Ράφα: Η προσπάθεια Μπάιντεν να χαλιναγωγήσει τον Νετανιάχου και τα μείζονα ερωτήματα για τις σχέσεις ΗΠΑ - Ισραήλ

Οι σχέσεις ΗΠΑ-Ισραήλ έχουν φτάσει σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι που δείχνει ότι ακόμη και η σταθερή υποστήριξη του προέδρου Τζο Μπάιντεν μπορεί να φτάσει στα όριά της όταν αρχίζει να συγκρούεται με τα ευρύτερα αμερικανικά συμφέροντα εθνικής ασφάλειας και ηθικής - και τη δική του παρακινδυνευμένη πολιτική θέση, αναφέρει σε εκτενή του ανάλυση το BBC με φόντο τις εξελίξεις στο Μεσανατολικό.

Προσπάθεια χαλιναγώγησης του Νετανιάχου

Η προειδοποίηση του Μπάιντεν σε συνέντευξή του στο CNN ότι θα σταματήσει ορισμένες αποστολές όπλων προς το Ισραήλ εάν αυτό εισβάλει στην πόλη Ράφα της Γάζας σηματοδοτεί την πιο άμεση προσπάθεια των ΗΠΑ να χαλιναγωγήσουν τον σύμμαχό τους σε μια κρίση εθνικής ασφάλειας από την εποχή της κυβέρνησης Ρίγκαν και την πρώτη σημαντική κλιμάκωση της αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας από την έναρξη του πολέμου.

Η δήλωση του Μπάιντεν για την απόλυτη κόκκινη γραμμή του φέρνει τη δοκιμασία ισχύος του με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου στο πιο έντονο επίπεδο μέχρι σήμερα και έστειλε κύματα στην αμερικανική και ισραηλινή πολιτική και σε όλο τον κόσμο.

Η Ουάσινγκτον φοβάται ότι μια πλήρους κλίμακας ισραηλινή εισβολή στην πυκνοκατοικημένη Ράφα θα προκαλούσε απώλειες μεταξύ των αμάχων σε επίπεδο ακόμη μεγαλύτερο από τους 34.000 Παλαιστίνιους που σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας της Γάζας έχουν ήδη σκοτωθεί στον ισραηλινό πόλεμο. Η πόλη ήδη «κρέμεται στην άκρη του γκρεμού», δήλωσε την Πέμπτη στο CNN ανώτερος αξιωματούχος των Ηνωμένων Εθνών. Τα νοσοκομεία έχουν υπερφορτωθεί καθώς Παλαιστίνιοι πεθαίνουν στις ισραηλινές επιθέσεις στα προάστια και δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι έχουν ήδη εγκαταλείψει τη Γάζα.

Η σφαγή αμάχων στον πόλεμο της Γάζας έχει προκαλέσει οργή σε παγκόσμιο επίπεδο και έχει δημιουργήσει ακραία πίεση στον Μπάιντεν στην πατρίδα του, η οποία απειλεί να διασπάσει τον Δημοκρατικό συνασπισμό του, καθώς διεξάγει μια εκστρατεία εκλογής στήθος με στήθος με τον Ντόναλντ Τραμπ. Οι Ρεπουμπλικάνοι κατηγορούν ήδη τον πρόεδρο ότι κατευνάζει τους τρομοκράτες μετά τα σχόλιά του.

Παρά τις ανησυχίες των ΗΠΑ, η κυβέρνηση Νετανιάχου λέει ότι δεν έχει άλλη επιλογή από το να ολοκληρώσει την επίθεσή της κατά της Χαμάς, η οποία ενσωματώνεται σε μη στρατιωτικές περιοχές -μεταξύ άλλων στη Ράφα- όπου οι βασικοί ηγέτες έχουν καταφύγει σε σήραγγες. Για τον Νετανιάχου, η εξάλειψη της ομάδας που πραγματοποίησε τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου μπορεί να είναι θέμα πολιτικής επιβίωσης.

