Παλαιστινιακό κράτος: Πόσο σημαντική είναι η αναγνώριση από Ισπανία, Νορβηγία και Ιρλανδία; Τι επιπτώσεις θα υπάρξουν στο Ισραήλ

Έπειτα από μια προσεκτικά χαρτογραφημένη κίνηση που ακολούθησε συζητήσεις εβδομάδων, οι κυβερνήσεις της Νορβηγίας, της Ισπανίας και της Ιρλανδίας δήλωσαν και επίσημα ότι προτίθενται να αναγνωρίσουν το κράτος της Παλαιστίνης.

Η Νορβηγία, η οποία έχει διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στη διπλωματία της Μέσης Ανατολής όλα αυτά τα χρόνια, φιλοξενώντας ειρηνευτικές συνομιλίες μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων στις αρχές της δεκαετίας του 1990, οι οποίες οδήγησαν στις συμφωνίες του Όσλο, δήλωσε ότι η αναγνώριση ήταν απαραίτητη για να στηριχθούν οι μετριοπαθείς φωνές εν μέσω του πολέμου στη Γάζα.

«Εν μέσω ενός πολέμου, με δεκάδες χιλιάδες νεκρούς και τραυματίες, πρέπει να διατηρήσουμε ζωντανή τη μόνη εναλλακτική λύση που προσφέρει πολιτική λύση τόσο για τους Ισραηλινούς όσο και για τους Παλαιστίνιους: δύο κράτη, που θα ζουν δίπλα-δίπλα, σε ειρήνη και ασφάλεια», δήλωσε ο πρωθυπουργός της Νορβηγίας, Γιόνας Γκαρ Στέρε.

Από την πλευρά του, ο πρωθυπουργός της Ισπανίας, Πέδρο Σάντσεθ, κατηγόρησε τον πρωθυπουργό του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, ότι πραγματοποιεί «σφαγή» στη Γάζα και θέτει σε κίνδυνο τη λύση των δύο κρατών. «Πρέπει να χρησιμοποιήσουμε όλα τα πολιτικά μέσα που έχουμε στη διάθεσή μας για να πούμε, δυνατά και ξεκάθαρα, ότι δεν πρόκειται να επιτρέψουμε να καταστραφεί η δυνατότητα της λύσης των δύο κρατών με τη βία, διότι είναι η μόνη δίκαιη και βιώσιμη λύση σε αυτή τη φοβερή σύγκρουση».

Με τη σειρά του ο Ιρλανδός πρωθυπουργός Σάιμον Χάρις δήλωσε ότι αναμένει ότι και άλλες χώρες θα ακολουθήσουν την Ιρλανδία, την Ισπανία και τη Νορβηγία στην αναγνώριση ενός παλαιστινιακού κράτους τις επόμενες εβδομάδες. Μάλιστα Είπε ότι η Ιρλανδία αναγνωρίζει απερίφραστα πλήρως το Ισραήλ και το δικαίωμά του να υπάρχει «με ασφάλεια και ειρήνη με τους γείτονές του» και ζήτησε να επιστραφούν αμέσως όλοι οι όμηροι στη Γάζα.

Η Ευρώπη «αγκαλιάζει» το παλαιστινιακό κράτος

Η Νορβηγία, η Ισπανία και η Ιρλανδία δήλωσαν ότι θα αναγνωρίσουν επίσημα την Παλαιστίνη στις 28 Μαΐου.

Αυτή ωστόσο δεν είναι η πρώτη αναγνώριση παλαιστινιακού κράτους που γίνεται από ευρωπαϊκές χώρες Η Σουηδία έγινε η πρώτη χώρα της ΕΕ που αναγνώρισε ένα παλαιστινιακό κράτος τον Οκτώβριο του 2014. Μιλώντας τότε, ο υπουργός Εξωτερικών της Σουηδίας δήλωσε: «Πρόκειται για ένα σημαντικό βήμα που επιβεβαιώνει το δικαίωμα των Παλαιστινίων στην αυτοδιάθεση. Ελπίζουμε ότι αυτό θα δείξει το δρόμο και σε άλλους».

