Εμπραχίμ Ραΐσι: Εθνικό πένθος στο Ιράν - Σήμερα η κηδεία του

Οι Ιρανοί αποτίουν σήμερα φόρο τιμής στον πρόεδρο Εμπραχίμ Ραΐσι, η κηδεία του οποίου ξεκινά στην Ταμπρίζ, πρωτεύουσα της επαρχίας του Ανατολικού Αζερμπαϊτζάν όπου σκοτώθηκε την Κυριακή κατά τη συντριβή του ελικοπτέρου στο οποίο επέβαινε.

Το ελικόπτερο του προέδρου επέστρεφε στην Ταμπρίζ, στο βορειοδυτικό Ιράν, από τη μεθόριο με το Αζερμπαϊτζάν, όπου ο Ραΐσι είχε παραστεί σε τελετή εγκαινίων ενός φράγματος με τον Αζέρο ομόλογό του Ιλχάμ Αλίεφ.

Οι επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης ξεκίνησαν την Κυριακή το απόγευμα, όταν τα δύο άλλα ελικόπτερα που τον συνόδευαν έχασαν την επικοινωνία με το ελικόπτερο του προέδρου λόγω των δυσμενών μετεωρολογικών συνθηκών που επικρατούσαν στην απόκρημνη και δασώδη περιοχή.

Η κρατική τηλεόραση ανακοίνωσε χθες, Δευτέρα, το πρωί τον θάνατό του, αναφέροντας ότι «ο υπηρέτης του ιρανικού έθνους, ο αγιατολάχ Εμπραχίμ Ραΐσι, έφτασε στο υψηλότερο επίπεδο μάρτυρα» μεταδίδοντας παράλληλα φωτογραφίες του εκλιπόντα προέδρου ενώ ακουγόταν μια φωνή να απαγγέλλει το Κοράνι.

Ο αρχηγός του γενικού επιτελείου ενόπλων δυνάμεων του Ιράν Μοχαμάντ Μπαγερί ζήτησε χθες να ξεκινήσει έρευνα για τα αίτια του δυστυχήματος.

Πολλές χώρες εξέφρασαν τα συλλυπητήριά τους.

Στο Ιράν συγκεντρώσεις πραγματοποιήθηκαν σε διάφορες πόλεις για να αποτίσουν φόρο τιμής στον Ραΐσι, ο οποίος σκοτώθηκε μαζί με οκτώ άλλους ανθρώπους που επέβαιναν στο ίδιο ελικόπτερο. Ανάμεσά τους ήταν ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Χοσεΐν Αμιραμπντολαχιάν, αξιωματούχοι της επαρχίας του Ανατολικού Αζερμπαϊτζάν και ο επικεφαλής της ομάδας ασφαλείας του.

Στην Τεχεράνη χιλιάδες άνθρωποι, κρατώντας πορτρέτα του Ραΐσι, συγκεντρώθηκαν χθες στην πλατεία Βαλιάσρ στο κέντρο της πόλης.

Εθνικό πένθος

Ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, ο αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, κήρυξε πενθήμερο πένθος στη χώρα και διόρισε τον πρώτο αντιπρόεδρο, τον 68χρονο Μοχαμάντ Μοχμπέρ, υπηρεσιακό πρόεδρο μέχρι τη διεξαγωγή προεδρικών εκλογών στις 28 Ιουνίου.

Ο Αλί Μπαγερί, βασικός διαπραγματευτής στις συνομιλίες για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, ο οποίος ήταν αναπληρωτής του Αμιραμπντολαχιάν, διορίστηκε υπηρεσιακός υπουργός Εξωτερικών.

Μετά την Ταμπρίζ η σορός του Ραΐσι θα μεταφερθεί αργότερα σήμερα στην ιερή πόλη Κομ, νότια της Τεχεράνης, προτού αναχωρήσει για την πρωτεύουσα.

Ο αγιατολάχ Χαμενεΐ αναμένεται να πρωτοστατήσει στις προσευχές στην εξόδιο ακολουθία που είναι προγραμματισμένη για σήμερα το βράδυ στην Τεχεράνη, ενώ την επομένη το πρωί πρόκειται να πραγματοποιηθούν πομπές.

