Επισκέψεις με στρατηγική προοπτική: Ερντογάν στην Ευρώπη για Eurofighters - Φιντάν στη Ρωσία για Brics

Αυτή την εβδομάδα θα καταγραφούν μία σειρά κρίσιμων διπλωματικών ενεργειών της Άγκυρας, με τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να πραγματοποιεί επισκέψεις σε δύο σημαντικές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες για αναζήτηση εναλλακτικής αγοράς μαχητικών αεροσκαφών, όπως Eurofighters, και τον υπουργό Εξωτερικών Χακάν Φιντάν να εξερευνά νέα μονοπάτια στην εξωτερική και οικονομική διπλωματία.

Στις 12-13 Ιουνίου, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα επισκεφθεί την Ισπανία μετά από πρόσκληση του Ισπανού πρωθυπουργού Πέδρο Σάντσεθ.

Το πιο κρίσιμο θέμα στην ατζέντα για τον Ερντογάν και τον Σάντσεθ θα είναι οι επιθέσεις του Ισραήλ στη Γάζα, αλλά εκτός από το παλαιστινιακό ζήτημα, θα συζητηθούν οι διμερείς και περιφερειακές σχέσεις στη συνάντηση Ερντογάν-Σάντσεθ. Η Ισπανία αναμένεται να επιβεβαιώσει την υποστήριξή της στην ευρωπαϊκή διαδικασία της Τουρκίας, ενώ θα αξιολογηθούν επίσης θέματα όπως η οικονομία, το εμπόριο, οι επενδύσεις, ο τουρισμός, οι μεταφορές και η αμυντική βιομηχανία (βλέπε αεροπλανοφόρα).

Τρεις κρίσιμες επισκέψεις του Ερντογάν

Μετά την επίσκεψή του στην Ισπανία, ο πρόεδρος Ερντογάν θα συμμετάσχει στη σύνοδο κορυφής των ηγετών της G-7 στην Ιταλία στις 14 Ιουνίου. Ο Ερντογάν θα συμμετάσχει στη σύνοδο κορυφής μετά από πρόσκληση της Ιταλίδας πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι και αναμένεται να συναντηθεί με άλλους ηγέτες της G-7. Εδώ, ο Ερντογάν αναμένεται να συναντηθεί επίσης με τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν.

Οι επισκέψεις του Ερντογάν στην Ισπανία και την Ιταλία θεωρούνται σημαντικές όσον αφορά το ανακοινωθέν ενδιαφέρον της Τουρκίας για την προμήθεια μαχητικών αεροσκαφών Eurofighter Typhoon. Ενώ η Ισπανία, η Ιταλία και το Ηνωμένο Βασίλειο έδωσαν το πράσινο φως για την πώληση αυτών των αεροσκαφών στην Τουρκία, η Γερμανία το μπλόκαρε. Κατά τη διάρκεια των επισκέψεών του αυτή την εβδομάδα, ο Ερντογάν αναμένεται να θέσει το θέμα των Eurofighter στους ηγέτες των τεσσάρων χωρών.

Στην προγραμματισμένη άτυπη σύνοδο των ηγετών της G-7 και των ειδικών προσκεκλημένων, οι ηγέτες θα συζητήσουν τα θέματα της ημερήσιας διάταξής τους και θα ανταλλάξουν ιδέες. Προτεραιότητα του προέδρου Ερντογάν θα είναι η Γάζα. Ο Ερντογάν αναμένεται να ζητήσει την άμεση καθιέρωση μόνιμης κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα και να δώσει έμφαση στην ίδρυση ενός ανεξάρτητου και κυρίαρχου παλαιστινιακού κράτους με πρωτεύουσα την Ιερουσαλήμ με βάση τα σύνορα του 1967.

Μεταξύ 9 και 11 Ιουλίου, ο Ερντογάν θα παραστεί στη σύνοδο κορυφής των ηγετών του ΝΑΤΟ στην Ουάσιγκτον. Ο Ερντογάν αναμένεται να έχει επαφές με τους ομολόγους του, συμπεριλαμβανομένου του Μπάιντεν.

«Η εναλλακτική σε F-16 είναι απαραίτητη!»