Μείζονα ερωτήματα

Τα μείζονα ερωτήματα τώρα μετά από αυτή την τεκτονική μετατόπιση στη σχέση ΗΠΑ-Ισραήλ είναι:

• Θα επηρεάσει η κίνηση του Μπάιντεν τη λήψη αποφάσεων του Ισραήλ καθώς οργανώνει αεροπορικές και χερσαίες επιχειρήσεις στη Ράφα που θα μπορούσαν να θεωρηθούν προάγγελος μιας πλήρους επίθεσης;
• Μπορεί το Ισραήλ -όπως υπόσχεται ο Νετανιάχου- να προχωρήσει μόνο του σε μια επιχείρηση που ακόμη και οι ΗΠΑ έχουν αποκηρύξει;
• Μακροπρόθεσμα, η κίνηση του Μπάιντεν θα είναι μια προσωρινή αναλαμπή στις σχέσεις του με τη σκληρή δεξιά κυβέρνηση του εβραϊκού κράτους ή μια πλήρους κλίμακας ρήξη μεταξύ Ισραήλ και ΗΠΑ;
• Πώς μια επίθεση πλήρους κλίμακας στη Ράφα θα δυσχέραινε περαιτέρω τις ήδη παραπαίουσες προσπάθειες για την εξασφάλιση κατάπαυσης του πυρός μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς; Θα διέλυε τις ελπίδες των ΗΠΑ για μια περιφερειακή συμφωνία μεταξύ του Ισραήλ και των αραβικών κρατών; Και θα μπορούσε μια επιχείρηση που θα σκότωνε εκατοντάδες αμάχους να θέσει ξανά σε έξαρση την περιφερειακή θερμοκρασία και να εγείρει νέους φόβους για έναν περιφερειακό πόλεμο;
• Στις ΗΠΑ, η καθυστερημένη προσπάθεια του Μπάιντεν να ασκήσει άμεση πίεση στον Νετανιάχου για την αδιαφορία του απέναντι στις αμερικανικές ανησυχίες θα κάνει κάτι για να ανακουφίσει τον ευάλωτο πολιτικό εγκλωβισμό του προέδρου στο ίδιο του το κόμμα, καθώς οι Ρεπουμπλικάνοι τον σφυροκοπούν με υπερβολικούς ισχυρισμούς ότι γυρίζει την πλάτη στο Ισραήλ;

Τα σχόλια του Μπάιντεν προκαλούν πολιτικές αντιδράσεις σε όλο τον κόσμο

Ο Alon Pinkas, πρώην γενικός πρόξενος του Ισραήλ στη Νέα Υόρκη, δήλωσε στην Becky Anderson του CNN ότι η δημόσια αποξένωση μεταξύ Μπάιντεν και Νετανιάχου για τη Ράφα αντιπροσωπεύει μια από τις πιο δύσκολες στιγμές στις σχέσεις ΗΠΑ-Ισραήλ.

«Νομίζω ότι αυτό είναι ένα πολύ χαμηλό σημείο - θα μπορούσε η σχέση να επιβιώσει από αυτό; Ναι. Θα μπορούσε να το κάνει όσο ο Νετανιάχου είναι στην εξουσία; Όχι», δήλωσε.

Αρχικά, η προειδοποίηση του Μπάιντεν, η οποία δόθηκε σε συνέντευξη στην Έριν Μπέρνετ του CNN στην πολιτεία Γουισκόνσιν που βρίσκεται σε εξέλιξη την Τετάρτη, μοιάζει με περίπτωση πολιτικού μαστιγίου.

Την Τρίτη, κατά τη διάρκεια ομιλίας του για το Ολοκαύτωμα, ο Μπάιντεν δήλωσε ότι «η δέσμευσή του για την ασφάλεια του εβραϊκού λαού, την ασφάλεια του Ισραήλ και το δικαίωμά του να υπάρχει ως ανεξάρτητο εβραϊκό κράτος είναι ακλόνητη. Ακόμη και όταν διαφωνούμε». Ωστόσο, μία ημέρα αργότερα, ο πρόεδρος φάνηκε να στέλνει ένα αντιφατικό μήνυμα.