Η σορός του Ραΐσι θα μεταφερθεί την Πέμπτη το πρωί στην επαρχία του Νότιου Χορασάν και στη συνέχεια στη γενέτειρά του Μασχάντ, όπου θα ταφεί το βράδυ της Πέμπτης.

Η παλαιστινιακή Χαμάς, η λιβανέζικη Χεζμπολάχ και η Συρία – σύμμαχοι της Τεχεράνης—απέτισαν χθες φόρο τιμής στον εκλιπόντα πρόεδρο.

Τα σενάρια διαδοχής

Ο θάνατος του Ιρανού προέδρου έχει προκαλέσει σοβαρό πλήγμα στην πολιτική της χώρας και εγείρει ερωτήματα σχετικά με τη διαδοχή όχι μόνο της προεδρίας, αλλά και της πιο ισχυρής θέσης στη χώρα -αυτή του ανώτατου ηγέτη.

Ο Ραΐσι, ο οποίος έχασε τη ζωή του σε συντριβή ελικοπτέρου το Σαββατοκύριακο μαζί με τον υπουργό Εξωτερικών του Ιράν, θεωρούνταν ευρέως ως πιθανός διάδοχος της σημερινής κορυφαίας προσωπικότητας, του Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, ο οποίος είναι 85 ετών και έχει παρελθόν με ασθένειες. Ωστόσο, επίσημα δεν έχει οριστεί διάδοχος.

Σύμφωνα με το σύνταγμα του Ιράν, πρέπει να διεξαχθούν νέες εθνικές εκλογές εντός 50 ημερών για την εκλογή νέου προέδρου. Η ψηφοφορία, βέβαια, θα διεξαχθεί την ώρα που οι ηγέτες του Ιράν έχουν εμπλακεί σε μια περιφερειακή σύγκρουση με το Ισραήλ και αντιμετωπίζουν αναταραχές στο εσωτερικό τους, καθώς τα οικονομικά προβλήματα εντείνουν τη δυσαρέσκεια για την εξουσία των κληρικών.

Ο Χαμενεΐ προσπάθησε την Κυριακή να υποβαθμίσει το ενδεχόμενο αναταραχής, προτού καν γίνει γνωστός ο θάνατος του Ραΐσι. «Το έθνος δεν χρειάζεται να ανησυχεί ή να αγχώνεται, καθώς η διακυβέρνηση της χώρας δεν θα διαταραχθεί», έγραψε στο X.

Τα 2 πρόσωπα που επικρατούν για τη διαδοχή

Ο θάνατος του Ραΐσι έχει «φουντώσει» τις εικασίες σχετικά με τους πιθανούς υποψηφίους για τις δύο ανώτερες θέσεις διακυβέρνησης της χώρας. Μεταξύ των ατόμων που θεωρούνται υποψήφιοι είναι ο γιος του Χαμενεΐ, Μοτζταμπά Χαμενεΐ, 54 ετών, και ο Αλιρέζα Αραφί, 67 ετών, μέλος της Συνέλευσης των Πραγματογνωμόνων, της ομάδας που είναι υπεύθυνη για την επιλογή του νέου ανώτατου ηγέτη.

Ωστόσο, η άνοδος του Μοτζταμπά θα ερχόταν σε αντίθεση με τις απόψεις του Αγιατολάχ Ρουχολάχ Χομεϊνί, του ιδρυτή της Ισλαμικής Δημοκρατίας, ο οποίος παρομοίαζε τη δυναστική κυριαρχία με την παράνομη μοναρχία, την οποία βοήθησε να ανατραπεί κατά την επανάσταση του 1979. Επίσης, ο Χαμενεΐ δήλωσε πέρυσι ότι μια κληρονομημένη κυβέρνηση δεν είναι ισλαμική.

Η ιρανική ηγεσία, πάντως, δεν συζητά ποτέ δημοσίως για πιθανούς διαδόχους, αφήνοντας το ερώτημα ποιος θα διοικήσει τη χώρα μετά τον θάνατο και του Χαμενεΐ να αποτελεί αντικείμενο εικασιών.

Τι σηματοδοτεί για το Ιράν ο θάνατος του «χασάπη της Τεχεράνης» - Η ανασφάλεια της αστάθειας και... οι ελπίδες

Ο Εμπραχίμ Ραΐσι ήταν ένας από τους πιο σκληροπυρηνικούς του Ιράν, φανατικός και απόλυτος πιστός στην ιρανική επανάσταση και την αποστολή της.

