Ανακούφιση στην Άγκυρα για τη συνάντηση Μητσοτάκη- Ερντογάν: Πώς την αποτιμούν Τούρκοι αναλυτές στο ethnos.gr

Ένας αναστεναγμός ανακούφισης βγήκε από την Άγκυρα μετά τη συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν τη Δευτέρα, με την ιστορία να καταγράφει άλλο ένα ‘θετικό’ τετ α τετ Ελλήνων και Τούρκων ηγετών, χωρίς, ωστόσο, κανένα και πάλι αποτέλεσμα για τα χρόνια, άλυτα ζητήματα των ελληνο-τουρκικών σχέσεων. Οι δύο ηγέτες ξεκίνησαν εκ νέου έναν διάλογο με απώτερο στόχο όχι τη λύση, αλλά την εδραίωση μιας εμπιστοσύνης που έχει χαθεί εδώ και δεκαετίες, αν όχι αιώνες.

«Δεν είμαι βέβαια σίγουρος ότι αυτή η οικοδόμηση εμπιστοσύνης θα είναι και πάλι αρκετή για την πρόοδο στα δυσκολότερα ζητήματα», υποστηρίζει ο Ερόλ Καϊμάκ, καθηγητής πολιτικών επιστημών και διεθνών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Ανατολικής Μεσογείου στα Κατεχόμενα.

«Η διμερής θετική ατζέντα τρέχει παράλληλα με την ατζέντα ΕΕ-Τουρκίας, την ανάγκη της Άγκυρας για κεφάλαια, καθώς και τον ρόλο των ΗΠΑ στην απόκτηση F-16 από την Τουρκία. Υπό αυτή την έννοια, η διμερής σχέση με την Ελλάδα είναι απαραίτητη, αλλά όχι επαρκής για να προχωρήσει αλλού», σημειώνει.

Με παρεμβάσεις και ενθαρρύνσεις από την ΕΕ και τις ΗΠΑ, αυτή η συνάντηση έδειξε ότι οι πιο σοβαρές διαφωνίες σχετικά με τις εδαφικές διεκδικήσεις στο Αιγαίο και το Κυπριακό έχουν παραμείνει στο παρασκήνιο, καθώς Ερντογάν και Μητσοτάκης εργάζονται για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης πρώτα μέσω μιας οικονομικής συνεργασίας. Μέσα από ένα κανάλι όπου τα πράγματα είναι πιο εύκολα, απαλλαγμένα από πολιτικό και ιστορικό βάρος. Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Ethnos.gr, που παρακολούθησε την επίσκεψη στην Άγκυρα, το βασικό θέμα στη συζήτηση μεταξύ των διευρυμένων αντιπροσωπειών των δύο χωρών μετά τη συνάντηση, ήταν οι οικονομικές σχέσεις και οι δυνατότητες συνεργασίας μεταξύ της Τουρκίας και της Ελλάδας και όχι η λεγόμενη βαριά ατζέντα. Ένα από τα θέματα που ζήτησε η Άγκυρα από την Αθήνα είναι οι διευκολύνσεις για τη διέλευση των φορτηγών TIR από τα ελληνο-τουρκικά σύνορα, ένα ζωτικό θέμα για την Τουρκία, και η ανάπτυξη του εμπορίου μεταξύ των δύο χωρών, προκειμένου να οδηγηθεί σε ισορροπία το ισοζύγιο των εμπορικών συναλλαγών.

Παράλληλα με τις οικονομικές συζητήσεις, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, αποκάλυψε, πάντως, ότι οι δύο ηγέτες αναφέρθηκαν στην τετ α τετ συνάντησή τους και σε "καυτά" (πρόσφατα ωστόσο) θέματα, όπως τα θαλάσσια πάρκα στο Αιγαίο. Η ενόχληση και οι ανησυχίες της Τουρκίας δεν αποτελούν έκπληξη. Ωστόσο, το ενδιαφέρον εστιάζεται στη δήλωση του Χακάν Φιντάν περί ‘συμφωνίας’ Ελλάδας-Τουρκίας να μην γίνονται εκατέρωθεν μονομερή βήματα χωρίς να έχουν επιλυθεί πρώτα μεγαλύτερα, συναφή προβλήματα, ειδικά αυτά που αφορούν τα όρια υφαλοκρηπίδας και την ΑΟΖ.

