Νησί του Πάσχα: Τα εμβληματικά λίθινα αγάλματα απειλούνται από την κλιματική κρίση

Τα εμβληματικά  λίθινα αγάλματα στο Ράπα Νούι γνωστό και ως Νησί του Πάσχα έχουν υποστεί φθορές, που έχουν αλλοιώσει την αρχική τους μορφή, εξαιτίας των ακραίων καιρικών φαινομένων που πλήττουν το απομονωμένο μικροσκοπικό νησί.

Τα Tahai γνωστά και ως moai, που αναπαριστούν τους προγόνους των Ράπα Νούι, πιστεύεται ότι ανεγέρθηκαν μεταξύ 1100 και 1700. Στο πέρασμα των χρόνων βγήκαν ακέραια από τους πολέμους τους των πολυνησιακών φυλών, τις λεηλασίες των αποικιοκρατών, καθώς και την απερίσκεπτη μεταχείριση τους από τους Βρετανούς,  οι οποίοι φημολογείται πως τα χρησιμοποιούσαν σαν στόχο για να εξασκήσουν το σημάδι τους το 1.900, όταν νοίκιαζαν το νησί για την εκτροφή προβάτων.

Δεν είναι όμως σίγουρο ότι θα καταφέρουν να ξεπεράσουν τον τελευταίο σκόπελο, που δεν είναι άλλος από την κλιματική κρίση. Τα χαρακτηριστικά των προσώπων, όπως η κόψη της μύτης και οι κόγχες των ματιών έχουν αλλοιωθεί.  Τα χεριά που στο παρελθόν εξείχαν έχουν πλέον γίνει ένα με το σώμα.

«Τα σχέδια χάνονται λόγω της διάβρωσης των πετρωμάτων»

«Τα σχέδια χάνονται λόγω της διάβρωσης των πετρωμάτων», επισημαίνει, μιλώντας στον Guardian, η Daniela Meza Marchan, συντηρήτρια, η οποία φροντίζει τους ιερούς αρχαιολογικούς χώρους του νησιού.

Οι καταρρακτώδεις βροχές, που πλήττουν το νησί, έχουν καταστροφικές συνέπειες για τα moai, τα οποία είναι σκαλισμένα από μαλακό ηφαιστειακό πέτρωμα, το οποίο, όπως εξηγεί η Marchan, «είναι από τη φύση του επιρρεπές σε φθορές, καθώς διαβρώνεται από τον άνεμο και ιονίζεται από τη βροχή».

Η συντηρήτρια απομακρύνει τους μικροοργανισμούς από τα αγάλματα, που έχουν υποστεί τις μεγαλύτερες ζημιές, στη συνέχεια τοποθετεί μια εξειδικευμένη θεραπεία και υδαταπωθητικό για τα προστατέψει από την βροχή. Πρόκειται για μια εξαιρετικά δαπανηρή διαδικασία, που περιπλέκεται από τους φόρους εισαγωγής και τη γεωγραφική απομόνωση από τη Χιλή, όπου ανήκει το Ράπα Νούι. 

Η τελευταία φορά που έκανε συντήρηση σε ένα από τα αγάλματα ήταν το 2017. Η διαδικασία διήρκησε 3 μήνες και έγινε σε συνεργασία με το Istituto Lorenzo de' Medici, την εθνική δασική υπηρεσία της Χιλής και την κοινότητα των ιθαγενών. Προσεχώς θα επισκευαστούν τα moai που καταστράφηκαν από πυρκαγιά που έπληξε το νησί το 2022.  Η πυρκαγιά έκαψε 247 στρέμματα στο εθνικό πάρκο, απανθρακώνοντας δεκάδες αγάλματα. Η ξηρασία είχε ως συνέπεια να εξαπλωθεί ταχεία , καθιστώντας τη μία από τις πιο καταστροφικές πυρκαγιές στην ιστορία του Ράπα Ναούι.

Η Χιλή  τετραπλασίασε φέτος το μπάτζετ για τη συντήρηση των αρχαιολογικών μνημείων, ωστόσο δεν υπάρχει σχέδιο για τα μνημεία που διαβρώνονται με ταχείς ρυθμούς, όπως το Ahu Tahai. Η Pilar Vicuna από την Unesco λέει ότι έχει κατατεθεί σχέδιο νόμου που αν ψηφιστεί θα μπορούσε να επιταχύνει τις διαδικασίες για τη συντήρηση των μνημείων.  «Το Συμβούλιο Εθνικών Μνημείων βρίσκεται σε κρίσιμη κατάσταση», επισημαίνει και σχολιάζει ότι «τόσο οι άδειες όσο και τα ίδια τα έργα κινούνται με αργούς ρυθμούς».