Τι συμβαίνει στην τουρκική οικονομία: Οι επενδύσεις και οι εξαγωγές αυξάνονται αλλά δεν μπορείς ούτε να... πεθάνεις

Έχει περάσει μόλις ένας χρόνος από τότε που το τιμόνι της τουρκικής οικονομίας ανέλαβε ο Μεχμέτ Σισμέκ με σκοπό να το στρίψει προς την... ορθοδοξία. Η αποστολή ήταν απλή, αλλά όχι εύκολη: να αμφισβητήσει τις πολιτικές του προέδρου Ερντογάν και να σώσει την τουρκική λίρα. Περίπου τέτοια εποχή πέρυσι, ο ετήσιος πληθωρισμός ήταν 39,5% και το ευρώ έναντι της λίρας 1/20. Φέτος ο επίσημος πληθωρισμός είναι 7,45% και η ισοτιμία 1/35.

Τα χειρότερα τελείωσαν;

Παρ' όλα αυτά, ο υπουργός Οικονομικών Μεχμέτ Σιμσέκ διαβεβαίωσε ότι «τα χειρότερα τελείωσαν» και αναμένει πτώση του πληθωρισμού από τον Ιούνιο. Η πολιτική που εφαρμόζει ο Μεχμέτ Σιμσέκ ένα χρόνο τώρα τυγχάνει αντικρουόμενης κριτικής από τους οικονομολόγους. Από τη μία, ο Timothy Ash καταγράφει θετικές εξελίξεις, όπως η ενίσχυση της εμπιστοσύνης στη λίρα και η βελτίωση της χρηματοπιστωτικής αρχιτεκτονικής. Συνδυάζοντας την επισήμανση Σιμσέκ για αυξανόμενο ενδιαφέρον επενδυτών για αγορά τουρκικών περιουσιακών στοιχείων, που θα συμβάλει στην αντιμετώπιση του εγχώριου χρέους, και τους αλλεπάλληλους κανονισμούς για τον έλεγχο των υπερβολικών αυξήσεων των τιμών, συμπεραίνεται ότι η οικονομική πολιτική Σιμσέκ έχει αποφέρει ορισμένα θετικά αποτελέσματα.

Ο οικονομολόγος Ουμίτ Ακτσάι αξιολόγησε την κατάσταση λέγοντας ότι η ανεργία δεν έχει εκτοξευθεί, οι επιχειρήσεις δεν έχουν χρεοκοπήσει, όπως το 2019, και δεν υπήρξε σημαντική συρρίκνωση της βιομηχανικής παραγωγής. Οι παράγοντες που επηρέασαν σε αυτή την εικόνα ήταν ότι μεταξύ 2020 και 2023, δεν υπήρξε μεγάλο κύμα πτωχεύσεων λόγω των πολιτικών του πρώην υπουργού Οικονομικών Νουρεντίν Νεμπάτι.

Αντιθέτως, ο οικονομικός αρθρογράφος της εφημερίδας Σοζτζού, Ντενίζ Ζεϊρέκ, υποστηρίζει ότι σύντομα η κυβέρνηση θα ενισχύσει τα μέτρα που λαμβάνει για τη δημιουργία εγχώριων πόρων, επειδή δεν μπορεί να βρει άμεσες ξένες επενδύσεις και ξένα κεφάλαια. Αυτά τα βήματα που κάνουν τους φτωχούς ακόμη φτωχότερους σύντομα θα στριμώξουν πρώτα τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και στη συνέχεια τις μεγάλες επιχειρήσεις. Προκειμένου να επιβιώσει, η κυβέρνηση θα προσπαθήσει να μετακυλήσει το κόστος στο λαό και οι αυξήσεις των τιμών θα ακολουθούν τη μία μετά την άλλη.