Πώς αποτιμούν στο ethnos.gr τη συνάντηση Τούρκοι αναλυτές

Η γενική αποτίμηση της συνάντησης στην Τουρκία ήταν «θετική», επισημαίνοντας παράλληλα σημεία για μελλοντική πρόοδο και προβλήματα στις σχέσεις Τουρκίας-Ελλάδας.

Ουνάλ Τσεβικόζ: Ερντογάν-Μητσοτάκης: Εντάξει, συνεχίζουμε;

Η γρήγορη θετική αλλαγή στις ελληνο-τουρκικές σχέσεις προκαλεί έκπληξη και είναι πολύ νωρίς για να πει κανείς ότι η συνάντηση των ηγετών των δύο χωρών στην Άγκυρα ήταν μια εξέλιξη που έκοψε την ανάσα, υποστηρίζει ο Τούρκος διπλωμάτης και πολιτικός, πρώην αρμόδιος τομεάρχης του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος CHP για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής, Ουνάλ Τσεβικόζ, που εξηγεί στη Μαρία Ζαχαράκη τους λόγους της μεταστροφής Ερντογάν απέναντι στον Κυριάκο Μητσοτάκη.

“Η επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού κ. Μητσοτάκη στην Άγκυρα στις 13 Μαΐου ήταν μια εξέλιξη που ενίσχυσε το θετικό κλίμα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις τους τελευταίους μήνες. Το γεγονός ότι αυτή η θετική ατμόσφαιρα, η οποία ξεκίνησε το φθινόπωρο του 2023, συνεχίζεται την άνοιξη του 2024 χωρίς να ψυχρανθεί ιδιαίτερα, προκαλεί σε πολλούς κύκλους κάποια έκπληξη. Βέβαια, όταν θυμάται κανείς τις εντάσεις των προηγούμενων ετών, αναρωτιέται για τους λόγους μιας τέτοιας μεταβολής.

Συνοπτικά, οι λόγοι αυτοί μπορούν να συνοψιστούν σε τρεις κατηγορίες:

• Αφού ο Ερντογάν επανεξελέγη πρόεδρος της Τουρκίας για τα επόμενα πέντε χρόνια στις εκλογές του 2023, η βιωσιμότητα των σχέσεων απαιτεί προσαρμογή σε αυτή τη νέα εποχή.
• Με βάση αυτή την πραγματικότητα, θα ήταν πιο επωφελές για όλα τα μέρη να περάσουν τα επόμενα πέντε χρόνια με τον Ερντογάν με αρμονικό τρόπο παρά σε ένταση. Αυτό πιστεύει πρώτα απ' όλα η ΕΕ. Για να μην θεωρηθεί η Ελλάδα ως προβληματικό μέλος της ΕΕ, η Αθήνα θα πρέπει να υιοθετήσει την ίδια προσέγγιση.
• Είναι γεγονός ότι οι πολιτικές πόλωσης του Ερντογάν την τελευταία δεκαετία δεν έχουν δημιουργήσει μόνο εντάσεις στο εσωτερικό, αλλά έχουν απομονώσει την Τουρκία και στο εξωτερικό. Επομένως, η πολιτική της πόλωσης και της έντασης πρέπει να αλλάξει και στη διάσταση της εξωτερικής πολιτικής.

Είναι πολύ νωρίς για να πούμε ότι η συνάντηση των ηγετών των δύο χωρών στην Άγκυρα ήταν μια εξέλιξη που κόβει την ανάσα. Στην πραγματικότητα, ίσως σε λίγες ημέρες να είναι πιο ξεκάθαρο ότι δεν υπήρξε τέτοια εξέλιξη. Ωστόσο, αν καταγράψουμε τα σημαντικά στοιχεία της επίσκεψης, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι η ανοιξιάτικη αύρα μεταξύ των δύο χωρών θα είναι μόνιμη.