Η στρατηγική σημασία της αεροπορικής υπεροχής αποκτά για την Τουρκία μία νέα διάσταση. Η ανάγκη για αναζήτηση νέων πηγών εφοδιασμού σε μαχητικά αεροσκάφη ανοίγει για την Άγκυρα ένα διάλογο για την απεξάρτησή της από τις ΗΠΑ στην αγορά αμυντικού εξοπλισμού, διατηρώντας ωστόσο τους στενούς αμυντικούς δεσμούς με τη Δύση. Το ενδιαφέρον της Τουρκίας για τα ευρωπαϊκά Eurofighters δείχνει μια στρατηγική ευελιξία που μπορεί να αποδειχθεί κρίσιμη όταν οι σχέσεις με τις ΗΠΑ δεν λειτουργούν ομαλά, σύμφωνα με τον Γκιουντάι Σιμσέκ στην ιστοσελίδα ΧαμπέρΤουρκ.

«Το πιο σημαντικό ζήτημα των επόμενων ετών θα είναι τα μαχητικά αεροσκάφη. Διότι δεν είναι σαφές πού και πότε οι ΗΠΑ θα χαλάσουν τις σχέσεις τους με την Τουρκία. Η υποστήριξη στο PKK/YPG στη Συρία το δείχνει αυτό. Μετά την απόφαση για τα F-16 μπορεί να υπάρξει εξέλιξη για το μαχητικό αεροσκάφος Eurofighter Typhoon, στο οποίο αντιτίθεται η Γερμανία. Έτσι, μπορεί να αποφευχθεί και η αντιπαράθεση περί επιστροφής στο πρόγραμμα F-35 με τις ΗΠΑ.

Εάν οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις μπορούν να διαφοροποιήσουν τον στόλο τους με το Eurofighter Typhoon, που παράγεται από κοινού από το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γερμανία, την Ιταλία και την Ισπανία, δεν θα μπορούν άραγε να διαχειρίζονται με καλύτερο τρόπο τα ρίσκα με τις ΗΠΑ σχετικά με τα μαχητικά αεροσκάφη;

Ας δούμε μετά τη συμφωνία με τις ΗΠΑ για τα F-16 τι είδους εξελίξεις θα έρθουν από την Ευρώπη για τα Eurofighter, ειδικά από τη Γερμανία.

Οι σχέσεις της Τουρκίας με τις ΗΠΑ και άλλες συμμαχικές χώρες δεν είναι τόσο στενές όσο της Ελλάδας και του Ισραήλ. Ωστόσο, η ποικιλομορφία των μαχητικών αεροσκαφών που χρησιμοποιούνται στις αεροπορικές δυνάμεις των δύο αυτών χωρών και το γεγονός ότι έχει εξαλειφθεί ο κίνδυνος εξάρτησης από μία μόνο πηγή, πρέπει να λέει κάτι για την Τουρκία...».

Θέλει πραγματικά τη συμμετοχή στους BRICS η Τουρκία;

Την ίδια ώρα, διερευνητική επίσκεψη στη Ρωσία για άνοιγμα σε ένα νέο διπλωματικό πεδίο πραγματοποιεί σήμερα και αύριο στη Ρωσία ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, όπου θα συμμετάσχει στη συνάντηση των χωρών BRICS, μια ομάδα που απαρτίζεται από τη Βραζιλία, τη Ρωσία, την Ινδία, την Κίνα και τη Νότια Αφρική με στόχο την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης, της πολιτικής σταθερότητας και της επιρροής της στο παγκόσμιο σκηνικό από μία διαφορετική -από τη δυτική- σκοπιά.

Η δήλωση του Φιντάν από την Κίνα ότι η Τουρκία εξετάζει νέες ευκαιρίες συνεργασίας με διάφορους εταίρους, συμπεριλαμβανομένων των BRICS, πυροδότησε συζητήσεις με τους Τούρκους αναλυτές να διαφωνούν ως προς τις πραγματικές προθέσεις της Άγκυρας και σχετικά με το αν η Τουρκία αναζητά εναλλακτικές επιλογές στη σχέση της με την ΕΕ. Ορισμένοι υπογραμμίζουν ότι οι BRICS δεν αποτελούν οικονομικό μπλοκ, αλλά ομάδα οικονομιών που θα μπορούσαν να αποτελέσουν εναλλακτική χρηματοδότησης για την Τουρκία.

