Ιράν – Ισράηλ: Σημάδια αποκλιμάκωσης μετά την επίθεση του Τελ Αβίβ – Τι εκτιμούν αναλυτές

Η «μετρημένη» σημερινή (19/4) ισραηλινή επίθεση εναντίον του Ιράν και η αντίδραση της Τεχεράνης δείχνουν πως οι δύο πλευρές θα μπορούσαν να δεσμευθούν σε μια αποκλιμάκωση παρότι η κατάσταση παραμένει εκρηκτική, εκτιμούν αναλυτές.

Η διεθνής κοινότητα φοβάται πως δεκαετίες εχθρότητας ανάμεσα στο Ισραήλ και την Ισλαμική Δημοκρατία μπορεί να μετατραπούν σε ολοκληρωτικό πόλεμο, καθώς ο ισραηλινός στρατός συνεχίζει την επίθεσή του στη Γάζα μετά την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου εναντίον του Ισραήλ που εξαπέλυσε η παλαιστινιακή ισλαμιστική οργάνωση Χαμάς, η οποία υποστηρίζεται από την Τεχεράνη.

Σύμφωνα με Αμερικανούς αξιωματούχους τους οποίους επικαλούνται πολλά αμερικανικά τηλεοπτικά δίκτυα, οι εκρήξεις κοντά σε στρατιωτική βάση στην Καχτζαβαρεστάν, στο κέντρο της χώρας, έχουν σχέση με μια ισραηλινή επίθεση εναντίον του Ιράν σε αντίποινα για τα ιρανικά πλήγματα το περασμένο Σαββατοκύριακο.

Αυτές οι νέες εξελίξεις σημειώνονται καθώς το Ισραήλ είχε απειλήσει να απαντήσει στην επίθεση εναντίον του εδάφους του και παρά τις προειδοποιήσεις των Ηνωμένων Πολιτειών, του πιο πιστού συμμάχου του.

Μετριάζει την κατάσταση η Τεχεράνη

Η Τεχεράνη φαινόταν ωστόσο σήμερα να μετριάζει την κατάσταση, κάνοντας λόγο για μια επίθεση χωρίς πυραύλους και πυρηνικές εγκαταστάσεις σε ασφάλεια.

«Μοιάζει να είμαστε σε μια στιγμή όπου οι δύο πλευρές επιδιώκουν να βγουν από τον τρέχοντα κύκλο κλιμάκωσης, με το Ισραήλ να εξαπολύει μια πολύ περιορισμένη επίθεση προκειμένου να δείξει ότι απαντά στα ιρανικά πλήγματα και την Τεχεράνη να υποβαθμίζει γρήγορα το συμβάν ώστε να μην είναι υποχρεωμένη να απαντήσει», εκτιμά ο Ζιλιέν Μπαρνς-Ντέισι του European Council on Foreign Relations.

Ο Χάσνι Αμπίντι, του Study and Research Centre for the Arab and Mediterranean World με έδρα τη Γενεύη, υπογραμμίζει από την πλευρά του τη σχεδόν απόλυτη «συμμετρία» των επιθέσεων του Ιράν και του Ισραήλ, κάτι που μπορεί να τα οδηγήσει να εκτιμήσουν ότι μπορούν να μείνουν εκεί.

«Το ισραηλινό πλήγμα χτύπησε μια αεροπορική βάση που είχε χρησιμοποιηθεί ως πλατφόρμα για την εκτόξευση πυραύλων και drones εναντίον του Ισραήλ» την περασμένη εβδομάδα, λέει. Και «οι Ισραηλινοί φρόντισαν να μην αγγίξουν σημαντικές πυρηνικές θέσεις που βρίσκονται στην ίδια επαρχία, στο Ισφαχάν».

Μια κατάσταση ώστε να κατευναστεί η Τεχεράνη, η οποία δεν έχει «κανένα συμφέρον να διαρκέσει αυτή η κρίση», επειδή η ύψιστη προτεραιότητά της είναι να συνεχίσει το πυρηνικό πρόγραμμά της, όρος επιβίωσης του καθεστώτος, εκτιμά ο ειδικός στη Μέση Ανατολή.

