Ισραήλ – Ιράν: Μπορεί το Τελ Αβίβ να διαχειριστεί έναν πόλεμο με την Τεχεράνη; Τα σενάρια για αντίποινα και η διεθνής πίεση

Το πολεμικό υπουργικό συμβούλιο του Ισραήλ - ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο υπουργός Άμυνας Γιοάβ Γκαλάντ και ο Μπένι Γκαντζ, πρώην υπουργός Άμυνας και αντίπαλος του Νετανιάχου - πέρασαν τις τελευταίες δύο ημέρες συζητώντας πώς να απαντήσουν στην πρώτη άμεση επίθεση του Ιράν κατά του εβραϊκού κράτους, με πυραύλους κρουζ και μη επανδρωμένα αεροσκάφη.

Το Τελ Αβίβ, διαμηνύει πως θα υπάρξουν αντίποινα, -η εφημερίδα WSJ μετέδωσε πως ενδέχεται αυτά να πραγματοποιηθούν ακόμη και απόψε- αν και όπως μετέδωσε η έγκυρη Haaretz, κατά τη συνεδρίαση της Δευτέρας, ελήφθη σοβαρά υπόψη η μεγάλη διεθνής πίεση που ασκείται στο Ισραήλ για αυτοσυγκράτηση.

Όπως εκτιμά ο Guardian σε εκτενή ανάλυσή του, αναμένεται ευρέως ότι τα επόμενα βήματα του Ισραήλ θα πρέπει να βαθμονομηθούν σε δύο άξονες:

• Η χώρα θα πρέπει να αναλάβει κάποιου είδους δράση για να δείξει στο Ιράν ότι μια τέτοια επίθεση δεν μπορεί να περάσει χωρίς συνέπειες,
• αλλά ταυτόχρονα θα πρέπει να λάβει υπόψη την απειλή της Τεχεράνης ότι θα ξαναχτυπήσει «με μεγαλύτερη δύναμη» αν το Ισραήλ ανταποδώσει.

Θα απαντήσει το Ισραήλ;

Αν και η καταστροφικότητα των ιρανικών χτυπημάτων θα μπορούσε να είναι πολύ χειρότερη, καθώς αναφέρθηκε μόνο ένα θύμα, ένα επτάχρονο κορίτσι, εξακολουθεί να έχει ξεπεραστεί μια σημαντική κόκκινη γραμμή από τη σκοπιά της στρατηγικής ασφαλείας του Ισραήλ.

Τα σημαντικά ερωτήματα σχετικά με την απάντηση είναι το πώς και το πότε: ενώ οι δηλώσεις του Γκαλάντ και του Γκαντζ έχουν αφήσει να εννοηθεί ότι δεν επίκειται άμεση ισραηλινή απάντηση στην Τεχεράνη, ο Νετανιάχου δεν έχει ακόμη λάβει επίσημη απόφαση.

Ο επικεφαλής στρατιωτικός εκπρόσωπος, των Ισραηλινών Ενόπλων Δυνάμεων Daniel Hagari, έχει καταστήσει σαφές ότι το Ισραήλ διατηρεί τις επιλογές του ανοικτές. «Τις τελευταίες ώρες εγκρίναμε επιχειρησιακά σχέδια τόσο για επιθετική όσο και για αμυντική δράση», δήλωσε στους δημοσιογράφους την Κυριακή.

Ποια είναι τα ζητήματα που πρέπει να εξετάσει το Ισραήλ πριν απαντήσει στο Ιράν;

Υπάρχουν τρεις βασικοί παράγοντες που πρέπει να σταθμίσει το Ισραήλ προτού απαντήσει, σύμφωνα με τον Raz Zimmit, ερευνητή στο Ινστιτούτο Μελετών Εθνικής Ασφάλειας του Ισραήλ, ο οποίος επικεντρώνεται στο Ιράν.