•  Η επίσκεψη Μητσοτάκη θεωρείται ως ανταποδοτική του Ερντογάν στην Αθήνα το Δεκέμβριο του 2023. Το γεγονός ότι αυτή η ανταπόδοση πραγματοποιήθηκε σε σύντομο χρονικό διάστημα -πέντε μηνών- δείχνει ότι τα μέρη στοχεύουν στη συνέχιση του διαλόγου χωρίς να ψυχρανθούν.
• Και οι δύο πλευρές εκφράζουν την ικανοποίησή τους για την επίσκεψη από τη δική τους οπτική γωνία. Το γεγονός ότι και οι δύο ηγέτες υπογράμμισαν «τη σημασία που αποδίδουν στη συνέχιση του διαλόγου» αποτελεί μια πολύ ισχυρή βάση για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης.
• Ίσως η πιο απτή και σημαντική εξέλιξη είναι η απόφαση να συσταθεί ένα Κοινό Επιχειρηματικό Συμβούλιο µεταξύ των δύο πλευρών στο τέλος της επίσκεψης. Η απόφαση αυτή εγγυάται τη βιωσιμότητα του διαλόγου.
• Εν αντιθέσει με τη συνάντηση στην Αθήνα το Δεκέμβριο, το γεγονός ότι τα μέρη έθεσαν και θέματα για τα οποία δεν είχαν απολύτως τις ίδιες απόψεις κατά τη διάρκεια των συνομιλιών δείχνει ότι ο διάλογος θα προχωρήσει σε μια διαφανή, ανοιχτή και ειλικρινή βάση. Στην πραγματικότητα, υπάρχουν διαφορές απόψεων όχι μόνο σε διμερή θέματα αλλά και σε ορισμένα διεθνή ζητήματα. Για παράδειγμα, είτε πρόκειται για τον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας είτε για τον πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς, τα μέρη δεν βρίσκονται στο ίδιο μήκος κύματος. Αλλά είναι θετική εξέλιξη το γεγονός ότι, παρά τις διαφορές αυτές των απόψεων, εκφράζουν ανοιχτά τις απόψεις τους ο ένας στον άλλο.
• Ο Ερντογάν είχε την ευκαιρία να δηλώσει για άλλη μια φορά τη θέση του για τη Χαμάς κατά τη διάρκεια αυτής της επίσκεψης. Είναι γεγονός ότι δεν μοιραζόμαστε τις ίδιες απόψεις με την Ελλάδα στο θέμα αυτό. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι η Τουρκία σκέφτεται διαφορετικά από τον κόσμο και την Ελλάδα για την ανθρώπινη τραγωδία στη Γάζα. Η Τουρκία διαφέρει μόνο στο θέμα της Χαμάς.
• Σχετικά με το Κυπριακό, μια δήλωση του Ερντογάν τραβάει την προσοχή. Αντίστοιχα, η δήλωση «Οι θετικές και προσανατολισμένες στο διάλογο προσεγγίσεις μεταξύ της Τουρκίας και της Ελλάδας αναμένεται να έχουν θετικό αντίκτυπο στις εξελίξεις σχετικά με το Κυπριακό» μπορεί επίσης να παραπέμπει σε κάποιο άνοιγμα. Ο χρόνος θα το δείξει αυτό, βέβαια.

Εν κατακλείδι, από το καλοκαίρι του 2023, τα μέρη έχουν αρχίσει να σημειώνουν εποικοδομητική πρόοδο και η θετική προσέγγιση της Τουρκίας, ιδίως στο ΝΑΤΟ, την ΕΕ και τις ΗΠΑ αντανακλάται με την ίδια θετικότητα και στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Λαμβάνονται συγκεκριμένα μέτρα για την ενίσχυση αυτού του γεγονότος. Για παράδειγμα, η έναρξη της διευκόλυνσης χορήγησης βίζας στα ελληνικά νησιά του Αιγαίου από την Τουρκία και η ανακοίνωση της Ελλάδας ότι ετοιμάζεται να επεκτείνει τη διευκόλυνση αυτή και σε ορισμένα άλλα νησιά δείχνει ότι οι αποφάσεις που ελήφθησαν εφαρμόζονται γρήγορα.

Το να επιμείνουμε σε διαφορές απόψεων σε αυτό το στάδιο θα ήταν σαν να υποτιμούσαμε τη θετική εικόνα που δημιούργησε η επίσκεψη. Η ανοιξιάτικη διάθεση μεταξύ των μερών είναι ακόμη νέα και είναι σημαντικό και οι δύο πλευρές να δείξουν ισχυρή βούληση να διατηρήσουν αυτή την ανοιξιάτικη διάθεση. Ο Ερντογάν και ο Μητσοτάκης έδωσαν σαφή απάντηση στο ερώτημα «Εντάξει, συνεχίζουμε;» στην Άγκυρα στις 13 Μαΐου: «Συνεχίζουμε!» Είναι στο χέρι μας να σταθούμε με σεβασμό μπροστά σε αυτή την απόφαση”