Άλλα κράτη μέλη της ΕΕ που έχουν ήδη αναγνωρίσει ένα παλαιστινιακό κράτος (τα οποία έκαναν το βήμα πριν ενταχθούν στην ΕΕ) είναι η Βουλγαρία, η Κύπρος, η Τσεχική Δημοκρατία, η Σλοβακία, η Ουγγαρία, η Μάλτα, η Πολωνία και η Ρουμανία.

Τι σημαίνει αυτό για την ειρηνευτική διαδικασία;

Δεκάδες χώρες αναγνωρίζουν ήδη την Παλαιστίνη ως ανεξάρτητο κράτος, αλλά η δυναμική προς την αναγνώριση, ιδίως μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών, θα έχει σημαντικές επιπτώσεις. Ίσως το πιο σημαντικό είναι πώς οι νέες αναγνωρίσεις δείχνουν τη διάβρωση της «ιδιοκτησίας» των ΗΠΑ στην ειρηνευτική διαδικασία Ισραήλ-Παλαιστίνης από την περίοδο των ειρηνευτικών συνομιλιών και της συμφωνίας του Όσλο.

Με την ειρηνευτική διαδικασία να τραβά σε διάρκεια, οι Παλαιστίνιοι αξιωματούχοι εργάζονται επιμελώς για να προσελκύσουν υποστήριξη στην Ευρώπη για μια διαδικασία που επιταχύνθηκε στην εποχή του Τραμπ, καθώς οι Παλαιστίνιοι παραγκωνίστηκαν από τις συμφωνίες του πρώην προέδρου ενώ ο Τραμπ μετέφερε την πρεσβεία των ΗΠΑ στην Ιερουσαλήμ, προκαλώντας βαθιά δυσπιστία για τις ΗΠΑ, τις οποίες οι Παλαιστίνιοι θεωρούν ότι δεν υπήρξαν ειλικρινής διαμεσολαβητής.

Η Σουηδία, η Νορβηγία, η Ιρλανδία και η Ισπανία θεωρούνται εδώ και καιρό συμπαθείς προς τους Παλαιστίνιους. Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει επίσης επισημάνει ότι θα μπορούσε να εξετάσει το ενδεχόμενο αναγνώρισης της Παλαιστίνης εν μέσω μιας βαθύτερης απογοήτευσης για τη μακρόχρονη άρνηση του Ισραήλ - και όχι μόνο κατά την εποχή του Νετανιάχου - να προχωρήσει προς μια λύση δύο κρατών, ακόμη και όταν το Ισραήλ συνεχίζει να οικειοποιείται παλαιστινιακά εδάφη για εποικισμό.

Όπως λέει ο Hugh Lovatt του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων, ανοίγει επίσης μια ουσιαστική διαδρομή προς την κρατική υπόσταση. «Η αναγνώριση είναι ένα απτό βήμα προς μια βιώσιμη πολιτική πορεία που οδηγεί στην παλαιστινιακή αυτοδιάθεση. Αυτό αποτελεί προϋπόθεση για την εξασφάλιση της δέσμευσης των Αράβων για την υποστήριξη μιας βιώσιμης εκεχειρίας στη Γάζα. Στο πλαίσιο του σχεδίου τους για το "αραβικό όραμα" για την εφαρμογή μιας λύσης δύο κρατών, κράτη όπως η Σαουδική Αραβία έχουν ζητήσει την αναγνώριση της Παλαιστίνης από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη».