Ο θάνατός του σε μια βουνοπλαγιά στα βόρεια της χώρας είναι κομβικός για την περιοχή καθώς «φεύγει» από τη σκακιέρα της Μέσης Ανατολής ένας από τους πιο σκληρούς και ασυμβίβαστους παίκτες της. Ο άνθρωπος που εξαπέλυσε την πρώτη άμεση επίθεση κατά του Ισραήλ στην ιστορία της χώρας του και όπου επί των ημερών του εκατοντάδες Ιρανοί διαδηλωτές για τα δικαιώματα των γυναικών σκοτώθηκαν μετά από βίαιη καταστολή.

«Ο Χασάπης της Τεχεράνης»

Η φοβερή φήμη του χρονολογείται από τη δεκαετία του 1980 -την περιόδο που απέκτησε και το παρατσούκλι «Χασάπης της Τεχεράνης».

Ήταν μέλος της λεγόμενης επιτροπής θανάτου που αποτελούνται από 4 ισλαμικές δικαστές, οι οποίοι καταδίκασαν σε θάνατο χιλιάδες Ιρανούς κρατούμενους συνείδησης κατά τη διάρκεια της εκκαθάρισης του 1988.

Ο Ραΐσι συμμετείχε προσωπικά σε δύο από τις πιο σκοτεινές περιόδους της ιρανικής καταστολής. Και θεωρήθηκε ως ένας από τους φαβορί υποψήφιους για να αντικαταστήσει τον ηλικιωμένο και ασθενή ανώτατο ηγέτη Αλί Χαμενεΐ.

Η ανάληψη αυτού του ρόλου θα εγγυόταν χρόνια και μεγαλύτερη ανάμειξη στο εξωτερικό.

Με τον Ραΐσι πρόεδρο, το Ιράν είχε εμπλακεί σε όλο και πιο τολμηρές επεμβάσεις εκτός των συνόρων του.

Με αυτόν επικεφαλής, το Ιράν βοήθησε τους Χούθι να απειλήσουν τη διεθνή ναυσιπλοΐα στην Ερυθρά Θάλασσα - βοήθησε τη Χεζμπολάχ να εμπλακεί το Ισραήλ σε μια επτάμηνη μονομαχία στα βόρεια σύνορά του - βοήθησε πολιτοφυλακές στο Ιράκ να επιτεθούν και σε ορισμένες περιπτώσεις να σκοτώσουν Αμερικανούς στρατιώτες - και βοήθησε τη Χαμάς να διεξάγει τον δικό της πόλεμο εναντίον του εβραϊκού κράτους.

Η ανασφάλεια της αστάθειας

Μετά από δύο χρόνια αναταραχών, οικονομικής αποτυχίας και τραυματικής ανάκαμψης από την πανδημία, το Ιράν είναι διχασμένο και αποδυναμωμένο.

Η κυβέρνησή του έχει χάσει μεγάλο μέρος της αξιοπιστίας και της υποστήριξης της εξαιτίας των φρικαλεοτήτων που επέβαλε στις γυναίκες του.

Λίγοι εκτός του καθεστώτος και των τάξεων των ένθερμων οπαδών του θα θρηνήσουν έναν άνθρωπο που επέβλεψε τον θάνατο, τη φυλάκιση ή τα βασανιστήρια τόσων πολλών.

Οι Ιρανοί ίσως τολμήσουν να νοσταλγήσουν λιγότερο καταπιεστικές εποχές χωρίς αυτόν. Οι ξένοι θα ελπίζουν για ένα λιγότερο ενοχλητικό Ιράν. Είναι άλλωστε πολύ πιθανό να βρεθεί άλλος σκληροπυρηνικός άνθρωπος για να τον αντικαταστήσει.

Ο φόβος που αντιμετωπίζει τώρα η χώρα είναι η αστάθεια ενόψει των εκλογών. Η κυβέρνηση έχει υπονομευθεί από τα πρόσφατα γεγονότα, ο ανώτατος ηγέτης της είναι άρρωστος.

Η κυβέρνηση του Ραΐσι θα προσπαθήσει να εξασφαλίσει τη διαδοχή όσο το δυνατόν πιο γρήγορα και ομαλά.