Ιράν - Ισραήλ: Ποιες χώρες εμπλέκονται στη σύγκρουση και με ποιο τρόπο - Ο ρόλος της Κύπρου

Το Ιράν εκτόξευσε περισσότερα από 300 μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους προς το Ισραήλ το βράδυ του Σαββάτου, στην πρώτη του άμεση επίθεση εναντίον του ισραηλινού κράτους. Η Τεχεράνη δήλωσε ότι απαντούσε σε ένα χτύπημα σε ιρανικό διπλωματικό κτίριο στη συριακή πρωτεύουσα, τη Δαμασκό, την 1η Απριλίου, από το οποίο σκοτώθηκαν ένα ανώτερο στέλεχος των Ισλαμικών Φρουρών της Επανάστασης του Ιράν και άλλοι οκτώ αξιωματικοί.

Τι συνέβη;

Το Ισραήλ δήλωσε ότι το Ιράν εκτόξευσε 170 μη επανδρωμένα αεροσκάφη, περισσότερους από 30 πυραύλους κρουζ και περισσότερους από 120 βαλλιστικούς πυραύλους προς το έδαφός του.

Ο εκπρόσωπος του ισραηλινού στρατού R Adm Daniel Hagari δήλωσε ότι το 99% του εισερχόμενου μπαράζ αναχαιτίστηκε από το Ισραήλ και τους συμμάχους του. Είπε ότι όλα τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη και οι πύραυλοι κρουζ καταρρίφθηκαν πριν φτάσουν στο Ισραήλ, αλλά μερικοί από τους βαλλιστικούς πυραύλους πέρασαν, προκαλώντας μικρές ζημιές στην αεροπορική βάση Νεβατίμ στη νότια έρημο Νεγκέβ.

Ο Hagari δήλωσε ότι 12 άνθρωποι τραυματίστηκαν, συμπεριλαμβανομένου ενός επτάχρονου κοριτσιού που φέρεται να έχει τραυματιστεί στο κεφάλι από θραύσματα. Ο υπολοχαγός Peter Lerner, εκπρόσωπος των IDF, δήλωσε στο Sky News ότι το κορίτσι «πάλευε για τη ζωή του». Το πρακτορείο ειδήσεων Agence France-Presse μετέδωσε ότι ήταν από την κοινότητα των Βεδουίνων κοντά στη νότια πόλη Αράντ και νοσηλευόταν στην εντατική.

Τι drones έστειλε το Ιράν

Σύμφωνα με τον Guardian, οι θορυβώδεις κινητήρες των μη επανδρωμένων αεροσκαφών υπέδειξαν ότι επρόκειτο για αργοκίνητα αεροσκάφη Shahed-136, τα οποία θα χρειάζονταν έξι ώρες για να πετάξουν από το Ιράν στο Ισραήλ, αν και ορισμένα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι το Ιράν είχε εκτοξεύσει αεροσκάφη Shahed-238 με κινητήρες τζετ, τα οποία μπορούν να ταξιδέψουν τρεις φορές ταχύτερα και των οποίων ο χρόνος πτήσης ταιριάζει με τα γεγονότα μέσα στη νύχτα.

Η θέση του Ιράν

Το Σώμα των Φρουρών της Επανάστασης του Ιράν ανέφερε σε ανακοίνωσή του που δημοσιεύθηκε περίπου στις 22:00 ώρα Ελλάδας το Σάββατο ότι εκτόξευσε «δεκάδες πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη» εναντίον συγκεκριμένων στόχων στο Ισραήλ σε μια επίθεση που ονόμασε Επιχείρηση Αληθινή Υπόσχεση.

Χρειάστηκαν αρκετές ώρες για να φτάσουν τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη στον ισραηλινό εναέριο χώρο. Συναγερμοί άρχισαν να ακούγονται σε όλο το Ισραήλ λίγο πριν από τις 2 π.μ. τοπική ώρα (μεσάνυχτα BST), με τους κατοίκους να καλούνται να αναζητήσουν καταφύγιο καθώς η αεράμυνα του Ισραήλ φώτιζε τον νυχτερινό ουρανό με εκρήξεις. Πλάνα που αναρτήθηκαν στο διαδίκτυο έδειχναν μη επανδρωμένα αεροσκάφη να αναχαιτίζονται γύρω από το τέμενος αλ Άκσα της Ιερουσαλήμ.

Ποιες χώρες εμπλέκονται

Το Ιράν εκτόξευσε μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους από το έδαφός του, ενώ βλήματα εκτοξεύθηκαν επίσης κατά τη διάρκεια της νύχτας από το έδαφος του Ιράκ, της Συρίας και της Υεμένης. Ιρανικές δυνάμεις επιχειρούν στη Συρία και το Ιράν είναι σύμμαχος με μαχητικές ομάδες στο Ιράκ και την Υεμένη.

Το κίνημα Χεζμπολάχ του Λιβάνου -η ισχυρότερη δύναμη αντιπροσώπων της Τεχεράνης- ανακοίνωσε ότι εκτόξευσε ρουκέτες εναντίον ισραηλινών θέσεων στα προσαρτημένα υψίπεδα του Γκολάν περίπου την ίδια ώρα με τον ιρανικό βομβαρδισμό, καθώς και ένα δεύτερο μπαράζ ώρες αργότερα.

Εν τω μεταξύ, ο βασικός σύμμαχος του Ισραήλ, οι ΗΠΑ, έσπευσαν να καταρρίψουν τα εισερχόμενα πυρά. Ο Τζο Μπάιντεν δήλωσε ότι οι ΗΠΑ βοήθησαν στην «κατάρριψη σχεδόν όλων» των μη επανδρωμένων αεροσκαφών και των πυραύλων.

Ο Ρίσι Σουνάκ δήλωσε ότι μαχητικά αεροσκάφη της RAF είχαν καταρρίψει «έναν αριθμό» ιρανικών επιθετικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών. Τα εν λόγω μη επανδρωμένα αεροσκάφη αναχαιτίστηκαν στη Συρία και το Ιράκ, όπου η RAF επιχειρούσε ήδη στο πλαίσιο της αποστολής Operation Shader κατά του Ισλαμικού Κράτους.

Μάλιστα τα RAF απογειώθηκαν από την αεροπορική βάση στο Ακρωτήρι της Κύπρου και προχώρησαν στην αναχαίτιση πολλών επιθέσεων που εξαπέλυσε το Ιράν.

Η αεράμυνα της Ιορδανίας αναχαίτισε και κατέρριψε επίσης δεκάδες ιρανικά όπλα που πέταξαν πάνω από τον εναέριο χώρο της, δήλωσαν πηγές ασφαλείας στο Reuters. Το βασίλειο ασκεί έντονη κριτική στο Ισραήλ, αλλά έχει συνάψει συνθήκη ειρήνης και είναι στενός σύμμαχος των ΗΠΑ.

Ο Hagari δήλωσε ότι η Γαλλία ήταν μεταξύ των χωρών που συμμετείχαν στην υπεράσπιση του Ισραήλ, λέγοντας: «Η Γαλλία διαθέτει πολύ καλή τεχνολογία, αεροσκάφη, ραντάρ - και γνωρίζω ότι συνέβαλαν στην περιφρούρηση του εναέριου χώρου». Είπε ότι δεν έχει ακριβείς λεπτομέρειες για το αν τα γαλλικά αεροσκάφη κατέρριψαν κάποιον από τους πυραύλους που εκτόξευσε το Ιράν.

Τι θα συμβεί μετά

Ο αρχηγός του γενικού επιτελείου των ιρανικών ενόπλων δυνάμεων, στρατηγός Mohammad Bagheri, δήλωσε ότι η επιχείρηση πέτυχε όλους τους στόχους της και τελείωσε. Ωστόσο, το Ιράν προειδοποίησε το Ισραήλ για μεγαλύτερη επίθεση στο έδαφός του σε περίπτωση που προβεί σε αντίποινα, προσθέτοντας ότι οι αμερικανικές βάσεις θα αποτελέσουν στόχο εάν η Ουάσινγκτον υποστηρίξει οποιαδήποτε ισραηλινή στρατιωτική δράση κατά του Ιράν.

Αμερικανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι σκοπεύουν να κατευνάσουν τις εντάσεις και ότι οι δυνάμεις τους δεν θα συμμετάσχουν σε ενδεχόμενη ισραηλινή απάντηση.

Ο Ισραηλινός υπουργός Benny Gantz δήλωσε ότι το Ισραήλ θα «απαιτήσει ένα τίμημα» από το Ιράν σε απάντηση της επίθεσής του, ενώ ο υπουργός Άμυνας, Yoav Gallant, δήλωσε ότι το Ισραήλ έχει την ευκαιρία να σχηματίσει μια στρατηγική συμμαχία εναντίον «αυτής της σοβαρής απειλής από το Ιράν».

