Σύνοδος Κορυφής: Διχασμός για το αμυντικό ευρωομόλογο – Ποιοι λένε «όχι»

Η προοπτική της χρήσης των λεγόμενων ευρωομολόγων για τη χρηματοδότηση των προσπαθειών ενίσχυσης των αμυντικών δυνατοτήτων της ΕΕ θα τεθεί επί τάπητος κατά τη Σύνοδο των 27 ηγετών του μπλοκ στις Βρυξέλλες την Πέμπτη, με την πρόταση να προκαλεί διχασμό στους ηγέτες των κρατών – μελών.

Διχασμός για το ευρωομόλογο

Θεωρείται ως μια πρώτη προσπάθεια να δοκιμαστεί η βούληση των κρατών μελών της ΕΕ να εκδώσουν από κοινού χρέος για την ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας του μπλοκ, καθώς ο πόλεμος μαίνεται στην ανατολική πλευρά του.

Αν και διχαστική πρόταση -οι χώρες του Ευρωπαϊκού Βορρά έχουν μετ επιτάσεως απορρίψει κάθε ιδές για ευρωομόλογο-, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και ο Εσθονός πρωθυπουργός Κάγια Κάλας έχουν υποστηρίξει και οι δύο την ιδέα στο παρελθόν. Στη σύνοδο κορυφής του Φεβρουαρίου, η Κάλας πρότεινε ότι τα ομόλογα θα πρέπει να ανέρχονται συνολικά σε 100 δισεκατομμύρια ευρώ.

Ωστόσο, το ταμπού της έκδοσης κοινού χρέους της ΕΕ για τον εξοπλισμό των κρατών μελών θα είναι δύσκολο να σπάσει, καθώς οι πιο συντηρητικές δημοσιονομικά πρωτεύουσες αντιμετωπίζουν με μεγάλο σκεπτικισμό την κίνηση αυτή, σύμφωνα με το Euronews.

Ένας ανώτερος διπλωμάτης από μια βόρεια χώρα της ΕΕ, μιλώντας υπό τον όρο της ανωνυμίας, δήλωσε ότι διστάζουν να εξετάσουν το ενδεχόμενο αμυντικών ομολόγων, υποστηρίζοντας μια προσέγγιση με βάση την αγορά και περισσότερες ιδιωτικές επενδύσεις.

Ένας άλλος ανώτερος διπλωμάτης της ΕΕ δήλωσε, ωστόσο, ότι είναι απαραίτητο να «ξεκινήσει η συζήτηση» για πιθανά αμυντικά ομόλογα, προσθέτοντας ότι με τη Ρωσία να διαχειρίζεται μια πολεμική οικονομία, η ΕΕ πρέπει επίσης να σκεφτεί σοβαρά τη δική της ετοιμότητα για συγκρούσεις.

Στην πρόσκλησή του προς τους ηγέτες, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ ζητεί «ριζικά και συγκεκριμένα βήματα για να τεθεί η οικονομία της ΕΕ "σε πολεμική βάση" και έχει ζητήσει στο παρελθόν ευρωπαϊκά αμυντικά ομόλογα για τον εξορθολογισμό των στρατιωτικών δαπανών του μπλοκ.

Είναι μέρος της προσπάθειας για την εξεύρεση πιο καινοτόμων και δημιουργικών τρόπων αναπλήρωσης των αμυντικών αποθεμάτων της ΕΕ, τα οποία έχουν εξαντληθεί από τότε που η πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία ώθησε τα κράτη μέλη της ΕΕ να στείλουν όπλα και στρατιωτικό εξοπλισμό προς βοήθεια του Κιέβου.

Η σύνοδος κορυφής θα ακολουθήσει μια σειρά από σημαντικές εξελίξεις όσον αφορά τη στήριξη της ΕΕ προς την Ουκρανία αυτή την εβδομάδα, συμπεριλαμβανομένης μιας συμφωνίας για ένα ταμείο όπλων ύψους 5 δισεκατομμυρίων ευρώ για την Ουκρανία που επιτεύχθηκε από τους πρεσβευτές της ΕΕ τη Δευτέρα, και μιας πρότασης που κατέθεσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή την Τετάρτη για τη χρήση απρόσμενων κερδών από ρωσικά περιουσιακά στοιχεία που έχουν ακινητοποιηθεί σε κράτη της ΕΕ για τον εξοπλισμό της Ουκρανίας.

Το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ ανακοίνωσε επίσης την Τετάρτη ότι ανέθεσε στον πρώην πρωθυπουργό της Φινλανδίας Sauli Niinisto να εκπονήσει έκθεση σχετικά με την ετοιμότητα της πολιτικής άμυνας του μπλοκ, υπό το πρίσμα του συνεχιζόμενου πολέμου στην Ουκρανία.

Πολύ δύσκολο να περάσει το αμυντικό ευρωομόλογο

Αυστρία, Δανία, Φινλανδία, Κάτω Χώρες και Σουηδία έχουν στο παρελθόν αντιταχθεί σθεναρά στην έκδοση δημόσιου χρέους της ΕΕ σε περιόδους οικονομικής κρίσης, φοβούμενες ότι αυτό θα τιμωρούσε τις πλουσιότερες χώρες όπως οι ίδιες.

