Rogue waves: Οι ασύλληπτες ιστορίες πίσω από τους «κολοσσούς της θάλασσας» που κόβουν την ανάσα

Πόσες ιστορίες και πόσοι θρύλοι δεν υπάρχουν στον κόσμο για τα γιγάντια κύματα που είναι όλο και πιο συνηθισμένα στους ωκεανούς.

Τα ασύλληπτα «βουνά νερού», γνωστά και ως κύματα-παγίδες έχουν κατά καιρούς γοητεύσει ναυτικούς και επιστήμονες με την απόλυτη δύναμή τους.

Ο επιστημονικός όρος τους είναι «Rogue waves» και είναι εξαιρετικά μεγάλα κύματα που εμφανίζονται στον ανοιχτό ωκεανό. Αυτά τα κύματα προκύπτουν φαινομενικά από το πουθενά, συχνά χωρίς κάποια διακριτή αιτία.

Η πρώτη καταγραφή τέτοιου φαινομένου ήταν το κύμα Draupner. Ένας «κολοσσός» 25,6 μέτρων που καταγράφηκε στη Βόρεια Θάλασσα την 1η Ιανουαρίου 1995.

Απειλή που δεν προβλέπεται

Αν κάτι χαρακτηρίζει τα «rogue waves» είναι η απρόβλεπτη φύση τους. Μπορούν να εμφανιστούν ξαφνικά σε σχετικά ήρεμες θάλασσες και να εξαφανιστούν γρήγορα, αφήνοντας ελάχιστα στοιχεία για την ύπαρξή τους. Το απρόβλεπτο χαρακτηριστικό τους είναι και ο πιο σημαντικός κίνδυνος για τους ναυτικούς, καθώς τα πλοία δεν έχουν αρκετό χρόνο να προετοιμαστούν ή να αντιδράσουν στην ξαφνική επίθεση ενός τόσο μεγάλου κύματος. Μάλιστα πολλές φορές τα γιγαντιαία κύματα έχουν εμπλακεί σε πολυάριθμες ναυτικές καταστροφές στην ιστορία, με πλοία όλων των μεγεθών να πέφτουν θύματα της τεράστιας δύναμής τους.

Οι περιπτώσεις που έχουν καταγραφεί

Ένα κύμα ύψους 17,6 μέτρων ανάμεσα σε περιβάλλοντα κύματα ύψους περίπου 6 μέτρων καταγράφτηκε στις 17 Νοεμβρίου 2020 από μια σημαδούρα αγκυροβολημένη σε 45 μέτρα νερού κάπου στον Ειρηνικό Ωκεανό, 7 χιλιόμετρα ανοικτά του Ucluelet, στο νησί Βανκούβερ.

Αυτός ο «κολοσσός της θάλασσας» αποκαλύφθηκε στο κοινό τον Φεβρουάριο του 2022 και οι επιστήμονες το χαρακτήρισαν ως «το πιο ακραίο φαινόμενο κύματος που έχει καταγραφεί ποτέ» και ως ένα γεγονός που συμβαίνει «μία φορά στη χιλιετία».

Ωστόσο, σύμφωνα με άλλη επιστημονική ομάδα, στη Μαύρη Θάλασσα το 2004 καταγράφτηκε κύμα που ήταν 3,91 φορές μεγαλύτερο. Επίσης άλλα έγγραφα συμπεραίνουν ότι το 2006 εμφανίστηκε κύμα 21 μέτρων, στην ίδια περιοχή.

Στις 29 Νοεμβρίου 2022, κύμα χτύπησε το κρουαζιερόπλοιο Viking Viking Polaris ενώ κατευθυνόταν προς την Ουσουάια της Αργεντινής. Ένας άνθρωπος έχασε τη ζωή του, άλλοι τέσσερις τραυματίστηκαν και το προγραμματισμένο ταξίδι του πλοίου προς την Ανταρκτική ακυρώθηκε.

Τι λέει η επιστήμη για τα γιγάντια κύματα

Μια θεωρία που έχει επικρατήσει υποστηρίζει ότι τα «rogue waves» είναι το αποτέλεσμα μιας ενισχυτικής συμβολής, όπου μικρότερα κύματα ευθυγραμμίζονται με τέτοιο τρόπο ώστε οι κορυφές τους να συμπίπτουν, ενισχύοντας το συνδυασμένο ύψος τους. Μια άλλη θεωρία προτείνει ότι τα κύματα αυτά μπορεί να σχηματίζονται από μη γραμμικά φαινόμενα, όπως η διαμορφωτική αστάθεια, η οποία μπορεί να προκαλέσει ταχεία αύξηση του μεγέθους των κυμάτων υπό ορισμένες συνθήκες.

Πάντως δορυφορικά συστήματα αποκάλυψαν ότι τα πελώρια αυτά κύματα είναι πιο συνηθισμένα από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως, καθώς εμφανίζονται με εκπληκτική συχνότητα σε όλους τους ωκεανούς του κόσμου.