Οι δύο δηλώσεις ωστόσο πρέπει να εξεταστούν μαζί και η φράση-κλειδί είναι «ακόμη και όταν διαφωνούμε». Ο πρόεδρος των ΗΠΑ προφανώς επιδιώκει να δημιουργήσει πολιτικό χώρο όπου θα μπορέσει να ανακουφίσει την έντονη εκλογική πίεση εντός του κόμματός του και διεθνώς, να ικανοποιήσει τις ηθικές φιλοδοξίες του να θωρακίσει τους αμάχους, να αποτρέψει έναν ευρύτερο πόλεμο στη Μέση Ανατολή, ενώ παράλληλα θα τιμήσει τη μακροχρόνια δέσμευσή του για την ασφάλεια του Ισραήλ.

Διαφορετικά συμφέροντα

Η μεγαλύτερη ρήξη του Μπάιντεν με τον Νετανιάχου είναι μια στιγμή που πάντα ερχόταν - ακόμη και αν χρειάστηκαν μήνες για να φτάσει και σχεδιάστηκε απρόθυμα από την πλευρά του προέδρου των ΗΠΑ. Τα κρίσιμα πολιτικά συμφέροντα των ηγετών των ΗΠΑ και του Ισραήλ - των οποίων και των δύο η παραμονή στο αξίωμα απειλείται από τον πόλεμο - αποκλίνουν.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ και κορυφαίοι αξιωματούχοι προειδοποίησαν επανειλημμένα τον Νετανιάχου ενάντια σε μια επίθεση στη Ράφα. Και το κύρος και η αξιοπιστία του ως παγκόσμιος ηγέτης εξαρτάται από το αν ο Μπάιντεν θα σταθεί πίσω από τις προειδοποιήσεις του, αφού ο Νετανιάχου έχει επανειλημμένα αγνοήσει τις αμερικανικές εκκλήσεις να μετριάσει την ένταση του πολέμου στη Γάζα.

Η δήλωση του Μπάιντεν υπονοεί επίσης την εκτίμηση ότι τα εθνικά συμφέροντα των ΗΠΑ εξαρτώνται πλέον από το να μην θεωρηθούν συνένοχοι στην επιδείνωση μιας ήδη επεισοδιακής ανθρωπιστικής καταστροφής στη Γάζα, η οποία έχει φέρει τις Ηνωμένες Πολιτείες σε αντίθεση με πολλούς συμμάχους στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή και διαβρώνει την αξίωσή τους για παγκόσμια ηγεσία.

Ο πρόεδρος έχει επίσης τεράστια πολιτικά προβλήματα. Αν και ο πόλεμος Ισραήλ-Γάζας απέχει πολύ από το κορυφαίο θέμα που απασχολεί τους Αμερικανούς ψηφοφόρους, η πιθανή στενή κούρσα με τον Τραμπ σημαίνει ότι η κούρσα θα μπορούσε να κριθεί από μερικές χιλιάδες ψήφους στις κρίσιμες πολιτείες που αλλάζουν την κατάσταση, ανάμεσα σε δεκάδες εκατομμύρια ψήφους σε εθνικό επίπεδο. Και οι δημογραφικές ομάδες που ασκούνται περισσότερο από το πολιτικό κόστος του πολέμου και τη δυσχερή θέση των Παλαιστινίων είναι οι νέοι, οι προοδευτικοί και οι Αραβοαμερικανοί ψηφοφόροι στο Μίσιγκαν - μια πολιτεία που θα μπορούσε να κρίνει τις εκλογές.

Αυτοί ακριβώς είναι οι άνθρωποι που ο πρόεδρος δεν έχει την πολυτέλεια να χάσει. Ο Μπάιντεν έχει ήδη αποκληθεί «Τζο της Γενοκτονίας» (Genocide Joe) σε προεκλογικές εκδηλώσεις που διακόπτονται συχνά από διαμαρτυρίες. Το κύμα φιλοπαλαιστινιακών διαδηλώσεων σε πανεπιστημιουπόλεις παίζει με τους ισχυρισμούς του Τραμπ ότι οι ΗΠΑ μαστίζονται από αριστερό εξτρεμισμό και χάος που ο Μπάιντεν δεν μπορεί να ελέγξει.

