CNN: Πόλεμος σεξουαλικής βίας στην κατεχόμενη Ουκρανία - Ρώσοι κακοποιούν ακόμη και Ουκρανούς στρατιώτες

Στις 25 Αυγούστου 2022, την επομένη της Ημέρας Ανεξαρτησίας της Ουκρανίας, ο Ρομάν Σαποβαλένκο, ένας 39χρονος ιδιοκτήτης αγροκτήματος από τη Χερσώνα, υπέστη σοβαρή κακοποίηση από τις ρωσικές δυνάμεις. Το περιστατικό αυτό αναδεικνύει ένα ευρύτερο μοτίβο σεξουαλικής βίας κατά Ουκρανών από τα ρωσικά στρατεύματα, το οποίο έχει καταγραφεί από παρατηρητές ανθρωπίνων δικαιωμάτων και αποτελεί μέρος μιας συστηματικής τακτικής που εφαρμόζουν οι ρωσικές δυνάμεις στα κατεχόμενα εδάφη.

Εισέβαλλαν στο σπίτι του

Ο Shapovalenko συνελήφθη από ένοπλους, μασκοφόρους αξιωματικούς της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Ασφαλείας της Ρωσίας (FSB). Εισέβαλαν στο σπίτι του, ανακάλυψαν ένα υποτιμητικό μήνυμα για τους Ρώσους στρατιώτες στο τηλέφωνό του και στη συνέχεια του έδεσαν τα μάτια και τον μετέφεραν σε άγνωστη τοποθεσία. Κατά τη διάρκεια της αιχμαλωσίας του, υποβλήθηκε σε ηλεκτροπληξία στα γεννητικά όργανα, απειλήθηκε με βιασμό χρησιμοποιώντας ένα γυάλινο μπουκάλι και τον οδήγησαν να πιστέψει ότι μπορεί να αποστειρωθεί. Η αφήγηση του Shapovalenko για τη δοκιμασία του χαρακτηρίζεται από τη σαδιστική φύση των απαγωγέων του, οι οποίοι συχνά απειλούσαν με σεξουαλική βία.

Ευρύτερο μοτίβο κακοποίησης

Η εμπειρία του Shapovalenko δεν είναι μεμονωμένη. Πολλοί Ουκρανοί, τόσο πολίτες όσο και στρατιώτες, έχουν αντιμετωπίσει παρόμοια κακοποίηση μετά την πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας πριν από δύο χρόνια. Οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και Ουκρανοί εισαγγελείς αναφέρουν ότι η σεξουαλική βία, συμπεριλαμβανομένης της αναγκαστικής γύμνιας και της ηλεκτροπληξίας των γεννητικών οργάνων, είναι συχνό φαινόμενο στις κατεχόμενες περιοχές. Το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών ανέφερε 85 τεκμηριωμένες περιπτώσεις σεξουαλικής βίας που σχετίζονται με συγκρούσεις στην Ουκρανία το 2023, με θύματα άνδρες και γυναίκες.

Συνεντεύξεις και μαρτυρίες

Το CNN διεξήγαγε συνεντεύξεις με τέσσερις άνδρες επιζώντες, λαμβάνοντας μαρτυρίες από άλλους που κρατούνται σε διάφορες κατεχόμενες περιοχές της Ουκρανίας. Οι ιστορίες τους επιβεβαιώνουν τις αναφορές για συστηματική σεξουαλική βία που χρησιμοποιείται από τις ρωσικές δυνάμεις. Οι μέθοδοι βασανισμού που περιγράφονται περιλαμβάνουν ηλεκτροσόκ στα γεννητικά όργανα με τη χρήση στρατιωτικών τηλεφώνων πεδίου σοβιετικής εποχής και απειλές βιασμού. Η συνέπεια σε αυτές τις αφηγήσεις υποδεικνύει μια συστηματική προσέγγιση από τις ρωσικές δυνάμεις για τη χρήση σεξουαλικής βίας ως μέσο ελέγχου και υποταγής.

Ρόλος του ρωσικού μηχανισμού ασφαλείας

Οι ρωσικές δυνάμεις ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένης της FSB και της παραστρατιωτικής αστυνομικής δύναμης Rosgvardia, εμπλέκονται σε αυτές τις καταχρήσεις. Οι επιζώντες συχνά αναγνώρισαν τους βασανιστές τους ως αξιωματικούς της FSB. Η FSB έχει δημιουργήσει περιφερειακά γραφεία στα κατεχόμενα ουκρανικά εδάφη, συμβάλλοντας στο συντονισμό και την εφαρμογή αυτών των βίαιων τακτικών. Η Rosgvardia, που αναφέρεται απευθείας στον πρόεδρο Πούτιν, εργάζεται παράλληλα με τον στρατό για την καταστολή των διαφωνιών και τον εκφοβισμό του τοπικού πληθυσμού.

Νομικές επιπτώσεις και επιπτώσεις στα ανθρώπινα δικαιώματα

Η σεξουαλική βία σε ένοπλες συγκρούσεις απαγορεύεται από το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένων των Συμβάσεων της Γενεύης και του Καταστατικού της Ρώμης του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (ΔΠΔ). Οι Ουκρανοί εισαγγελείς επιδιώκουν ενεργά την εκδίκαση υποθέσεων κατά Ρώσων αξιωματικών που εμπλέκονται σε αυτά τα εγκλήματα. Παρά τις προκλήσεις στην πρόσβαση στα κατεχόμενα εδάφη και το στίγμα που περιβάλλει τους άνδρες θύματα σεξουαλικής βίας, καταβάλλονται προσπάθειες για την τεκμηρίωση και τη δίωξη αυτών των κακοποιήσεων.

Προσπάθειες υποστήριξης και ευαισθητοποίησης

Σε απάντηση στην εκτεταμένη σεξουαλική βία, η Ουκρανία έχει εφαρμόσει προγράμματα κατάρτισης για εισαγγελείς και δημόσιους υπαλλήλους σχετικά με προσεγγίσεις προσανατολισμένες στα θύματα και την αναγνώριση της σεξουαλικής βίας που σχετίζεται με τις συγκρούσεις. Τα προγράμματα αυτά υποστηρίζονται από διεθνείς οργανισμούς όπως ο ΟΗΕ, ο οποίος παρέχει επίσης ψυχολογική υποστήριξη στους επιζώντες. Οι εκστρατείες ευαισθητοποίησης είναι ζωτικής σημασίας για να αντιμετωπιστεί το στίγμα και να διασφαλιστεί ότι τα αρσενικά θύματα κατανοούν ότι αυτό που υπέστησαν συνιστά σεξουαλική βία.

Οι αφηγήσεις επιζώντων όπως ο Roman Shapovalenko αποκαλύπτουν τη συνεχιζόμενη και διάχυτη φύση της σεξουαλικής βίας που διαπράττουν οι ρωσικές δυνάμεις στην Ουκρανία. Η βία αυτή αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής για την τρομοκράτηση και τον έλεγχο του ουκρανικού πληθυσμού. Ουκρανοί αξιωματούχοι και διεθνείς οργανισμοί εργάζονται για την προσαγωγή των δραστών στη δικαιοσύνη, αλλά η κλίμακα των εγκλημάτων και η συνεχιζόμενη κατοχή παρουσιάζουν σημαντικά εμπόδια. Παρ' όλα αυτά, η τεκμηρίωση αυτών των καταχρήσεων είναι απαραίτητη για μελλοντικές νομικές ενέργειες και για την αναγνώριση των δεινών των θυμάτων.