Προειδοποιήσεις από το «βήμα» του ΟΗΕ

Καθώς «το Συμβούλιο Ασφαλείας παρέλειψε το καθήκον του να διατηρήσει τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια» όταν δεν καταδίκασε τον βομβαρδισμό της 1ης Απριλίου εναντίον του ιρανικού προξενείου στη Δαμασκό και «σε αυτές τις συνθήκες, η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν δεν είχε άλλη επιλογή παρά να ασκήσει το δικαίωμά της στη νόμιμη άμυνα», είπε ο πρεσβευτής της Ισλαμικής Δημοκρατίας στον ΟΗΕ Αμίρ Σαΐντ Ιραβανί κατά τη διάρκεια της έκτακτης συνεδρίασης του Συμβουλίου Ασφαλείας χθες βράδυ.

Διαβεβαίωσε πως η Τεχεράνη δεν επιδιώκει επ’ ουδενί την κλιμάκωση, αλλά θα αντιδράσει δυναμικά σε «οποιαδήποτε απειλή ή επίθεση».

Από την άλλη, ο πρεσβευτής του Ισραήλ στα Ηνωμένα Έθνη Γκιλάντ Ερντάν απαίτησε το ΣΑ να προχωρήσει στην επιβολή «όλων των πιθανών κυρώσεων» σε βάρος του Ιράν «προτού να είναι πολύ αργά».

«Στο χείλος της αβύσσου»

Απευθυνόμενος στο Συμβούλιο Ασφαλείας, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες προειδοποίησε ότι «η Μέση Ανατολή βρίσκεται στο χείλος της αβύσσου», καθώς «οι λαοί της περιοχής είναι αντιμέτωποι με αληθινό κίνδυνο απόλυτου, καταστροφικού πολέμου», καταδικάζοντας ξανά την επίθεση του Ιράν εναντίον του Ισραήλ, στην οποία είδε «σοβαρή κλιμάκωση» και ταυτόχρονα τον αεροπορικό βομβαρδισμό εναντίον του ιρανικού προξενείου στη Δαμασκό την 1η Απριλίου, υπενθυμίζοντας το «απαραβίαστο» των διπλωματικών εγκαταστάσεων.

Ο βομβαρδισμός της 1ης Απριλίου στο ιρανικό προξενείο στην πρωτεύουσα της Συρίας είχε αποτέλεσμα να σκοτωθούν τουλάχιστον 16 άνθρωποι, ανάμεσά τους επτά μέλη των Φρουρών της Επανάστασης. Το Ιράν κατηγόρησε για το πλήγμα το Ισραήλ, που ούτε επιβεβαιώνει ούτε διαψεύδει.

Το Ισραήλ είναι ορκισμένος εχθρός από την ισλαμική επανάσταση του 1979 της Ισλαμικής Δημοκρατίας, που δεν κρύβει πως θέλει την εξάλειψη του εβραϊκού κράτους. Ως τώρα ωστόσο η Τεχεράνη δεν είχε επιτεθεί ποτέ απευθείας στο Ισραήλ και οι δυο χώρες αναμετρώνταν μέσω τρίτων, ενδιάμεσων, όπως για παράδειγμα η λιβανική Χεζμπολά.

Αναλυτές χαρακτηρίζουν αναπόφευκτη την ανταπόδοση του Ισραήλ.

«Το μεγάλο ερώτημα δεν είναι μόνο το εάν θα δράσει το Ισραήλ, αλλά και το τι θα επιλέξει να κάνει», είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο αμερικανός αξιωματούχος, διαβεβαιώνοντας πως οι ΗΠΑ δεν θα συμμετάσχουν σε «οποιαδήποτε» τέτοια επιχείρηση.

Το Ιράν μοιάζει να έχει σκοπό να αποφύγει περαιτέρω κλιμάκωση, κατά την άποψη του Νικ Χέρας, αναλυτή του αμερικανικού New Lines Institute for Strategy and Policy. Η επίθεση ήταν σχεδιασμένη «για να τη δει όλος ο κόσμος, αλλά όχι για να οδηγήσει στο ξέσπασμα πολέμου στην περιφέρεια», έκρινε.