Και τυχόν μαζικές διαμαρτυρίες στο συνέδριο των Δημοκρατικών στο Σικάγο τον Αύγουστο θα προκαλούσαν οδυνηρούς οιωνούς για τον Μπάιντεν, ακόμη και αν οι ταραχές και η οργή κατά του πολέμου του Βιετνάμ γύρω από την ίδια εκδήλωση στον ίδιο χώρο το 1968, που βοήθησαν να προωθηθεί ένας Ρεπουμπλικάνος στον Λευκό Οίκο εκείνο το έτος, δεν αποτελούν ακριβή ιστορική αναλογία.

Η επόμενη κίνηση του Ισραήλ

Το πολεμικό υπουργικό συμβούλιο του Ισραήλ επρόκειτο να συνεδριάσει την Πέμπτη σε μια συνεδρίαση που θα προσφέρει στα μέλη του δεξιού συνασπισμού του Νετανιάχου την ευκαιρία να ξεσπάσουν για την απόφαση του Μπάιντεν. Στρατιωτικά, και δεδομένων των αποθεμάτων της σε όπλα και πυρομαχικά, η κυβέρνηση μπορεί να έχει όλο το υλικό που χρειάζεται για να πάει στη Ράφα. Ακόμα κι έτσι, ο πρεσβευτής του Ισραήλ στον ΟΗΕ, Gilad Erdan, δήλωσε την Πέμπτη ότι η κίνηση των ΗΠΑ θα μπορούσε να επηρεάσει τις κινήσεις της χώρας του για την επίτευξη των στόχων της.

Το Ισραήλ πρέπει επίσης να εξετάσει αν μια εισβολή στη Ράφα χωρίς την κάλυψη των ΗΠΑ θα μπορούσε να διασπάσει περαιτέρω την παγκόσμια συμπάθεια που έλαβε μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου. Ένα τέτοιο βήμα θα μπορούσε να διαλύσει τις ήδη μακροχρόνιες διαπραγματεύσεις για την κατάπαυση του πυρός με τη Χαμάς και την επιστροφή των υπόλοιπων ισραηλινών ομήρων και τις ευρύτερες γεωπολιτικές φιλοδοξίες του. Αλλά η νοοτροπία του Νετανιάχου είναι εδώ και καιρό ότι οι επιθέσεις της Χαμάς αποτελούν μια προσπάθεια να εξαφανίσει το Ισραήλ από τον χάρτη και βλέπει μια υπαρξιακή απειλή για τον Ιουδαϊσμό, ακόμη και αν ο υπόλοιπος κόσμος δεν συμμερίζεται την άποψή του.

Το Ισραήλ δεν έχει δώσει μέχρι στιγμής καμία ένδειξη ότι θα αλλάξει τα σχέδιά του. Για παράδειγμα, ο υπουργός Άμυνας Yoav Gallant προειδοποίησε την Πέμπτη: «Απευθύνομαι τόσο στους εχθρούς του Ισραήλ όσο και στους καλύτερους φίλους μας και λέω - το κράτος του Ισραήλ δεν μπορεί να υποταχθεί, ούτε οι IDF, ούτε το αμυντικό κατεστημένο».

Αλλά αν οποιαδήποτε μεγάλης κλίμακας εισβολή στη Ράφα δημιουργήσει την ανθρωπιστική καταστροφή που φοβούνται οι Ηνωμένες Πολιτείες, το Ισραήλ θα μείνει μόνο του να αναλάβει την ευθύνη, αφού αγνόησε τις ανησυχίες της κυβέρνησης και δημόσια και επανειλημμένα αποδοκίμασε τον Μπάιντεν.

Η αντίδραση των Ρεπουμπλικάνων

Η άμεση και οργισμένη αντίδραση των Ρεπουμπλικάνων στα σχόλια του Μπάιντεν στο CNN υπογράμμισε τα χρόνια πολιτικού παιχνιδιού του Νετανιάχου στην Ουάσιγκτον και τη συμμαχία του κόμματός του Λικούντ με τους συνοδοιπόρους του στο Ρεπουμπικανικό κόμματ.