• «Πρώτον, το πώς θα απαντήσει το Ιράν, καθώς έχει καταστήσει σαφές ότι τα ισραηλινά αντίποινα θα συναντήσουν ακόμη πιο σκληρή αντίδραση», είπε.
• «Δεύτερον, η θέση των ΗΠΑ. Ο Μπάιντεν δεν ενδιαφέρεται για κλιμάκωση και θέλει να κλείσει αυτός ο γύρος των μαχών».
• «Και τρίτον, από τις [7 Οκτωβρίου], το Ισραήλ προσπαθεί να αποφύγει να ανοίξει νέα μέτωπα, ώστε να μπορέσει να επικεντρωθεί στην καταπολέμηση της Χαμάς στη Γάζα».

Τι είδους μέτρα θα λάβει το Ισραήλ;

Οποιαδήποτε άμεση επίθεση σε στρατιωτικούς στόχους ή στόχους υποδομής στο εσωτερικό του Ιράν θα προκαλούσε σχεδόν σίγουρα ολοκληρωτικό πόλεμο, αν και ορισμένα σκληροπυρηνικά στελέχη του ισραηλινού κατεστημένου ασφαλείας μπορεί να θεωρήσουν τις εξελίξεις αυτού του Σαββατοκύριακου ως μια ευκαιρία για να επιτεθούν στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, εκτιμά ο Guardian.

Συγκεκαλυμμένες ενέργειες που το Ισραήλ έχει ήδη χρησιμοποιήσει πολλές φορές εναντίον του Ιράν - κυβερνοεπιθέσεις, χτυπήματα σε ιρανικά περιουσιακά στοιχεία σε τρίτες χώρες όπως η Συρία, ή μη ανάληψη ευθύνης για μια επίθεση, φερειπείν, σε μια τοποθεσία κατασκευής μη επανδρωμένων αεροσκαφών - είναι επίσης στο προσκήνιο.

Θα ήταν δύσκολο για την Τεχεράνη να κατηγορήσει άμεσα το Τελ Αβίβ για μια τέτοια επίθεση, καθώς αυτό θα σήμαινε ότι θα παραδεχόταν ότι η χώρα είναι ευάλωτη σε ισραηλινές επιχειρήσεις στο έδαφός της.

Πάντως, στο Πολεμικό Συμβούλιο του Ισραήλ, καταγράφηκε διάσταση απόψεων ως προς το πότε θα πρέπει να υπάρξει χτύπημα κατά του Ιράν. Από το βράδυ του Σαββάτου ήρθαν οι πρώτες διαφωνίες. Ο Μπένι Γκαντζ και ο Γκάντι Άιζενκοτ του κόμματος Εθνικής Ενότητας ήθελαν τα αντίποινα να ξεκινήσουν εκείνη τη στιγμή. Διαφώνησαν όμως, εκτός από τον Νετανιάχου και ο υπουργός Άμυνας και ο επικεφαλής του στρατού Χέρζι Χαλέβι, εκτιμώντας πως κάτι τέτοιο θα προκαλούσε αδυναμία στις προσπάθειες αναχαίτισης της ιρανικής επίθεσης. Μετά τη λήξη του συμβουλίου και οι δύο πλευρές έκαναν λόγο για στρατηγικές συμμαχίες με τους εταίρους τους.

Θα μπορούσε το Ισραήλ να αντιμετωπίσει έναν πόλεμο με το Ιράν, δεδομένου ότι ήδη πολεμά στη Γάζα;

Αναλυτές και πρώην αξιωματικοί του στρατού είναι βέβαιοι ότι το Ισραήλ θα είναι σε καλύτερη θέση από το Ιράν αν οι δύο πλευρές έρθουν σε πόλεμο: η χώρα έχει προετοιμαστεί για ένα πολυμερές σενάριο εδώ και χρόνια.

