Ανησυχία για τις αναταράξεις σε πτήσεις: Πώς προκαλούνται και πού εμφανίζονται συχνότερα

Ανησυχία έχουν προκαλέσει τα περιστατικά αναταράξεων σε αεροσκάφη που εκτελούσαν εμπορικά δρομολόγια τις τελευταίες ημέρες. Μάλιστα ένας επιβάτης της Singapore Airlines σε πτήση πάνω από τη Μιανμάρ έχασε τη ζωή του, ενώ δεκάδες άλλοι τραυματίστηκαν. Σε αεροπλάνο της Qatar Airways τραυματίστηκαν 12 επιβαίνοντες όταν πετούσε πάνω από την Τουρκία.

Πώς προκαλούνται οι αναταράξεις

Παρά το γεγονός ότι προκαλούν πολλές φορές ανησυχία στους επιβάτες, είναι γνωστό ότι οι αναταράξεις αποτελούν συχνό φαινόμενο στις πτήσεις, όμως υπάρχουν διαδρομές όπου εμφανίζονται συχνότερα; Ή είναι περισσότερο επικίνδυνες;

Σύμφωνα με τον Guardian, οι αναταράξεις γίνονται αισθητές όταν ένα αεροπλάνο πετά μέσα από σχετικά διαταραγμένα ρεύματα αέρα, που ευθύνονται για απότομους πλάγιους και κάθετους κραδασμούς, λένε οι αρχές ασφαλείας της Πολιτικής Αεροπορίας σ’ όλον τον κόσμο. Είναι μακράν η κύρια αιτία τραυματισμών του πληρώματος και των επιβατών κατά τη διάρκεια μιας πτήσης.

Υπάρχει μια 6βαθμη κλίμακα ισχύος των αναταράξεων, οι οποίες διακρίνονται σε μια σειρά από βασικές κατηγορίες:

• Αναταράξεις εν αιθρία: Παρατηρούνται συνήθως σε υψόμετρα άνω των 15.000 ποδιών και είναι αυτές που ανησυχούν περισσότερο την αεροναυτιλία, καθώς δεν ανιχνεύονται και οφείλονται σε αεροχειμάρρους, δηλαδή περιοχές όπου συναντώνται θερμές και ψυχρές αέριες μάζες με μεγάλη ταχύτητα.
• Θερμικές αναταράξεις: Σχετίζονται με καιρικά φαινόμενα, όπως μια καταιγίδα ή μετεωρολογική αναταραχή σε κάποιο σημείο της ατμόσφαιρας.
• Αναταράξεις που οφείλονται στο εδαφικό ανάγλυφο: Διαμορφώνει τα ρεύματα του αέρα, με σημαντική επίδραση πάνω από μεγάλες οροσειρές, όπως τα Ιμαλάια ή οι Άνδεις.
• Αναταράξεις λόγω τεχνητών χαρακτηριστικών: Ένα μεγάλο κτίριο ή μια κατασκευή ενδέχεται να δημιουργήσει στροβιλισμό και να επηρεάσει πτήσεις κοντά στο έδαφος, όπως όπως κατά τη διάρκεια της απογείωσης ή της προσγείωσης.  

Όπως εξηγεί ο πρώην πιλότος και επικεφαλής του τμήματος Αεροπλοΐας του πανεπιστημίου Γκρίφιθ της Αυστραλίας Γκίντο Καρίμ, υπάρχουν «εξαιρετικά πολύπλοκοι παράγοντες που αλληλεπιδρούν για να δημιουργήσουν αναταράξεις, ακόμη και πυρκαγιές. Η τεχνολογία ραντάρ για την ανίχνευση αναταράξεων συνεχώς βελτιώνεται, όμως, παρά όλα τα όργανα που διαθέτει το αεροσκάφος, δεν μπορούμε να προβλέψουμε ανά πάσα στιγμή με ακρίβεια πού και πότε θα έχουμε οι αναταράξεις».

Πού εμφανίζονται πιο συχνά

Ο σουηδικός ιστότοπος πρόβλεψης αναταράξεων Turbli χρησιμοποιεί δεδομένα από την Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας των ΗΠΑ και τη Μετεωρολογική Υπηρεσία του Ηνωμένου Βασιλείου και, σύμφωνα με τις καταγραφές που έχει κάνει, ο Νότιος Ειρηνικός κατατάσσεται ως ο πιο ταραγμένος ωκεανός για να πετάξει κανείς. Από κει και πέρα, τον περασμένο μήνα Απρίλιο οι περισσότερες αναταράξεις εμφανίστηκαν πάνω από τη Γαλλική Πολυνησία, τα Νησιά Φίτζι, το Πακιστάν, τη Ναμίμπια και την Ουρουγουάη, ενώ το 2023 οι πιο ταραχώδεις διαδρομές ήταν από Σαντιάγο της Χιλής προς Σάντα Κρους της Βολιβίας· από Αλμάτι του Καζακστάν προς Μπισκέκ του Κιργιστάν· από Λανζού προς Τσενκγντού στην Κίνα· από Σεντράιρ προς Σεντάι στην Ιαπωνία· από Μιλάνο της Ιταλίας προς Γενεύη της Ελβετίας και από Μιλάνο προς Ζυρίχη της Ελβετίας.

Η υψηλή υγρασία και οι θερμοκρασίες τείνουν να κάνουν τις αναταράξεις πιο δυνατές. Έτσι, μια πτήση από το Λονδίνο στη Νέα Υόρκη τους καλοκαιρινούς μήνες είναι πιθανό να είναι πιο ανώμαλη από την ίδια διαδρομή τον Δεκέμβριο. Επίσης, ο κόλπος της Βεγγάλης κατά τη διάρκεια της εποχής των μουσώνων είναι διαβόητα ταραγμένος.

Σε κάθε περίπτωση, αυτό που παρατηρείται πέρα από κάθε αμφιβολία είναι ότι κάθε χρόνο αυξάνονται τα περιστατικά σοβαρών αναταράξεων. Μεταξύ 1979 και 2020 έχουν αυξηθεί κατά 55%  και η κλιματική κρίση θεωρείται από τους ειδικούς ότι είναι ένας από τους βασικότερους παράγοντες της αύξησης αυτής.