Ο Αλπέρ Ουτσόκ της Ένωσης Βιομηχάνων TUSIAD στο Βερολίνο δηλώνει ότι αν η Τουρκία ενταχθεί στους BRICS, αυτό θα στείλει ένα συμβολικό μήνυμα για την τροχιά της, αλλά υπογραμμίζει τη σημασία της διατήρησης των εμπορικών σχέσεων με την ΕΕ. Οι εξαγωγές της Τουρκίας στην Ευρώπη αποτελούν το 50% του συνολικού εμπορίου της. Η Τουρκία εξάγει 3 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως στην Κίνα, 10 δισεκατομμύρια δολάρια στη Ρωσία και 120 δισεκατομμύρια δολάρια στην ΕΕ.

Αντίθετα, άλλοι αναλυτές όπως ο Μουράτ Γετκίν εκφράζουν την άποψη ότι οι δηλώσεις του Φιντάν αποτέλεσαν απροσεξία, καθώς δεν υπήρχε σαφής δήλωση ότι η Τουρκία επιθυμεί την ένταξή της στους BRICS.

Φιντάν και Λαβρόφ αναζητούν συγχρωτισμό στις παγκόσμιες εξελίξεις

Η σημερινή επίσκεψη του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, στη Ρωσία και η συνάντησή του με τον ομόλογό του Σεργκέι Λαβρόφ αναμένεται επίσης να προσφέρει νέα δυναμική στις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών.

Ο Φιντάν αναμένεται να επισημάνει την ετοιμότητα της Τουρκίας να διαδραματίσει ενεργό ρόλο στην προαγωγή της ειρήνης και σταθερότητας σε περιοχές επικίνδυνων συγκρούσεων. Μεταξύ άλλων, η συζήτηση αναμένεται να επικεντρωθεί σε θέματα όπως η κατάσταση στην Ουκρανία, η εξέλιξη στη Συρία, και η σταθερότητα στον Νότιο Καύκασο.

Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών θα επαναλάβει το μήνυμα ότι η Τουρκία αναμένει πως οι συνεχιζόμενοι πόλεμοι θα τελειώσουν ειρηνικά το συντομότερο δυνατό και ότι είναι έτοιμη να παράσχει υποστήριξη σε αυτό το θέμα.

Διπλωματική κινητικότητα Τούρκου ΥΠΕΞ

Την περασμένη εβδομάδα, ο υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν είχε επαφές στην Κίνα. Μετά την επιστροφή του στην Κωνσταντινούπολη, ο Φιντάν φιλοξένησε τη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών της D-8 για τη Γάζα στην Κωνσταντινούπολη. Χθες, ο Φιντάν συμμετείχε στην έκτη συνάντηση στρατηγικού διαλόγου υψηλού επιπέδου των υπουργών Εξωτερικών μεταξύ της Τουρκίας και του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου στη Ντόχα του Κατάρ, όπου είχε άλλη μία αξιοσημείωτη συνάντηση με τον πρόεδρο του Πολιτικού Γραφείου της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγε.

Σήμερα συνεχίζει το διπλωματικό του πρόγραμμα στη Μόσχα.

Οι χώρες D-8 ζητούν κατάπαυση του πυρός

Το Σάββατο, η έκτακτη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας D-8 για τη Γάζα πραγματοποιήθηκε στην Κωνσταντινούπολη.

Στη συνάντηση συμμετείχαν οι υπουργοί Εξωτερικών των χωρών D-8, συμπεριλαμβανομένου του Μπαγκλαντές, της Αιγύπτου, της Ινδονησίας, του Ιράν, της Μαλαισίας, της Νιγηρίας, του Πακιστάν και της Τουρκία.

Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν δήλωσε: «Εκφράζουμε την ισχυρότερη υποστήριξή μας στην Παλαιστίνη από την Κωνσταντινούπολη».

Η τελική δήλωση της συνάντησης απαίτησε μια «άμεση, μόνιμη και άνευ όρων κατάπαυση του πυρός στη Γάζα και την παύση των ισραηλινών επιθέσεων εναντίον του παλαιστινιακού λαού στη Γάζα».