Ιράν – Ισραήλ: Η κρίσιμη στάση Σαουδική Αραβίας και ΗΑΕ - Πώς μπορεί να αλλάξουν οι ισορροπίες

Εδώ και δύο δεκαετίες περίπου το Ιράν βρισκόταν στη σκιά και στηρίχθηκε σε πολιτοφυλακές που χρηματοδοτούσε σε όλη τη Μέση Ανατολή για να διατηρεί το εχθρικό κλίμα με το Ισραήλ. Ωστόσο, η επίθεση που εξαπέλυσε το Σαββατοκύριακο, σηματοδότησε αλλαγή στρατηγικής και η χώρα πήρε ένα μεγάλο ρίσκο.

Όπως αναφέρει η Wall Street Journal σε ανάλυσή της, το Ιράν γνώριζε εδώ και καιρό ότι είχε έναν πιο αδύναμο στρατό σε σύγκριση με το Ισραήλ και τον κορυφαίο σύμμαχό του, τις ΗΠΑ. Για το μεγαλύτερο μέρος της ύπαρξής του μετά την ισλαμική επανάσταση του 1979, η Τεχεράνη είχε λίγους φίλους σε ξένες πρωτεύουσες για να υποστηρίξει μια ευθεία επίθεση εναντίον ενός συμμάχου των Ηνωμένων Πολιτειών.

Αλλάζουν οι ισορροπίες 

Την ίδια ώρα, η Σαουδική Αραβία και τα υπόλοιπα πλούσια σε πετρέλαιο κράτη του Περσικού Κόλπου απέφευγαν να πάρουν θέση, και διατηρούσαν μια ουδέτερη στάση ακόμα και στον πόλεμο της Ουκρανίας, χτίζοντας δεσμούς με την Κίνα. Όμως με την κλιμάκωση της έντασης μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, ίσως να αναγκαστούν να επιλέξουν μια πλευρά και έτσι να αλλάξουν οι ισορροπίες. 

Η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα προσπάθησαν να μείνουν αμέτοχοι όταν υπήρξαν υπόνοιες πως το Ιράν πως θα επιτεθεί στο ως αντίποινα για το εβραϊκό χτύπημα στην πρεσβεία της χώρας στη Δαμασκό, όπου σκοτώθηκαν ανώτεροι Ιρανοί στρατιωτικοί.

Οι δύο χώρες του Κόλπου παρείχαν πληροφόρηση που συνέβαλε σημαντικά στην επιτυχημένη αμυντική απάντηση στην ιρανική πυραυλική επίθεση, όμως δεν ενέδωσαν στις πιέσεις ΗΠΑ και Ισραήλ να παραχωρήσουν τον εναέριο χώρο τους για την αναχαίτιση πυραύλων και drones.

Η σύγκρουση των δύο χωρών  έδειξε πόσο δύσκολο θα είναι να συνεχίσουν να διατηρούν μια προσεκτική ισορροπία ανάμεσα στον κύριο αντίπαλό τους στη Μέση Ανατολή, το Ιράν, τον σημαντικότερο εταίρο σε θέματα ασφαλείας, τις ΗΠΑ καθώς και το Ισραήλ, με το οποίο έχουν έρθει πιο κοντά τα τελευταία χρόνια. Αυτό που έκαναν ανοιχτά είναι να επικρίνουν σκληρά τη στάση του Τελ Αβίβ στον πόλεμο στη Γάζα.

Μια σκληρή επιλογή

Εφόσον κλιμακωθεί η σύγκρουση Ισραήλ-Ιράν και υπάρξει επέμβαση των ΗΠΑ, τα αραβικά κράτη του Κόλπου πιθανότατα θα αναγκαστούν να προχωρήσουν σε μια σκληρή επιλογή: να επιτρέψουν στις αμερικανικές δυνάμεις να εξαπολύσουν επιθέσεις στο Ιράν από βάσεις στις χώρες τους και με αυτόν τον τρόπο να διακινδυνεύουν να υποστούν ιρανικά αντίποινα.

«Να αποφευχθεί η σύγκρουση»

Μετά την επίθεση του περασμένου Σαββάτου, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα κάλεσαν και τις δύο πλευρές να δείξουν αυτοσυγκράτηση και υπογράμμισαν την ανάγκη να επιτευχθεί σταθερότητα μέσω της διπλωματικής οδού. «Η περιοχή θα πρέπει να αποφύγει τη σύγκρουση με κάθε κόστος, καθώς δεν μπορεί να αντέξει επιπλέον εντάσεις και αντιπαραθέσεις», δήλωσε αξιωματούχος.