Η πανδημία COVID-19 ανάγκασε για πρώτη φορά την ΕΕ να σπάσει το ταμπού της για την αύξηση του κοινού χρέους, με μια συμφωνία για την Επιτροπή να χρηματοδοτήσει το ορόσημο σχέδιο ανάκαμψης μετά την πανδημία ύψους 800 δισεκατομμυρίων ευρώ, γνωστό ως ΕΕ επόμενης γενιάς, με την έκδοση ομολόγων της ΕΕ στην κεφαλαιαγορά.

Αν και το σχέδιο χαιρετίστηκε ως επιτυχία και άλμα προς τα εμπρός όσον αφορά την οικονομική αλληλεγγύη της ΕΕ, η αύξηση του κόστους δανεισμού σήμανε ότι κοστίζει στο μπλοκ περισσότερο από ό,τι αναμενόταν, γεγονός που ενδεχομένως να μειώσει τις προοπτικές να υποστηριχθεί σε άλλες μελλοντικές κρίσεις.

Ένας άλλος ανώτερος διπλωμάτης δήλωσε ότι η πρόταση του Μισέλ για τα ομόλογα είναι «απίθανο να πάει πουθενά», καθώς τόσα πολλά κράτη μέλη δεν ενδιαφέρονται να αυξήσουν το κοινό χρέος.

Ένα εναλλακτικό μέσο για την αύξηση των αμυντικών δαπανών προτάθηκε από 14 κράτη μέλη, τα οποία ζητούν να τροποποιηθεί η εντολή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων ώστε να της επιτραπεί να χρηματοδοτεί επενδύσεις σε στρατιωτικό εξοπλισμό και υποδομές.

«Πρέπει να διερευνήσουμε διάφορες δυνατότητες που θα επιτρέψουν στην ΕΤΕπ να επενδύσει σε δραστηριότητες που σχετίζονται με την άμυνα, πέραν των υφιστάμενων έργων διπλής χρήσης», αναφέρεται σε επιστολή που απευθύνεται στην ΕΤΕπ από τις χώρες, στις οποίες περιλαμβάνονται η Γαλλία και η Γερμανία.

Μια άλλη πρωτοβουλία που θα συζητηθεί θα είναι το σχέδιο της Τσεχικής Δημοκρατίας να παραδώσει δεκάδες χιλιάδες επιπλέον βλήματα πυροβολικού στις ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας, καθώς αυτές προσπαθούν να αντισταθούν στη ρωσική επίθεση.

Υψηλόβαθμες διπλωματικές πηγές εκτίμησαν ότι έως και 20 χώρες της ΕΕ θα μπορούσαν να υπογράψουν την πρωτοβουλία, η οποία περιλαμβάνει την αγορά αχρησιμοποίητων πυρομαχικών από άγνωστες δυτικές χώρες.

Η Δανία, το Βέλγιο, η Γερμανία, η Ολλανδία και η Σουηδία έχουν ήδη επιβεβαιώσει τη συμμετοχή τους.

Κατά τη διάρκεια της διήμερης συνόδου κορυφής, η οποία αρχίζει την Πέμπτη, οι ηγέτες θα αποφασίσουν επίσης αν θα εγκρίνουν τη σύσταση της Επιτροπής για την έναρξη ενταξιακών συνομιλιών με τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και θα εγκρίνουν τα πλαίσια που θα πρέπει να διέπουν τις ενταξιακές συνομιλίες με την Ουκρανία και τη Μολδαβία.

Μήνυμα Μητσοτάκη

Την ανάγκη έκδοσης ευρωομολόγου, για να καλυφθούν οι αυξημένες αμυντικές δαπάνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υπογράμμισε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά την άφιξή του στη Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες.

Ειδικότερα, δήλωσε: «Η στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης σημαίνει περισσότερες επενδύσεις σε εξοπλισμούς (...). Η Ελλάδα ξεπερνά ήδη τα τελευταία χρόνια το 2% των αμυντικών δαπανών επί του ΑΕΠ. Αυτό δεν συμβαίνει για άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Αν θέλει η Ευρώπη να μείνει θωρακισμένη αμυντικά πρέπει να εξετάσει νέους τρόπους για την χρηματοδότηση των αμυντικών δαπανών».

Όπως πρόσθεσε, η Ευρώπη «να μπορέσει να εκδώσει ευρωομόλογα που θα χρησιμοποιηθούν αποκλειστικά και μόνο για την αμυντική της θωράκιση. Έχει έρθει η ώρα πια να μπορέσουμε να περιβάλλουμε με περιεχόμενο ουσιαστικό την ανάγκη της Ευρώπης πρέπει να διασφαλίσει την άμυνα και την ασφάλεια. Και ελπίζω σε αυτό το ευρωπαϊκό συμβούλιο να κάνουμε μια ουσιαστική συζήτηση για τα θέματα αυτά».