Τούτου λεχθέντος, μια ευρύτερη σύγκρουση στην οποία θα εμπλεκόταν σίγουρα και η ισχυρή πολιτοφυλακή του Λιβάνου, η Χεζμπολάχ, υποστηριζόμενη από το Ιράν, θα ήταν η σοβαρότερη απειλή που αντιμετωπίζει το Ισραήλ μετά τον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ το 1973.

Ένας περιφερειακός πόλεμος θα απαιτούσε τεράστιες ποσότητες οπλισμού, πυρομαχικών και πυραύλων αεράμυνας, με κάποιες αναφορές να έρχονται στην επιφάνεια ότι ήδη υπήρξαν ελλείψεις πυρομαχικών στον πόλεμο στη Γάζα. Χωρίς την εκ των προτέρων προειδοποίηση που δόθηκε για τα πλήγματα αυτού του Σαββατοκύριακου, είναι πολύ πιο πιθανό να εξουδετερωθεί το εξελιγμένο πολυεπίπεδο σύστημα αεράμυνας του Ισραήλ.

Η κανονική ζωή στο Ισραήλ θα σταματούσε επίσης: το 75% του στρατού αποτελείται από εφέδρους. Σημαντικές υποδομές όπως σταθμοί παραγωγής ενέργειας, παροχή νερού και μεταφορές είναι πιθανό να επηρεαστούν και ο αντίκτυπος στην ισχυρή οικονομία θα ήταν τεράστιος.

Τι γίνεται με το Ιράν;

Το Ιράν είναι ένα από τα πιο στρατιωτικοποιημένα κράτη της περιοχής, με μόνιμο στρατό τουλάχιστον 580.000 ατόμων και απόθεμα 3.000 βαλλιστικών πυραύλων, σύμφωνα με δυτικές εκτιμήσεις.

Ωστόσο, ο ανώτατος ηγέτης, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, έχει καταστήσει σαφές κατά τη διάρκεια των τελευταίων έξι μηνών του πολέμου στη Γάζα ότι το Ιράν δεν επιθυμεί να εμπλακεί σε μια ευρύτερη σύγκρουση. Η οικονομία και ο λαός του Ιράν υποφέρουν ήδη από τις εκτεταμένες κυρώσεις του ΟΗΕ, της ΕΕ και των ΗΠΑ.

Το Ιράν επιτέθηκε στο Ισραήλ μετά το χτύπημα της 1ης Απριλίου σε ιρανικό διπλωματικό συγκρότημα στη Δαμασκό, το οποίο έπληξε ένα διπλωματικό κτίριο και σκότωσε τον πιο υψηλόβαθμο Ιρανό διοικητή που σκοτώθηκε από τότε που οι ΗΠΑ δολοφόνησαν τον ηγέτη των δυνάμεων Quds, Κασέμ Σολεϊμανί, στο Ιράκ το 2020.

«Οι Ιρανοί αποφάσισαν ότι είχαν βαρεθεί. Πήραν ένα ρίσκο, αλλά υπολόγισαν ότι αν δεν έκαναν τίποτα απέναντι στο Ισραήλ μετά από αυτή την επίθεση, τότε η αποτροπή του Ιράν θα διακυβευόταν», δήλωσε ο Zimmit.

Θα εμπλακούν οι ΗΠΑ σε ενδεχόμενο πόλεμο Ισραήλ-Ιράν;

Η έκβαση ενός πολέμου θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από το πόση υποστήριξη θα ήταν διατεθειμένες να παράσχουν οι ΗΠΑ, ο σημαντικότερος σύμμαχος του Ισραήλ.

Οι πόροι τους έχουν ήδη επιβαρυνθεί από τον πόλεμο στην Ουκρανία, σε σημείο που Ισραηλινοί αξιωματούχοι έχουν παραπονεθεί ότι δεν λαμβάνουν τα όπλα που έχουν ζητήσει από τις ΗΠΑ, και ο Μπάιντεν δεν επιθυμεί να εμπλακεί σε μια σύγκρουση στη Μέση Ανατολή, ιδίως σε μια χρονιά εκλογών. Οι ΗΠΑ έχουν δηλώσει ότι δεν θα συμμετάσχουν με το Ισραήλ σε οποιαδήποτε άμεση επίθεση κατά του Ιράν.

