Ισραήλ και Ιράν με το δάχτυλο στη σκανδάλη: Η προειδοποίηση των ΗΠΑ και το μεγάλο ερώτημα

Οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις εξαπέλυσαν νέους φονικούς βομβαρδισμούς στη Λωρίδα της Γάζας και η Χεζμπολά του Λιβάνου εκτόξευσε ομοβροντίες ρουκετών εναντίον του βόρειου Ισραήλ, με φόντο την εντεινόμενη ανησυχία πως το Ιράν θα προχωρήσει σε επίθεση στο Ισραήλ.

Η Χεζμπολά, λιβανική παράταξη προσκείμενη στην Τεχεράνη, ανακοίνωσε την Παρασκευή πως εκτόξευσε «δεκάδες ρουκέτες» εναντίον ισραηλινών θέσεων, σε ανταπόδοση ισραηλινών πληγμάτων που έγιναν, κατ’ αυτήν, στον νότιο Λίβανο.

Ο ισραηλινός στρατός ανακοίνωσε από την πλευρά του πως εντόπισε «περίπου 40 εκτοξεύσεις» από τη λιβανική επικράτεια, διαβεβαιώνοντας πως «ορισμένες» ρουκέτες «αναχαιτίστηκαν» και ότι «δεν αναφέρθηκε κανένας τραυματισμός». Νωρίτερα, πρόσθεσε, αναχαιτίστηκαν δυο drones μιας κατεύθυνσης, φορτωμένα εκρηκτικά, που εξαπέλυσε η Χεζμπολά εναντίον του ισραηλινού εδάφους.

«Μη» λέει ο Μπάιντεν

Στην Ουάσιγκτον, ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν δήλωσε πως αναμένει το Ιράν να περάσει στη δράση «σύντομα», ερωτηθείς για τις απειλές της Τεχεράνης εναντίον του Ισραήλ, στο οποίο προσάπτει την ευθύνη για τον πολύνεκρο βομβαρδισμό του προξενείου του στη Δαμασκό την 1η Απριλίου.

Στην ερώτηση ποιο είναι το μήνυμά του προς το Ιράν ο πρόεδρος Μπάιντεν απάντησε απλά «μη».

«Είμαστε προσηλωμένοι στην ασφάλεια του Ισραήλ. Θα υποστηρίξουμε το Ισραήλ. Θα βοηθήσουμε το Ισραήλ να αμυνθεί και το Ιράν δεν θα επιτύχει», πρόσθεσε.

Έπειτα από τη δήλωση του προέδρου των ΗΠΑ Μπάιντεν πως το Ιράν «απειλεί να εξαπολύσει μεγάλη επίθεση εναντίον του Ισραήλ», την Τετάρτη, ο Αμερικανός στρατηγός Μάικλ «Έρικ» Κουρίλα, ο επικεφαλής του μεικτού διοικητηρίου των ενόπλων δυνάμεων των ΗΠΑ που είναι αρμόδιο για την περιοχή της Μέσης Ανατολής (CENTCOM, «κεντρική διοίκηση»), έσπευσε στο Ισραήλ.

Σε συναγερμό το Ισραήλ - Αναστέλλονται πτήσεις από και προς την Τεχεράνη

Άλλη ένδειξη της έντασης: ο γερμανικός αερομεταφορέας Lufthansa και η θυγατρική του Austrian Airlines ανακοίνωσαν την αναστολή των πτήσεών τους προς και από την Τεχεράνη ως τουλάχιστον την Πέμπτη 18η Απριλίου, καθώς και ότι μέχρι νεοτέρας δεν θα χρησιμοποιούν τον ιρανικό εναέριο χώρο.

Οι ΗΠΑ ανήγγειλαν εξάλλου πως θα στείλουν ενισχύσεις στη Μέση Ανατολή, ενώ το Ισραήλ βρίσκεται σε συναγερμό, ενόψει πιθανής ιρανικής επίθεσης.