Γιατί αυξάνονται οι επενδύσεις στην τουρκική λίρα;

Ο υπουργός Οικονομικών Μεχμέτ Σιμσέκ δήλωσε ότι «η ζήτηση για την τουρκική λίρα αυξήθηκε και υπάρχει σημαντική προτίμηση, επειδή οι αγορές άρχισαν να πιστεύουν ότι η Τουρκία θα μειώσει τον πληθωρισμό». Οι λόγοι είναι:

• Πιστεύουν ότι ο πληθωρισμός θα μειωθεί και θα κερδίσουν πάνω από τον πληθωρισμό έχοντας καταθέσεις σε λίρα.
• Λόγω της στασιμότητας των συναλλαγματικών ισοτιμιών, πιστεύουν ότι θα έχουν περισσότερες αποδόσεις από τις καταθέσεις σε λίρες παρά από το ξένο νόμισμα.

Οι συναλλαγματικές ισοτιμίες δεν έχουν αυξηθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα και, όπως διαβεβαιώνει ο Σιμσέκ το ξένο νόμισμα δεν θα αυξηθεί. «Αν δεν αγοράζαμε ξένο νόμισμα, η συναλλαγματική ισοτιμία για το δολάριο ΗΠΑ θα είχε πέσει στις 20 λίρες», παραδέχτηκε. 

Ωστόσο, σύμφωνα με το σχολιαστή Αλαατίν Ακτάς, μια ξαφνική άνοδος των συναλλαγματικών ισοτιμιών, όταν ο πληθωρισμός θα είναι πολύ χαμηλός θα σταματήσει τις επενδύσεις των ξένων στην τουρκική λίρα.

Οι τρεις πυλώνες της οικονομικής σταθερότητας

Ο οικονομολόγος Erik Meyersson προειδοποιεί, πάντως, για πιθανή αναστροφή των θετικών εξελίξεων λόγω της βραχυπρόθεσμης φύσης των εισροών κεφαλαίου, του υψηλού ποσοστού ακόμη του πληθωρισμού και της εν δυνάμει πάντα πολιτικής αβεβαιότητας στην Τουρκία.

Μια πραγματική οικονομική σταθεροποίηση πρέπει να έχει τουλάχιστον τρεις πυλώνες: αυστηρές νομισματικές, δημοσιονομικές πολιτικές και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις», κατά τον Ατίλα Γεσίλαντά. Μέχρι στιγμής, πρόοδος έχει επιτευχθεί μόνο στον πρώτο πυλώνα. Η πειθαρχία της δημοσιονομικής πολιτικής ξεκίνησε μόλις πρόσφατα με αμφίβολες προοπτικές επιτυχίας και οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις δεν έχουν ξεκινήσει.

Στο τέλος... ξυρίζουν τον πολίτη

Σε κάθε περίπτωση, η πρόοδος ή μη της οικονομίας μετριέται σε πραγματικούς αριθμούς από τους πολίτες, οι οποίοι εξακολουθούν να είναι απαισιόδοξοι. Ειδικά όταν εκθέσεις εργατικών συνδικάτων διαπιστώνουν ότι ο κατώτατος μισθός υπολείπεται του ορίου πείνας, και η Τουρκία σταδιακά γίνεται όλο και πιο φτωχή.

Οι τιμές των κατοικιών έχουν τραβήξει την προσοχή, με τον Σιμσέκ να υπόσχεται να μειώσει τις τιμές τόσο των πωλήσεων όσο και των ενοικίων, ιδρύοντας ένα επενδυτικό ταμείο για ακίνητα. Οι οικονομολόγοι προειδοποιούν, πάντως, ότι η αύξηση της προσφοράς κατοικιών δεν θα μειώσει απαραίτητα τις τιμές.

Στην επινίκια ομιλία του τον περασμένο Μάιο, ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν τόνιζε: «Το πρόβλημα της αύξησης των τιμών και ο πληθωρισμός είναι τα πιο επείγοντα θέματα». Το ίδιο σχεδόν είπε και την περασμένη Κυριακή, επιχαίροντας πώς «κανένα από τα απαισιόδοξα σενάρια δεν έγινε πραγματικότητα». Ούτε όμως και τα αισιόδοξα, τουλάχιστον ακόμη..