Πριν από τον πόλεμο της Γάζας, το Ριάντ προωθούσε το πλαίσιο μιας ευρείας συμφωνίας, βάσει της οποίας θα αναγνώριζε το Ισραήλ με αντάλλαγμα τη σταθερή δέσμευση για ασφάλεια εκ μέρους των ΗΠΑ, καθώς και βοήθεια για το πυρηνικό του πρόγραμμα. Η δυναμική της συμφωνίας πάγωσε με την έναρξη των ισραηλινών πολεμικών επιχειρήσεων στη Γάζα, όμως οι Σαουδάραβες επιμένουν ότι εξακολουθούν να προσδοκούν καλύτερες αμυντικές εγγυήσεις των ΗΠΑ, αφού θεωρούν ότι την τελευταία δεκαετία η Ουάσιγκτον δεν ανταποκρίνεται όπως θα ήθελαν.

Γιατί ανησυχούν Εμιράτα και Σαουδική Αραβία

Πάντως, οι κυβερνήσεις των χωρών του Κόλπου φοβούνται ότι θα κατηγορηθούν από τους λαούς τους ότι υποστηρίζουν το Ισραήλ και τις ΗΠΑ μετά από περισσότερους από έξι μήνες πολέμου στη Γάζα, όπου έχουν σκοτωθεί σχεδόν 34.000 Παλαιστίνιοι.

Τόσο η Σαουδική Αραβία, όσο και τα Εμιράτα νωρίτερα φέτος αρνήθηκαν να συμμετάσχουν σε μια ναυτική συμμαχία υπό την ηγεσία των ΗΠΑ για να αντιμετωπίσουν τις επιθέσεις των Χούθι της Υεμένης σε πλοία ισραηλινών συμφερόντων στην Ερυθρά Θάλασσα, αφού οι αντάρτες απείλησαν να χτυπήσουν στόχους στις συμμετέχουσες χώρες.

Επίσης, και οι δύο χώρες, μαζί με το Κουβέιτ, δεν έχουν επιτρέψει στο Πεντάγωνο να εξαπολύσει αεροπορικές επιδρομές κατά των Χούθι από βάσεις στην επικράτειά τους, όπως αναφέρουν Αμερικανοί αξιωματούχοι.

Φόβος 

Μετά από μια μακρά περίοδο διακοπής των σχέσεων, τα τελευταία χρόνια η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα επιδίωξαν μια άμβλυνση των αντιθέσεών τους με το Ιράν, η οποία αποδίδεται από τη συμμετοχή τους στο συνασπισμό των BRICS και από την προσέγγιση που επιτεύχθηκε με τη μεσολάβηση της Κίνας.

Από την έναρξη της σύγκρουσης στη Γάζα, το Ριάντ προσπαθεί να αποτρέψει το Ιράν, την Χεζμπολάχ και τους Χούθι από το να μετατρέψουν τον πόλεμο στον παλαιστινιακό θύλακα σε ευρύτερη σύγκρουση, προσφέροντας συνεργασία και επενδύσεις στην ιρανική οικονομία.

Μετά το χτύπημα στις αρχές του μήνα στην πρεσβεία του Ιράν στη Δαμασκό, η οποία προκάλεσε την ιρανική αντεπίθεση του Σαββάτου , τα κράτη του Κόλπου ανησυχούσαν ότι ενδεχομένως η Τεχεράνη θα εξέταζε αν θα μπορούσε να χτυπήσει τις ισραηλινές πρεσβείες στην περιοχή, ειδικά όταν από την πρώτη στιγμή η Ουάσιγκτον είχε ξεκαθαρίσει και ότι δεν θα συμμετάσχει σε ισραηλινά αντίποινα.

Όπως εκτιμούν αναλυτές, τα κράτη του Κόλπου κυμαίνονται παραδοσιακά μεταξύ του φόβου ότι θα γίνουν παράπλευρες απώλειες όταν οι Αμερικάνοι αποφασίσουν να γίνουν πιο επιθετικοί με το Ιράν και του φόβου ότι θα εγκαταλειφθούν στην τύχη τους, εαν η Ουάσιγκτον επιλέξει μια συμφιλιωτική στάση με την Τεχεράνη.