Τι αντίκτυπο έχει για τους Παλαιστίνιους

Η δυναμική προς την αναγνώριση μπορεί να αποτελέσει δίκοπο μαχαίρι για την αντιδημοφιλή, αδύναμη και διεφθαρμένη Παλαιστινιακή Αρχή του Μαχμούντ Αμπάς, η οποία κυβερνά στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη, όπου ο Αμπάς δεν έχει διεξάγει βουλευτικές εκλογές από το 2006. Ο ίδιος ο Αμπάς δεν έχει λαϊκή εντολή. Οποιεσδήποτε προσδοκίες ότι οι τελευταίες αναγνωρίσεις θα αλλάξουν τις άθλιες συνθήκες στη Δυτική Όχθη, όπου οι επιθέσεις των ισραηλινών δυνάμεων ασφαλείας και των εποίκων έχουν κλιμακωθεί, θα είναι σχεδόν σίγουρα πρόωρες και περισσότερη δυσαρέσκεια θα μπορούσε να στραφεί κατά του Αμπάς.

Ωστόσο, η αναγνώριση συνεπάγεται το δικαίωμα στην παλαιστινιακή αυτοδιάθεση, το οποίο θα μπορούσε επίσης να βοηθήσει στην αναζωογόνηση της παλαιστινιακής κοινωνίας των πολιτών που έχει ασφυκτιά στην εποχή του Αμπάς. Ίσως το πιο σημαντικό για τους Παλαιστίνιους είναι κάτι λιγότερο χειροπιαστό: η αποδοχή ότι έχουν ένα ρητό και θεμελιώδες δικαίωμα αυτοδιάθεσης που δεν απαιτεί την άδεια του Ισραήλ, μια έννοια που έχει στηρίξει τη διαμεσολάβηση των ΗΠΑ από το Όσλο και μετά.

Ποιες είναι επιπτώσεις για το Ισραήλ

Ένα κλισέ στην πολιτική του Ισραήλ για περισσότερο από μια δεκαετία - και επινοήθηκε από τον πρώην πρωθυπουργό Εχούντ Μπαράκ - είναι ότι το Ισραήλ κινδυνεύει με διπλωματικό «τσουνάμι» εξαιτίας των πολιτικών του. Τις τελευταίες εβδομάδες αυτό το «τσουνάμι» έχει αρχίσει να πέφτει πάνω στον Νετανιάχου. Η αναγνώριση αυτή έρχεται αμέσως μετά την ανακοίνωση του Νετανιάχου και του υπουργού Άμυνας του, Γιοάβ Γκαλάντ, ότι ο εισαγγελέας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου ζητά εντάλματα εναντίον τους για εγκλήματα πολέμου. Το Ισραήλ ερευνάται επίσης με εντολή της Νότιας Αφρικής για φερόμενη γενοκτονία στο διεθνές δικαστήριο.

Οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και άλλες χώρες έχουν αρχίσει να επιβάλλουν ένα καθεστώς κυρώσεων κατά των βίαιων εποίκων και των ακροδεξιών ομάδων που τους υποστηρίζουν. Τώρα τρία σημαντικά ευρωπαϊκά κράτη αποφάσισαν μονομερώς να αναγνωρίσουν την παλαιστινιακή κρατική υπόσταση.

Ενώ εξακολουθεί να υπάρχει μια βαθιά αποσύνδεση στην ισραηλινή κοινωνία σχετικά με τη διεθνή απέχθεια για τη δεξιά/ακροδεξιά κυβέρνησή του και τον τρόπο με τον οποίο διεξάγει την εκστρατεία της στη Γάζα, οι Ισραηλινοί γνωρίζουν επίσης ότι η χώρα τους απομονώνεται διπλωματικά όλο και περισσότερο. Αυτό έχει, εν μέρει, οδηγήσει στις αυξανόμενες και ξαφνικά πιο ορατές ρωγμές στο εσωτερικό του ίδιου του υπουργικού συμβουλίου του Νετανιάχου, εγείροντας σοβαρά ερωτήματα για το πόσο καιρό μπορεί να επιβιώσει η κυβέρνησή του.