Το αραβικό χρήμα κατακλύζει τον τουρκικό τραπεζικό τομέα - Στα σκαριά νέα εξαγορά

Οι οικονομικές σχέσεις μεταξύ του αραβικού κόσμου και της Τουρκίας συνεχίζει να ενισχύεται, με τη νομισματική διάσταση να παίζει καθοριστικό ρόλο. Πρόσφατα, η μεγαλύτερη τράπεζα των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, η First Abu Dhabi Bank, κατέθεσε πρόταση ύψους 8 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την απόκτηση της Yap? Kredi Bank, της τέταρτης μεγαλύτερης τράπεζας στην Τουρκία. Οι διαπραγματεύσεις βρίσκονται σε εξέλιξη. Το 2018, η ίδια τράπεζα είχε εξαγοράσει την Deniz Bank για 3,2 δισεκατομμύρια δολάρια. Άλλες αραβικές τράπεζες, όπως η QNB Finansbank, η Burgan Bank και η Arab Turkish Bank, έχουν επίσης σημαντική παρουσία στην Τουρκία. Σήμερα, οι αραβικές τράπεζες κατέχουν περίπου το 14% της τουρκικής τραπεζικής αγοράς, με συνολικό ισολογισμό άνω των 827 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Με την εξομάλυνση των πολιτικών σχέσεων να συνεχίζεται, η ροή κεφαλαίων από αραβικές τράπεζες προς την Τουρκία προβλέπεται ότι θα επεκταθεί και θα επιταχυνθεί.

Ρεκόρ εξαγωγών από την τουρκική αμυντική βιομηχανία

Οι εξαγωγές της Τουρκίας στον τομέα της άμυνας και της αεροδιαστημικής ανήλθαν σε 876 εκατομμύρια δολάρια το Μάιο, σύμφωνα με τον πρόεδρο της Αμυντικής Βιομηχανίας, Χαλούκ Γκιοργκιούν. Πρόκειται για το μεγαλύτερο ποσό εξαγωγών σε ένα μήνα στην ιστορία του τομέα. Οι εξαγωγές τους πρώτους 5 μήνες αυξήθηκαν κατά 9% σε σχέση με την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους και ανήλθαν σε 2,215 δισ. δολάρια.

Ο πληθωρισμός διπλασιάζει το κόστος θανάτου

Ο αυξανόμενος πληθωρισμός της Τουρκίας δεν αφήνει ούτε τους νεκρούς να κρυώσουν...Μια κηδεία και ταφή κοστίζει πλέον 1800€ - μία αύξηση 106% από πέρυσι. Παρόλο που πολλοί δήμοι στην Τουρκία παρέχουν δωρεάν χώρους ταφής, πλύσιμο, σάβανο και υπηρεσίες μεταφοράς, οι οικογένειες που επιθυμούν να θάψουν τους αγαπημένους τους σε τόπο διαφορετικό από τον καθορισμένο δημοτικό χώρο ταφής καλούνται να καταβάλουν και τέλος, το οποίο ποικίλλει σε κάθε νομό. Στην Προύσα από 70 έως 120€. Στην Κωνσταντινούπολη, από 130 έως 2000€ το 2024, όταν πέρυσι ήταν από 80 έως 1300€. Επίσης, το γεύμα μετά από την ταφή, από 2€ έφτασε τα 4.30€ και πολλοί προτιμούν πλέον να μην προσφέρουν ούτε τον καφέ της παρηγοριάς.

Οι Ρώσοι δεν θα έρθουν φέτος

Η καλοκαιρινή σεζόν ξεκίνησε στην Τουρκία, αλλά φέτος, οι Ρώσοι πετούν μακριά από τις τουρκικές ακτές λόγω του υψηλού κόστους. Με την Τουρκία να έχει πέσει δύο θέσεις στον κατάλογο των χωρών με τις περισσότερες επισκέψεις πέρυσι, φαίνεται ότι χρειάζονται εναλλακτικοί υπήκοοι για να επιτευχθεί ο στόχος των 60 δισεκατομμυρίων δολαρίων των εσόδων από τον τουρισμό το 2024.