Ζουχάλ Μερτ Ουζουνέρ: Η αναβολή της λύσης δεν είναι καλή ιδέα για κανέναν

H καθηγήτρια Πολιτικών Επιστημών στο πανεπιστήμιο Μαρμαρά της Κωνσταντινούπολης επισείει τον κίνδυνο ότι ο ρομαντισμός και η ευφορία που επικρατεί αυτή τη στιγμή ανάμεσα στις δύο χώρες, μπορεί να αποτελέσει εμπόδιο στην πραγματική πρόοδο. Αυτό το καλοκαίρι μπορεί να αποτελέσει μια ευκαιρία για να αποδείξουμε πόσο σημαντική είναι η αίσθηση ασφάλειας και άνεσης σε και τις δύο πλευρές του Αιγαίου, ωστόσο, η αναβολή της επίλυσης των προβλημάτων μπορεί να επιφέρει νέες διαστάσεις σε αυτά.

“Είναι προφανές ότι και οι δύο χώρες θέλουν να προστατεύσουν την ήρεμη ατμόσφαιρα και οι επιχειρήσεις, ο ακαδημαϊκός κόσμος και τα μέσα ενημέρωσης καταβάλλουν προσπάθειες για να υποστηρίξουν τη θετική ατζέντα. Από την άλλη πλευρά, ο ρομαντισμός ή η ευφορία αποτελεί κίνδυνο για την πραγματική πρόοδο. Αυτό που παρατηρήθηκε στη συνάντηση ήταν ότι και οι δύο ηγέτες γνώριζαν ότι είχαν μπροστά τους έναν κακοτράχαλο δρόμο όσον αφορά τα διμερή ζητήματα και τις διεθνείς εξελίξεις. Τα διμερή προβλήματα είναι πολύ πιο διαχειρίσιμα και εξαρτώνται από τις προθέσεις και των δύο πλευρών. Από την άλλη πλευρά, οι περιφερειακές εξελίξεις σε περιόδους κρίσης έχουν τη δυνατότητα να θολώσουν την ατμόσφαιρα. Όπως συνέβαινε πάντα, πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στον τρίτο παράγοντα. Οι περιφερειακές εξελίξεις έχουν δύο δυνατότητες: να υπογραμμίσουν τις διαφορές ή να φέρουν τους δρώντες κοντά σε συμφωνημένα σημεία. Υπήρχε μια διαφορά μεταξύ των δύο ηγετών σχετικά με τη Χαμάς, αλλά από την άλλη πλευρά, και οι δύο ηγέτες έχουν ανησυχίες για την ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα. Αυτή η κοινή άποψη σχετικά με την ανάγκη άμεσης κατάπαυσης του πυρός και για ικανοποίηση των ανθρωπιστικών αναγκών στη Γάζα σημαίνει ότι και οι δύο ηγέτες μπορεί να έχουν τη δυνατότητα να φέρουν τις δύο χώρες κοντά. Η περιφερειακή σταθερότητα και η πιθανή συνεργασία θα πραγματοποιηθεί από τις δύο χώρες. Η Τουρκία και η Ελλάδα έχουν προβεί σε τέτοιες πρωτοβουλίες στα Βαλκάνια πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Σε περιόδους κρίσης, οι πιθανές διεθνείς αστάθειες θεωρούνταν πάντα κοινή απειλή από τις δύο χώρες. Τώρα, βρισκόμαστε σε μια τέτοια εποχή. Υπάρχει συγκεκριμένος λόγος για να κάνουμε ένα βήμα παραπέρα.