Η Τεχεράνη υποσχέθηκε πως θα προχωρήσει σε αντίποινα εναντίον του ορκισμένου εχθρού του, του Ισραήλ, έπειτα από βομβαρδισμό στο ιρανικό προξενείο στη Δαμασκό, την πρωτεύουσα της Συρίας, ο οποίος στοίχισε τη ζωή σε 16 ανθρώπους, σύμφωνα με ΜΚΟ, ανάμεσά τους δυο υποστρατήγους των Φρουρών της Επανάστασης, επίλεκτου σώματος των ιρανικών ενόπλων δυνάμεων.

Περί τα μεσάνυχτα, ο ισραηλινός στρατός ανέφερε πως ήχησαν συναγερμοί σε κοινότητες και πόλεις γύρω από τη Λωρίδα της Γάζας καθώς ο Παλαιστινιακός Ισλαμικός Τζιχάντ, το δεύτερο ισχυρότερο παλαιστινιακό ισλαμιστικό κίνημα μετά τη Χαμάς, ανέλαβε την ευθύνη για εκτοξεύσεις ρουκετών εναντίον της Σντερότ, σε «ανταπόδοση» βομβαρδισμών στη Λωρίδα της Γάζας.

Ποιες πιθανές επιλογές επίθεσης θα μπορούσε να εξετάζει το Ιράν;

Με αυτό το πλαίσιο στο μυαλό, μια πιθανή ιρανική επίθεση με βαλλιστικούς πυραύλους εναντίον ισραηλινών διπλωματικών εγκαταστάσεων στην περιοχή θα μπορούσε να είναι μια επιλογή στο τραπέζι. Πράγματι, το Ιράν έχει ήδη δηλώσει ότι οι πρεσβείες του Ισραήλ «δεν είναι πλέον ασφαλείς» μετά το χτύπημα της Δαμασκού.

Από την ιρανική οπτική γωνία, αυτό πιθανώς θα εκλαμβανόταν ως αναλογικό και όχι ως διεύρυνση της συνεχιζόμενης σύγκρουσης με το Ισραήλ.

Ωστόσο, το πώς θα έμοιαζε αυτού του είδους η επίθεση είναι δύσκολο να εκτιμηθεί, καθώς θα έπρεπε να πραγματοποιηθεί σε πυκνό αστικό περιβάλλον οπουδήποτε στην περιοχή. Υπό αυτές τις συνθήκες, η πρόσκρουση ενός βαλλιστικού πυραύλου θα μπορούσε να προκαλέσει ένα ευρύτερο μοτίβο ζημιών και βλαβών για τον άμαχο πληθυσμό, ενδεχομένως σε μια χώρα με μουσουλμανική πλειοψηφία - κάτι που θα μπορούσε να προκαλέσει αντιδράσεις στο Ιράν ή να δημιουργήσει διπλωματικά προβλήματα μεταξύ του Ιράν και άλλων χωρών της περιοχής.

Αντίθετα, επιθέσεις με βαλλιστικούς πυραύλους κατά ισραηλινών στρατιωτικών στόχων απευθείας στο Ισραήλ - παρόμοια με αυτή που πραγματοποίησε το Ιράν τον Ιανουάριο του 2020 στην επίθεση στην αεροπορική βάση al-Asad στο Ιράκ - θα μπορούσαν να είναι επιχειρησιακά εφικτές, αλλά να εκληφθούν από το Ισραήλ ως κλιμακούμενες.

Η Τεχεράνη θα είναι επιφυλακτική σε οποιοδήποτε αντίποινα που θα προκαλούσαν σημαντική στρατιωτική απάντηση πέραν της ήδη επιθετικής στάσης του Ισραήλ κατά του IRGC και της Δύναμης Quds.

Πέρα από τους βαλλιστικούς πυραύλους, το Ιράν θα μπορούσε να στραφεί στους εταίρους και τους πληρεξουσίους του στην περιοχή για να επιτεθεί σε ισραηλινά συμφέροντα με συμβατικά όπλα ή αντισυμβατικά με τρομοκρατικές επιθέσεις.

Ενώ υπάρχει ένα μακρύ μοτίβο τέτοιας τρομοκρατίας που υποστηρίζεται από το Ιράν κατά του Ισραήλ τόσο στην περιοχή όσο και διεθνώς, συμπεριλαμβανομένης της επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου από τη Χαμάς, ο ανώτατος ηγέτης και άλλοι Ιρανοί αξιωματούχοι ασφαλείας μπορεί να μην επιλέξουν αυτή την οδό, καθώς θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι δεν προέρχεται απευθείας από το Ιράν και δεν ταιριάζει στο αναλογικό και μετρημένο πλαίσιο.