Συγκρατημένοι παραμένουν οι ειδικοί

Στην επίθεσή του κατά του Ισραήλ το περασμένο Σαββατοκύριακο, το Ιράν μπόρεσε εξάλλου να μετρήσει «την ικανότητα του Ισραήλ στον τομέα της αεροπορικής άμυνας» καθώς την «χωρίς προηγούμενο» κινητοποίηση των Ηνωμένων Πολιτειών, του δυτικού στρατοπέδου ευρύτερα στο οποίο εντάχθηκε η Ιορδανία, σημειώνει.

Το Ιράν εξαπέλυσε περισσότερα από 350 βλήματα -πυραύλους και drones- προς την κατεύθυνση του Ισραήλ, το σύνολο σχεδόν των οποίων αναχαιτίστηκε.

Παρά τα αντικειμενικά στοιχεία που συνηγορούν υπέρ της αποκλιμάκωσης, οι ειδικοί παραμένουν ιδιαίτερα συγκρατημένοι, λόγω της αβεβαιότητας που περιβάλλει τους σκοπούς του Ισραήλ.

«Για μένα, το Ισραήλ είναι σε μια λογική κλιμάκωσης και καθόλου σε μια λογική αποκλιμάκωσης», εκτιμά η Ανιές Λεβαλουά του Institut de recherche et d'etudes sur la Mediterranee et le Moyen-Orient.

«Η επίθεση στο Ιράν είναι ένας τρόπος να έχει πολύ περισσότερη υποστήριξη από ό,τι στην υπόθεση της Γάζας», λέει, αναφερόμενη στο ότι οι αραβικές χώρες θεωρούν πως η Τεχεράνη και το πυρηνικό πρόγραμμά της είναι από μόνα τους παράγοντας περιφερειακής αποσταθεροποίησης.

Οι Ισραηλινοί επέλεξαν ωστόσο να απαντήσουν στην επίθεση της Τεχεράνης χωρίς να λάβουν υπόψη τις προειδοποιήσεις της Ουάσινγκτον, παρατηρεί, υπογραμμίζοντας τον απρόβλεπτο χαρακτήρα του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο οποίος είναι μάλλον απρόσβλητος στις πιέσεις των Ηνωμένων Πολιτειών.

«Υπάρχει το προφανές και λογικό, όμως επί του πεδίου, έχουμε έναν παίκτη (...) ο οποίος παίρνει αποφάσεις που μοιάζουν να πηγαίνουν αντίθετα στα συμφέροντα του Ισραήλ», παρατηρεί η Ανιές Λεβαλουά.

Το απαισιόδοξο σενάριο των ΗΠΑ

Το Ισραήλ ενέτεινε εξάλλου τις επιδρομές του στον νότιο Λίβανο εναντίον της λιβανικής Χεζμπολάχ -που υποστηρίζεται από την Τεχεράνη-, κάτι που μπορεί να ωθήσει την τελευταία να «καθαρίσει» την ντροπή του Ιράν», του οποίου το Ισραήλ έχει σκοτώσει τελευταία αρκετούς αξιωματούχους.

«Η περιφερειακή κατάσταση στο σύνολό της παραμένει εξαιρετικά πυρετώδης με την αντιπαράθεση ανάμεσα σε αυτές τις δύο χώρες να είναι πιο άμεση από ποτέ», λέει ο Ζιλιέν Μπαρνς-Ντέισι.

Σε ένα λιγότερο απαισιόδοξο σενάριο, οι Ηνωμένες Πολιτείες ίσως μπόρεσαν να δεχθούν πως το Ισραήλ θα ανταπέδιδε με αντάλλαγμα να μείνει εκεί, λέει η Ανιές Λαβαλουά. Επειδή, σημειώνει, «οι κίνδυνοι είναι πολύ μεγάλοι» για τις ΗΠΑ, τις χώρες του Κόλπου και για το ίδιο το Ισραήλ.