλαμε, δεν μπορούμε να την ξεφορτωθούμε. Πώς λύνουμε λοιπόν ένα πρόβλημα όπως η Boeing;

«Αν με ρωτάτε, το πρώτο πράγμα που πρέπει να συμβεί για να κερδίσει η Boeing εμπιστοσύνη είναι να απολύσει ουσιαστικά ολόκληρη τη διοίκηση», είπε ο Γκαντ Αλόν, καθηγητής στη Σχολή Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια. «Ξέρω ότι αυτό δεν θα συμβεί, αλλά… δεν υπάρχει ούτε ένα άτομο που να έχει ένα C μπροστά από τον τίτλο του που να μην είναι υπεύθυνο για αυτό που βλέπουμε τώρα».

Η λύση της κρατικοποίησης

Μια άλλη ιδέα που κατά καιρούς συζητείται είναι να κρατικοποιηθεί η Boeing.

Ο Ματ Στόλερ, διευθυντής ερευνών στο American Economic Liberties Project, μια προοδευτική δεξαμενή σκέψης, έκανε αυτή την σκέψη τον Ιανουάριο, υποστηρίζοντας ότι η κυβέρνηση έχει ιστορικό κρατικοποίησης επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας, σιδηροδρόμων και αεροδιαστημικών εταιρειών.

Και άλλωστε, σημειώνει, η Boeing ήδη μετρά περίπου το 40% των εσόδων της από κυβερνητικές συμβάσεις και μεγάλο μέρος των υπολοίπων από παραγγελίες αεροσκαφών που οι Αμερικανοί αξιωματούχοι πλασάρουν τακτικά στο εξωτερικό.

«Η Boeing είναι ένας υποστηριζόμενος από το κράτος εθνικός πρωταθλητής», έγραψε ο Στόλερ και πρόσθεσε: «Το παραμύθι μιας ιδιωτικής εταιρείας το μόνο που κάνει είναι να εμποδίζει τη διόρθωση αυτού του άλλοτε σπουδαίου οργανισμού».

Φυσικά, η Boeing δεν βρίσκεται σε οικονομική δυσπραγία όπως αυτή που συνήθως προηγείται μιας κυβερνητικής εξαγοράς (γεγονός που είναι επίσης ευγενική χορηγία της πολυετούς κυβερνητικής υποστήριξης). Η κρατικοποίηση φαίνεται πολιτικά ενδιαφέρουσα αλλά πρακτικά απίθανη.

«Δεν υπάρχει πραγματικά καμία καλή επιλογή βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα», λέει ο Αλόν. Η μεγαλύτερη ανησυχία, γι’ αυτόν, είναι το τι θα συμβεί όταν αυτά τα μεμονωμένα τρομακτικά γεγονότα –τα βύσματα των θυρών που ξεκολλάνε κατά τη διάρκεια της πτήσης κ.λπ.– γίνουν όλο και πιο συχνά.

«Αυτό μπορεί να είναι πραγματικά τόσο μεγάλο όσο μια οικονομική κρίση», αν αναλογιστεί κανείς πόσες επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο βασίζονται στα αεροπλάνα της Boeing.

Και πρόσθεσε: «Δεν είναι ότι πιστεύω πως υπάρχει κίνδυνος να πέσουν όλα αυτά τα αεροπλάνα από τον ουρανό αύριο, αλλά από τη στιγμή που θα αρχίσουμε να βλέπουμε αυτά τα πράγματα ως πιο επαναλαμβανόμενα, νομίζω ότι από “πιθανό” μετατρέπεται σε “συνεχή” κίνδυνο, που θα μπορούσε να έχει καταστροφικές συνέπειες».