Εάν το Ιράν απαντήσει, αυτό θα οδηγήσει σε μια ευρύτερη περιφερειακή σύγκρουση;

Αυτό είναι το μεγάλο ερώτημα. Μια ευρύτερη σύγκρουση που θα συμπαρασύρει τις ΗΠΑ, τον μεγάλο περιφερειακό αντίπαλο του Ιράν, τη Σαουδική Αραβία και άλλους, είναι αυτό που οι αναλυτές ασφαλείας, οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι και σχεδόν όλοι οι άλλοι στην περιοχή φοβούνται ότι θα είναι το επόμενο βήμα της σύγκρουσης.

Η απάντηση θα βρισκόταν στα μελλοντικά άγνωστα, κυρίως στο πώς θα αντιδράσει το Ισραήλ - και ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου έχει ορκιστεί να ανταποδώσει σε οποιαδήποτε επίθεση εντός των συνόρων του - και στη συνέχεια πώς θα αντιδράσουν το Ιράν και άλλοι σε αυτό.

Με τόσες πολλές μεταβλητές στο παιχνίδι, είναι δύσκολο να γνωρίζουμε αν μια ιρανική απάντηση στην επίθεση στη Δαμασκό θα αποκαταστήσει την αποτροπή στα μάτια της Τεχεράνης ή θα προκαλέσει ένα ευρύτερο φάσμα επιθέσεων από πολλά μέρη που θα αποσταθεροποιήσουν περαιτέρω μια ήδη ασταθή περιοχή.

Αναμονή και βομβαρδισμοί

Ενώ οι μεσολαβητές -Κατάρ, Αίγυπτος, ΗΠΑ- περιμένουν τις απαντήσεις του Ισραήλ και της Χαμάς στην πιο πρόσφατη πρόταση που υπέβαλαν για την κήρυξη κατάπαυσης του πυρός, η ισραηλινή επίθεση στον παλαιστινιακό θύλακο συνεχίζεται χωρίς καμιά ανάπαυλα.

Σύμφωνα με το γραφείο Τύπου της Χαμάς ο ισραηλινός στρατός προχώρησε σε δεκάδες αεροπορικούς βομβαρδισμούς την Παρασκευή σε διάφορους τομείς, ιδίως στο κεντρικό τμήμα του θυλάκου, συμπεριλαμβανομένης της Νουσέιρατ.

Τουλάχιστον 25 μέλη της οικογένειας Ταμπατίμπι σκοτώθηκαν όταν βομβαρδίστηκε τα ξημερώματα η εξαώροφη πολυκατοικία όπου διέμεναν στη συνοικία Νταράζ, στο βόρειο τμήμα της πόλης της Γάζας, σύμφωνα με συγγενή. Τον Μάρτιο, είχαν σκοτωθεί σε βομβαρδισμό άλλα 35 μέλη της ίδιας οικογένειας, που είχαν συγκεντρωθεί για το δείπνο την πρώτη εβδομάδα του ραμαζανιού.

«Η Νουσέιρατ βομβαρδιζόταν όλη νύχτα. Δεν υπάρχει παρά φωτιά και καταστροφή, μάρτυρες κείτονται στους δρόμους», είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Μοχάμεντ αρ Ραΐς, 61 ετών. «Φύγαμε το πρωί και δεν είχαμε πουθενά να πάμε. Αυτή είναι η έκτη φορά που εκτοπιζόμαστε. Η Γάζα έχει γίνει αβίωτη», πρόσθεσε.

Οι μεσολαβητικές προσπάθειες δεν έχουν επιτρέψει μέχρι σήμερα την επίτευξη συμβιβασμού που θα φέρει κατάπαυση του πυρός και απελευθέρωση ομήρων, οι έμμεσες διαπραγματεύσεις μοιάζουν να κάνουν σημειωτόν, με το Ισραήλ και τη Χαμάς να αλληλοκατηγορούνται για το αδιέξοδο.