Υπάρχει ολοένα και αυξανόμενη συναίνεση για την ανάγκη ενίσχυσης της συνεργασίας μεταξύ της Τουρκίας και της Ελλάδας. Αυτό θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο για την πρόοδο και την κατασκευή περισσότερων γεφυρών, με τη δυνατότητα ενισχυμένης συνεργασίας μεταξύ επιχειρηματιών, ακαδημαϊκών και μέσων ενημέρωσης. Θα αναπτυχθούν περισσότερο τους επόμενους μήνες. Υπάρχει δυνατότητα επιτυχίας με τη μαζική υποστήριξη της κοινής γνώμης. Αυτό το καλοκαίρι θα είναι μια καλή στιγμή για να δείξουμε πώς οι Τούρκοι και οι Έλληνες αισθάνονται ασφαλείς και άνετα και στις δύο πλευρές του Αιγαίου, με την αύξηση του αριθμού των τουριστών. Είμαι επίσης πολύ αισιόδοξη για τις εξελίξεις των υφιστάμενων ακαδημαϊκών συνεργασιών. Ωστόσο, είμαι καχύποπτη ως προς το αν θα καταφέρουμε να υπεισέλθουμε περαιτέρω σε συζήτηση για ζητήματα που δημιουργούν ένταση. Δυστυχώς, εξακολουθεί να υπάρχει μια νοοτροπία αναβολής της λύσης προς μια καλύτερη στιγμή. Πρέπει να κατανοήσουμε ότι τα προβλήματα δεν μπορούν να παγώσουν, διότι τα προβλήματα βαθαίνουν και διευρύνονται αποκτώντας νέες διαστάσεις με την πάροδο του χρόνου. Είναι απαραίτητο να βρεθεί ένας τρόπος να ενισχυθούν οι διπλωματικές συνομιλίες και να προετοιμαστεί η κοινή γνώμη για την αναγκαιότητα της λύσης. Υπάρχουν καλά παραδείγματα γύρω μας. Όποιος δίνει στήριξη στην Ουκρανία για να υπερασπιστεί τη χώρα του αυτή τη στιγμή δεν άλλαξε την τραγωδία του ουκρανικού λαού εξαιτίας του πολέμου. Έτσι, ο πόλεμος είναι από μόνος του η μεγαλύτερη απειλή για τους απλούς ανθρώπους. Έτσι, οι διπλωματικές λύσεις είναι πολύ απαραίτητες για όλους μας. Αυτό που συνέβη στη Γάζα είναι επίσης ένα άλλο παράδειγμα. Η αναβολή της λύσης δεν είναι καλή ιδέα για κανέναν. Εκτός από την εξομάλυνση, τίποτα άλλο δεν πρόκειται να εγγυηθεί την ειρήνη και την ευημερία στη γεωγραφία μας”.

Χακάν Τσελίκ: Η συνάντηση γέννησε ελπίδα

Μετά από μία διαρκή περίοδο διακυμάνσεων και αρνητικών εξελίξεων, οι σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας δείχνουν να κινούνται προς μία πιο ελπιδοφόρα κατεύθυνση, κατά το δημοσιογράφο Χακάν Τσελίκ, του φιλοκυβερνητικού δικτύου CNNTurk. Η επικείμενη συνεργασία μεταξύ των δύο σημαντικών εταίρων στο Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο αντιπροσωπεύει μία πρόκληση για τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, λέει στη Μαρία Ζαχαράκη.

“Για μεγάλο χρονικό διάστημα, οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών είχαν πάντοτε διακυμάνσεις και σκαμπανεβάσματα. Για πολλά χρόνια, δεν έχουμε ζήσει μια περίοδο κατά την οποία οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών να ήταν θετικές. Αλλά αυτή τη φορά υπάρχει μια πιο θετική ατμόσφαιρα. Το βλέπω από την αισιόδοξη πλευρά. Η κοινή γνώμη και τα μέσα ενημέρωσης και των δύο χωρών υποστηρίζουν αυτή τη στάση κι επίσης δεν υπάρχει πίεση και στους δύο ηγέτες, καθώς δεν έχουν μπροστά τους εκλογές.

Η συνεργασία 2 σημαντικών χωρών του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο είναι πολύ σημαντική για τις ΗΠΑ και τη δυτική συμμαχία. Διότι πρόκειται για ένα μέρος κοντά σε υδάτινους δρόμους κοντά στα πιο σημαντικά στρατηγικά κέντρα του κόσμου.

Η Τουρκία έχει εισέλθει σε μια πλεονεκτική περίοδο. Η Τουρκία πρόσφατα μπήκε σε μια διαδικασία εξομάλυνσης με χώρες όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Αίγυπτος. Αυτή είναι μια κατάσταση που ενισχύει τα χέρια της Τουρκίας. Η Ελλάδα έχει επίγνωση αυτού του γεγονότος. Σε μια τέτοια περίοδο, είναι και προς το συμφέρον της Ελλάδας η συνεργασία αντί της σύγκρουσης και της έντασης. Όταν υπάρχει ένταση στο Αιγαίο, η οικονομία, ο τουρισμός κ.λπ. της Ελλάδας επηρεάζεται αρνητικά.

