Η εξάρτηση της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας από το εξωτερικό - Ποιες χώρες αγοράζουν όπλα

Η εξάρτηση της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας από το εξωτερικό παραμένει σημαντική, παρά τις διακηρύξεις της πολιτικής ηγεσίας εδώ και χρόνια ότι η χώρα είναι αμυντικά ανεξάρτητη κατά 80% και ότι έχει καταφέρει να αυξήσει τις εξαγωγές όπλων και να γίνει ένας ολοένα και πιο ενεργός παράγοντας στη διεθνή αμυντική αγορά.

Η εξάρτηση δεν είναι τόσο ποσοτική όσο ποιοτική. Η Τουρκία είναι ο 11ος μεγαλύτερος εξαγωγέας όπλων στον κόσμο, έχοντας αυξήσει τις πωλήσεις όπλων της κατά 106% τα τελευταία πέντε χρόνια. Αντίστοιχα, είναι ο 17ος μεγαλύτερος αγοραστής όπλων στον κόσμο. Οι εισαγωγές όπλων της Τουρκίας έχουν μειωθεί σε σύγκριση με την προηγούμενη πενταετία κατά 29%. Σημαντικό ρόλο σε αυτό έπαιξε η μείωση κατά 83% στις εισαγωγές όπλων από τις ΗΠΑ, αλλά και οι συνεχιζόμενες προσπάθειες της Τουρκίας για την ενίσχυση της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας, που απέδωσαν καρπούς.

Ωστόσο, η αμυντική βιομηχανία της Τουρκίας εξακολουθεί να εξαρτάται σημαντικά από δυτικές πηγές και ειδικότερα από εισαγωγές βασικών εξαρτημάτων, όπως κινητήρες και ραντάρ, επισημαίνει ο εμπειρογνώμονας του Διεθνούς Ινστιτούτου Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης (SIPRI), Zain Hussain. Το ποσοστό της πραγματικής εξάρτησης μπορεί να φτάσει ακόμη και πάνω από το 50%, αλλά ποικίλλει ανάλογα με τον τύπο του εξοπλισμού ή του εξαρτήματος που χρειάζεται για να προχωρήσει η κατασκευή ενός εγχώριου όπλου.

Μερικά παραδείγματα

• Μαχητικό αεροσκάφος ΚΑΑΝ: Η κατασκευή του δεν μπορεί να ολοκληρωθεί και δεν μπορεί να πετάξει όσο η Βρετανία έχει μπλοκάρει την πώληση στην Τουρκία κινητήρων Rolls Royce. Επίσης, η ενσωμάτωση προηγμένων τεχνολογιών, όπως ραντάρ, συστήματα όπλισης και avionics, είναι προς το παρόν αδύνατη, καθώς η έρευνα αγοράς στο εξωτερικό συνεχίζεται.
• Τανκ Altay: Το τουρκικό άρμα χρειάζεται έναν αξιόπιστο κινητήρα κι ένα κιβώτιο ταχυτήτων για να λειτουργεί αποτελεσματικά. Οι προσπάθειες για αγορά δικαιωμάτων παραγωγής κινητήρων από τη Γερμανία δεν ευοδώθηκαν.
• Ελικόπτερα T-70: Το πρόγραμμα κατασκευής 100 ελικοπτέρων T-70, που αποτελούν αντίγραφα των αμερικανικών Black Hawk, αντιμετωπίζει δυσκολίες λόγω των αμερικανικών κυρώσεων. Χρειάζονται εξελιγμένα ηλεκτρονικά συστήματα ελέγχου, επικοινωνίας και παρακολούθησης.
• Αναβάθμιση F-16: Το φιλόδοξο σχέδιο αναβάθμισης των τουρκικών F-16 με σύγχρονο ραντάρ που κατασκευάζει η τουρκική εταιρεία Aseslan επηρεάστηκε από τις κυρώσεις, άρα η Τουρκία αναγκάστηκε τελικά να παραγγείλει τα σχετικά κιτ από τις ΗΠΑ.
• Κορβέτα ADA: Η κορβέτα, που φέρει κυρίως αμερικανικά οπλικά και ηλεκτρονικά συστήματα, αντιμετωπίζει προβλήματα στην εξαγωγή, λόγω αμερικανικών κυρώσεων.

Ποιες χώρες και τι όπλα αγοράζουν από την Τουρκία;

Ο μεγαλύτερος μέχρι στιγμής αγοραστής όπλων της Τουρκίας είναι η Μέση Ανατολή – 37%. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Κατάρ είναι οι κύριοι αγοραστές όπλων από την Τουρκία, με ποσοστά 15% και 13% αντίστοιχα. Επιπλέον, αυξάνεται το ενδιαφέρον των αφρικανικών χωρών. Η Τουρκία έχει γίνει η 4η χώρα που προμηθεύει τα περισσότερα όπλα σε αφρικανικές χώρες, όπως Αλγερία, Τσαντ, Αιθιοπία, Μάλι και Νιγηρία. Τα τουρκικά τεθωρακισμένα οχήματα κατείχαν το μεγαλύτερο μερίδιο στις εξαγωγές όπλων τα τελευταία 5 χρόνια. Ακολουθούν οι παραγγελίες σε μη επανδρωμένα εναέρια οχήματα (UAV) και επιθετικά ελικόπτερα.

Γιατί προτιμώνται τα τουρκικά όπλα στην παγκόσμια αγορά;

Είναι φθηνότερα και προσφέρουν άλλες δυνατότητες. Ειδικά στην Αφρική, τα UAV είναι πιο εύχρηστα, καθώς αυτές οι χώρες δεν διαθέτουν προηγμένες αεροπορικές δυνάμεις. Από γεωπολιτική σκοπιά, η αγορά όπλων από την Τουρκία είναι προτιμότερη, λόγω του έντονου ανταγωνισμού μεταξύ των παγκόσμιων δυνάμεων για πώληση εξοπλισμών. Επίσης, τα τουρκικά όπλα έχουν δοκιμαστεί σε πραγματικές συνθήκες μάχης, όπως UAV και τεθωρακισμένα οχήματα, στη Λιβύη, τη Συρία, την Ουκρανία, το Αζερμπαϊτζάν.