Ο πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων Μάικ Τζόνσον κατηγόρησε τον Μπάιντεν στο CNBC ότι αψηφά τη βούληση του Κογκρέσου απειλώντας να σταματήσει τις αποστολές όπλων και ότι «προσπαθεί να υπαγορεύσει ... και να μικροδιοικήσει τον πόλεμο, την αμυντική προσπάθεια στο Ισραήλ, ως προϋπόθεση για την προμήθεια των όπλων που όλοι γνωρίζουμε ότι χρειάζονται απεγνωσμένα». Ο Τραμπ, ο πιθανός υποψήφιος των Ρεπουμπλικάνων, κατηγόρησε τον Μπάιντεν σε ανάρτηση του στο Truth Social ότι «πήρε το μέρος αυτών των τρομοκρατών, όπως ακριβώς πήρε το μέρος των ριζοσπαστικών μαφιών που καταλαμβάνουν τις πανεπιστημιουπόλεις μας, επειδή οι δωρητές του τους χρηματοδοτούν».

Καθώς έφτασε για άλλη μια ημέρα της δίκης του για τα χρήματα που πήρε για να αποσιωπηθεί στη Νέα Υόρκη, ο Τραμπ πρόσθεσε ότι όσοι Αμερικανοί Εβραίοι ψήφισαν τον Μπάιντεν θα πρέπει να ντρέπονται, επαναλαμβάνοντας ένα τροπάριο που είναι προσβλητικό για πολλούς στην κοινότητα που έχουν βαθύτατους δεσμούς με το Ισραήλ, αλλά δεν υποστηρίζουν τη σκληροπυρηνική κυβέρνηση Νετανιάχου.

Η κατηγορία ότι ο Μπάιντεν βλάπτει την ισραηλινή ασφάλεια είναι δύσκολο να σταθεί, δεδομένου ότι υποστηρίζει το εβραϊκό κράτος εδώ και μισό αιώνα και ανέχεται τις συχνές δημόσιες επιπλήξεις και προσπάθειες του Νετανιάχου να υπονομεύσει τον ίδιο - και τους προηγούμενους Δημοκρατικούς προέδρους Μπιλ Κλίντον και Μπαράκ Ομπάμα στην Ουάσιγκτον.

Μόλις τον περασμένο μήνα, ο Μπάιντεν διέταξε μια μαζική αεροπορική επιχείρηση των ΗΠΑ και των συμμάχων του για να θωρακίσει το Ισραήλ από ένα κύμα μη επανδρωμένων αεροσκαφών και πυραύλων κρουζ και βαλλιστικών πυραύλων που στάλθηκαν από το Ιράν ως απάντηση στη δολοφονία ανώτερων αξιωματικών των ιρανικών στρατιωτικών υπηρεσιών πληροφοριών σε διπλωματικό συγκρότημα στη Δαμασκό. Και ο Μπάιντεν υπέγραψε πρόσφατα ένα πακέτο όπλων και πυρομαχικών πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων για το Ισραήλ που ζήτησε από το Κογκρέσο.

Ορισμένοι παρατηρητές επισημαίνουν παραλληλισμούς μεταξύ της καθυστέρησης των αποστολών όπλων και πολεμικών αεροσκαφών προς το Ισραήλ από τον Ρεπουμπλικανό πρόεδρο Ρόναλντ Ρίγκαν για να διαμαρτυρηθεί για τη διεξαγωγή του πολέμου του στο Λίβανο στις αρχές της δεκαετίας του 1980. Αλλά εκείνη η αναμέτρηση έλαβε χώρα σε μια εποχή που οι αμερικανο-ισραηλινές σχέσεις ήταν πολύ λιγότερο πολιτικοποιημένες στο Ισραήλ ή στις Ηνωμένες Πολιτείες και είχε πολύ μικρότερη πολιτική ζημιά για τον πρώην πρόεδρο από ό,τι για τον σημερινό.