Πάντως, ο εκπρόσωπος στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, δήλωσε πως οι ΗΠΑ, έχουν καταστήσει σαφές δημοσίως αλλά και ιδιωτικά πως είναι δεσμευμένες στην άμυνα του Ισραήλ.

Σημείωσε ότι οι Αμερικανοί έχουν επίσης καταστήσει σαφές ότι «επιδιώκουν την αποκλιμάκωση και δεν θέλουν να δουν αυτή τη σύγκρουση να κλιμακώνεται περαιτέρω ή έναν ευρύτερο περιφερειακό πόλεμο».

Δεν ενημέρωσαν οι Ιρανοί τις ΗΠΑ

Πάντως, και σε αντίθεση με τις πληροφορίες που είδαν το φως τις δημοσιότητας τις πρώτες ώρες μετά τις επιθέσεις, ο Λευκός Οίκος, δια του εκπροσώπου Τύπου του Συμβουλίου Ασφαλείας, σημείωσε πως ουδέποτε το Ιράν προειδοποίησε για το χρονοδιάγραμμα της επίθεσης στο Ισραήλ.

Ενημερώνοντας τους δημοσιογράφους στην Ουάσιγκτον, ο Τζον Κίρμπι υποστήριξε ότι οι ΗΠΑ αντάλλαξαν μηνύματα με το Ιράν, αλλά επιμένει ότι δεν υπήρχαν μηνύματα σχετικά με το χρονοδιάγραμμα ή τους στόχους της επίθεσης του Ιράν.

«Η αεροπορία ολοκλήρωσε την προετοιμασία της για αντίποινα στο Ιράν»

Μετά την τρίτη συνεδρίαση του Πολεμικού Συμβουλίου, τόσο οι IDF (Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις) όσο και ο στρατηγός Χαλέβι προειδοποίησαν, πάντως, πως θα υπάρξει απάντηση στην επίθεση μεγάλης κλίμακας του Ιράν.

Παρά τις πιέσεις από τις ΗΠΑ για συγκράτηση, στο Ισραήλ, σύμφωνα με το τηλεοπτικό δίκτυο Channel 12, ξεκίνησαν προετοιμασίες και ήδη ολοκληρώθηκαν, για αντίποινα. Ο Χαλεβί, μιλώντας στη στρατιωτική βάση Νεβατίμ, η οποία χτυπήθηκε από πέντε πυραύλους κατά τη διάρκεια της ιρανικής επίθεσης, δήλωσε: «Όταν κοιτάμε μπροστά, εξετάζουμε τα βήματά μας. Η εκτόξευση τόσων πολλών πυραύλων Κρουζ και μη επανδρωμένων αεροσκαφών στο ισραηλινό έδαφος θα αντιμετωπιστεί με απάντηση».

Μήνυμα Νετανιάχου

«Η διεθνής κοινότητα πρέπει να παραμείνει ενωμένη για να αντισταθεί σε αυτήν την ιρανική επιθετικότητα, που απειλεί την παγκόσμια ειρήνη», έγραψε ο ισραηλινός πρωθυπουργός σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα X (πρώην Twitter).

Κατηγόρησε ευθέως το Ιράν ότι, τόσο ευθέως όσο και διά εντολοδόχων, διεξάγει μια ευρείας κλίμακας εκστρατεία που «απειλεί όχι μόνο το Ισραήλ, αλλά ολόκληρη τη Μέση Ανατολή». Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ ευχαρίστησε επίσης για την υποστήριξή τους «τις ΗΠΑ, τη Βρετανία, τη Γαλλία και άλλες χώρες» που συνέβαλαν στην αναχαίτιση πυραύλων και drones από το Ιράν.