Αυτή η θετική ατμόσφαιρα επηρεάζει και τις επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας. Ο Μητσοτάκης είναι ένας ρεαλιστής και πραγματιστής πρωθυπουργός. Οι ευκαιρίες είναι πολλές. Αν υπάρξει άνοιγμα με την Τουρκία, θα αναπτυχθεί και ο τουρισμός, και η ενέργεια κ.λπ. προς όφελος της Ελλάδας.

Αν οι δύο χώρες έμεναν μόνες τους, θα μπορούσαν να προωθήσουν αυτά τα προβλήματα πιο εποικοδομητικά στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Άλλοτε η αμερικανική και άλλοτε η στάση της ΕΕ οδηγεί στο μπλοκάρισμα αυτής της διαδικασίας».

Θετικό κλίμα και αμφιβολίες

Στην τουρκική δημόσια συζήτηση, από τη μία πλευρά, υπάρχει μια έκφραση θετικότητας και ελπίδας, καθώς οι δύο ηγέτες εξέφρασαν διάθεση για διάλογο και συνεργασία, από την άλλη, παρατηρείται έλλειψη συγκεκριμένων αποτελεσμάτων, πράγμα που μπορεί να δημιουργήσει αμφιβολίες σχετικά με την νέα πορεία των ελληνο-τουρκικών σχέσεων.

Ήταν η πιο δύσκολη επίσκεψη του Μητσοτάκη, για τον πολιτική αναλυτή, Χασάν Γκιογούς, λόγων των πρόσφατων διαφωνιών για τη Μονή της Χώρας και των αντιδράσεων στην Ελλάδα, της δημοσκοπικής αιμορραγίας της ΝΔ ενόψει ευρωεκλογών και της διπλωματικής ‘βόμβας’ στη Βόρεια Μακεδονία. Ωστόσο, εκτιμά ότι η απόφαση του Μητσοτάκη υπό αυτές τις συνθήκες να έρθει στην Άγκυρα χωρίς να ακυρώσει την επίσκεψή του θεωρείται ένδειξη της σημασίας που αποδίδει στην ανάπτυξη των σχέσεων με την Τουρκία.

Το πρόβλημα των μειονοτήτων πήρε αναπόφευκτα θέση σε αυτή την συνάντηση, κατά τον Χουσείν Ισικσάλ, ειδικό σύμβουλο του Τ/Κ ηγέτη Ερσίν Τατάρ για θέματα διεθνών σχέσεων και διπλωματίας. Ο Μητσοτάκης αγνόησε για ακόμα μια φορά την ‘Τουρκική Μειονότητα’ στη Δυτική Θράκη και χρησιμοποίησε επίμονα τον όρο «Μουσουλμανική Μειονότητα», ενώ ο ισχυρισμός του ότι οι ‘Τούρκοι’ έχουν ίσα δικαιώματα και αντιμετωπίζονται ισότιμα με τους υπόλοιπους Έλληνες καταγράφηκε ως ειρωνεία, ανέφερε στο Αναντολού.
Ο Ερντογάν έχασε μια ‘ευκαιρία για γκολ’, υποστηρίζει από την άλλη, η αντιπολιτευόμενη ιστοσελίδα OdaTV, γιατί όσο ο Μητσοτάκης εξέφραζε τη λύπη του για τη Μονή της Χώρας, ο Τούρκος πρόεδρος θα μπορούσε να απαριθμήσει πόσα τζαμιά έχουν μετατραπεί σε εκκλησίες ή έχουν κατεδαφιστεί με την πάροδο των ετών στην Ελλάδα.

Πρόκειται για θέατρο, υποστηρίζει ο Τούρκος πρέσβης ε.τ. Ουλούτς Οζουλκέρ, προβλέποντας ότι η Ελλάδα θα παίξει το χαρτί της προσέγγισης με την Τουρκία προς όφελός της. «Μέχρι και στο τραπέζι με την Τουρκία κάθισα, έχοντας μόνο καλές προθέσεις, αλλά δυστυχώς εκείνοι (οι Τούρκοι) εξακολουθούν να μην παίζουν σωστά”.

Ο Αχμέτ Χακάν θεωρεί ότι οι ελληνο-τουρκικές σχέσεις βρίσκονται ξανά στο ίδιο σημείο. «Όλα αυτά είναι θετικά βήματα. Παρ' όλα αυτά, αυτό δεν σημαίνει ότι τα πάντα έχουν λυθεί, όλα είναι ιδανικά, ότι δεν υπάρχουν πλέον προβλήματα με την Ελλάδα.