Η θάλασσα «πνίγει» τον Παναμά: Εκκενώνεται το πρώτο νησί ενώ η στάθμη του νερού ανεβαίνει

Το μικρό νησί Gardi Sugdub, που βρίσκεται στα ανοικτά των ακτών του Παναμά στην Καραϊβική, προετοιμάζεται για μια σημαντική αλλαγή, καθώς οι 300 οικογένειές του σχεδιάζουν να μετακομίσουν στην ηπειρωτική χώρα. Η μετακίνηση αυτή σηματοδοτεί την αρχή μιας μεγαλύτερης μετανάστευσης που αναμένεται να επηρεάσει 63 παράκτιες κοινότητες στον Παναμά, λόγω της ανόδου της στάθμης της θάλασσας και της κλιματικής αλλαγής.

Η ζωή στο Gardi Sugdub

Για πολλές γενιές, οι κάτοικοι Guna του Gardi Sugdub ζούσαν μια ζωή συνυφασμένη με τη θάλασσα, βασιζόμενοι στην αλιεία και τον τουρισμό. Το νησί είναι μια στενά δεμένη κοινότητα όπου οι καθημερινές δραστηριότητες περιλαμβάνουν εκδρομές για ψάρεμα και παιδιά που σπεύδουν μέσα από στενούς χωματόδρομους στο σχολείο, ορισμένα με παραδοσιακά πολύχρωμα «molas».

Η απόφαση για μετακόμιση

Όπως μεταδίδει το AP απόφαση για μετεγκατάσταση επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες. Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας πλημμυρίζει όλο και περισσότερο το νησί, ιδίως κατά τη διάρκεια των ισχυρών ανέμων του Νοεμβρίου και του Δεκεμβρίου. Οι κάτοικοι του νησιού έχουν προσπαθήσει να προστατεύσουν τα σπίτια τους με βράχους, πασσάλους και κοράλλια, αλλά τα μέτρα αυτά έχουν αποδειχθεί ανεπαρκή.

Ο ρόλος της αυτόνομης κυβέρνησης

Πριν από δύο δεκαετίες, η αυτόνομη κυβέρνηση της Γκούνα αναγνώρισε την ανάγκη να εξεταστεί το ενδεχόμενο μετεγκατάστασης λόγω του υπερπληθυσμού του νησιού. Η κλιματική αλλαγή επιτάχυνε έκτοτε την ανάγκη αυτή. Ο Evelio Lopez, ένας 61χρονος δάσκαλος, υπογραμμίζει την πολιτιστική σημασία της μετακίνησης, σημειώνοντας την πρόκληση της μετάβασης από έναν τρόπο ζωής που βασίζεται στη θάλασσα σε έναν τρόπο ζωής στην ηπειρωτική χώρα.

Ο νέος οικισμός στην ηπειρωτική χώρα

Η κυβέρνηση του Παναμά έχει επενδύσει 12 εκατομμύρια δολάρια στην ανάπτυξη ενός νέου οικισμού στην ηπειρωτική χώρα. Ο χώρος αυτός διαθέτει σπίτια από σκυρόδεμα και ασφαλτοστρωμένους δρόμους μέσα στην τροπική ζούγκλα, μια έντονη αντίθεση με το σημερινό περιβάλλον του νησιού. Η νέα τοποθεσία απέχει λίγο περισσότερο από ένα μίλι από το λιμάνι και είναι προσβάσιμη με μια οκτάλεπτη διαδρομή με σκάφος.

Επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής

Ο Steven Paton, από το Ινστιτούτο Smithsonian, τόνισε ότι αυτή η μετεγκατάσταση είναι άμεση συνέπεια της ανόδου της στάθμης της θάλασσας που προκαλείται από την κλιματική αλλαγή. Με τα νησιά να βρίσκονται μόλις μισό μέτρο πάνω από τη στάθμη της θάλασσας, είναι αναπόφευκτο ότι όλα τα νησιά Guna θα πρέπει να εγκαταλειφθούν, πιθανότατα πριν από το τέλος του αιώνα. Το φαινόμενο αυτό δεν είναι μοναδικό στον Παναμά- παρόμοιες μετεγκαταστάσεις συμβαίνουν παγκοσμίως, από το Μεξικό μέχρι τη Βενετία και τη Νέα Ζηλανδία.

Οικονομικές και στρατηγικές εκτιμήσεις

Μια μελέτη του Υπουργείου Περιβάλλοντος του Παναμά εκτιμά ότι μέχρι το 2050, ο Παναμάς θα χάσει περίπου το 2,01% της παράκτιας επικράτειάς του. Η μετεγκατάσταση περίπου 38.000 ανθρώπων που απειλούνται από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας αναμένεται να κοστίσει περίπου 1,2 δισεκατομμύρια δολάρια. Η Ligia Castro, διευθύντρια του υπουργείου για την κλιματική αλλαγή, υπογραμμίζει τις σημαντικές οικονομικές και υλικοτεχνικές προκλήσεις που έρχονται.

Κοινοτικές προσαρμογές

Για τους κατοίκους της Γκούνα, η μετάβαση από τη ζωή στο νησί στην ηπειρωτική χώρα συνεπάγεται βαθιές αλλαγές. Η οικονομία του νησιού, η οποία στηρίζεται στον τουρισμό και στις παραδοσιακές τέχνες, όπως τα περίτεχνα "molas", θα πρέπει να προσαρμοστεί. Ο Braucilio de la Ossa, ένας τοπικός ηγέτης, ανέφερε τις προσαρμογές του τρόπου ζωής που απαιτούνται καθώς οι οικογένειες μετακινούνται από το θαλάσσιο περιβάλλον στο δάσος.

Συμπέρασμα

Η μετεγκατάσταση του λαού Guna από το Gardi Sugdub στην ηπειρωτική χώρα είναι ένα οδυνηρό παράδειγμα των ευρύτερων επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στις ευάλωτες κοινότητες. Ενώ η μετακίνηση σημαίνει απώλεια του παραδοσιακού τρόπου ζωής τους, αντιπροσωπεύει επίσης μια αναγκαία προσαρμογή για να εξασφαλιστεί η επιβίωσή τους ενόψει της ανόδου της στάθμης της θάλασσας. Η ιστορία του Gardi Sugdub αποτελεί ένα μικρόκοσμο των παγκόσμιων προκλήσεων που θέτει η κλιματική αλλαγή, υπογραμμίζοντας την επείγουσα ανάγκη για ολοκληρωμένες στρατηγικές για την αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων.