Αποτελέσματα ευρωεκλογών 2024: Πώς η άνοδος της ακροδεξιάς θα επηρεάσει την Ευρωβουλή – Ανάλυση Guardian

Την άνοδο της ακροδεξιάς στην Ευρώπη στις τελευταίες ευρωεκλογές και πως θα επηρεάσει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχολιάζει ο Guardian. 

Το κέντρο άντεξε αλλά η ακροδεξιά κατέγραψε μεγάλα κέρδη

Τελικά, παρά τις ανησυχητικές ταλαντεύσεις, το κέντρο άντεξε. Όπως προέβλεψαν οι δημοσκοπήσεις, η κυρίαρχη φιλοευρωπαϊκή συμμαχία των κεντροδεξιών, κεντροαριστερών, φιλελεύθερων και πράσινων κομμάτων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διατήρησε, με μεγάλη άνεση, την πλειοψηφία της.

Οι εθνικιστικές συντηρητικές ακροδεξιές δυνάμεις της Ευρώπης κατέγραψαν μεγάλα κέρδη και κατέληξαν με λίγο λιγότερο από το ένα τέταρτο των ευρωβουλευτών στο Κοινοβούλιο των 720 εδρών - το υψηλότερο ποσοστό που έχουν καταγράψει ποτέ. Αλλά δεν τα πήγαν ομοιόμορφα καλά, και σε ορισμένες χώρες τα πήγαν χειρότερα από ό,τι προβλεπόταν.

Όπου τα πήγαν καλά, τα πήγαν πολύ καλά, κυρίως στη Γαλλία, όπου η ταπεινωτική ήττα του Εμανουέλ Μακρόν με 15%-32% από τον Εθνικό Συναγερμό (RN) της Μαρίν Λεπέν ώθησε τον Γάλλο πρόεδρο στο τεράστιο ρίσκο της προκήρυξης πρόωρων βουλευτικών εκλογών.

Στη Γερμανία, επίσης, παρά το γεγονός ότι εμφανίστηκε μια σειρά σκανδάλων, η Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) συγκέντρωσε υψηλότερο ποσοστό των εθνικών ψήφων (16%) από οποιοδήποτε από τα τρία κόμματα που απαρτίζουν τον ταλαιπωρημένο συνασπισμό του καγκελάριου Όλαφ Σολτς.

Πρόκειται για ανησυχητικές εξελίξεις στις δύο χώρες που παραδοσιακά λειτουργούσαν ως ο κινητήριος μοχλός που οδηγούσε την ΕΕ προς τα εμπρός. Η Γαλλία αντιμετωπίζει τον κίνδυνο μιας ακροδεξιάς πλειοψηφίας στο κοινοβούλιο, ενώ η κυβέρνηση της Γερμανίας έχει αποδυναμωθεί και άλλο.

Οι Αδελφοί της Ιταλίας, με επικεφαλής την Ιταλίδα πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι, ήταν επίσης μεγάλος νικητής, συγκεντρώνοντας 28%. Αλλά εκτός αυτών των τριών μεγάλων κρατών μελών - και της Αυστρίας, όπου το FPO, όπως είχε προβλεφθεί εδώ και καιρό, τερμάτισε πρώτο με 26% - τα αποτελέσματα της σκληρής δεξιάς συχνά δεν ενθουσίαζαν.

Το Vlaams Belang υποαπέδωσε στο Βέλγιο, συγκεντρώνοντας λιγότερο από 14%, όπως και το Λαϊκό Κόμμα της Δανίας (6,4%). Οι Φινλανδοί (7,6%) και οι Σουηδοί Δημοκράτες (13%), οι οποίοι είτε συμμετέχουν είτε υποστηρίζουν δεξιές κυβερνήσεις, απογοήτευσαν.

Στην Πολωνία, το κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS) ηττήθηκε οριακά από τον Συνασπισμό Πολιτών του Ντόναλντ Τουσκ. Το ισπανικό Vox δεν κατάφερε να ξεπεράσει το 10%, το Κόμμα Ελευθερίας του Geert Wilders (PVV), νικητές των τελευταίων ολλανδικών εθνικών εκλογών, κατέληξε με τρεις έδρες λιγότερες από την Εργατική/Πράσινη Αριστερή Συμμαχία, και στην Ουγγαρία ο Viktor Orban είχε τη χειρότερη βραδιά του εδώ και χρόνια.

Συνολικά, τα αποτελέσματα ήταν σε γενικές γραμμές σύμφωνα με τις προσδοκίες. «Περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, αυτές οι εκλογές αντικατοπτρίζουν τις εξελίξεις σε εθνικό επίπεδο», δήλωσε ο Κας Μούντε, ειδικός στον λαϊκισμό και τη ριζοσπαστική δεξιά στο Πανεπιστήμιο της Γεωργίας.

Οι εξελίξεις αυτές περιλάμβαναν αναμφίβολα εξαιρετικά αντιδημοφιλείς εν ενεργεία κυβερνήσεις. Όμως, δήλωσε ο Μούντε, αν μη τι άλλο, αν κριθούν σε σχέση με την τρέχουσα δύναμή τους σε εθνικό επίπεδο σε όλο το μπλοκ, η ακροδεξιά είναι τώρα «υποεκπροσωπούμενη σε ευρωπαϊκό επίπεδο».

Ο μεγαλύτερος αντίκτυπος σε Παρίσι και Βερολίνο

Ο κύριος αντίκτυπος των εκλογών, κατά συνέπεια, είναι πιθανό να γίνει περισσότερο αισθητός στο Παρίσι και το Βερολίνο, εκτιμά ο Guardian. Στο ίδιο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ωστόσο, το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ), το οποίο κέρδισε 10 ευρωβουλευτές, οι κεντροαριστεροί Σοσιαλιστές και Δημοκράτες (S&D) και - παρά την απώλεια του ενός πέμπτου των εδρών τους - οι φιλελεύθεροι της Ανανέωσης φαίνεται να συγκεντρώνουν περισσότερους από 400 ευρωβουλευτές.

Προσθέτοντας και τους Πράσινους, οι οποίοι έχασαν περίπου το ένα τέταρτο των εδρών τους, αλλά έμειναν με περισσότερες από 50 έδρες, αυτό δίνει στο φιλοευρωπαϊκό κύριο «κέντρο» συνολικά περίπου 455 ευρωβουλευτές - μια μειωμένη αλλά και πάλι σχετικά άνετη πλειοψηφία στη συνέλευση των 720 εδρών.

Εν τω μεταξύ, η ακροδεξιά, διασπασμένη στο εθνικοσυντηρητικό ECR του Μελόνι, στο ακροδεξιό κόμμα της Λε Πεν «Ταυτότητα και Δημοκρατία» (ID) και σε διάφορα (μέχρι στιγμής) ανένταχτα κόμματα, συμπεριλαμβανομένων του AfD και του Fidesz του Όρμπαν, συγκεντρώνει γύρω στις 145 έδρες.

Ο Μουτζάμπα Ραχμάν , της εταιρείας συμβούλων Eusasia Group, δήλωσε: «Παρά τα κέρδη της ακροδεξιάς, οι διαιρέσεις και έλλειψη συνεννόησης μεταξύ των ακροδεξιών ομάδων θα περιορίσουν τον αντίκτυπό τους στην ατζέντα της ΕΕ την επόμενη πενταετία».

Ωστόσο, ο Ραχμάν υποστηρίζει ότι σε συγκεκριμένα ζητήματα όπως το μεταναστευτικό και την πράσινη μετάβαση μπορεί να αποδυναμώσουν ή ακόμη και να εκτροχιάσουν τις πρωτοβουλίες της ΕΕ.

Επιπλέον, το έργο του Κοινοβουλίου θα μπορούσε να περιπλεχθεί. Η ανάλυση των ψηφοφοριών από το EUobserver και τη Novaya Gazeta Europe έδειξε ότι 69 από τα περισσότερα από 2.000 ψηφίσματα ψηφίστηκαν με μικρή διαφορά.

Υπό ένα πιο δεξιό κοινοβούλιο, σύμφωνα με την ανάλυση, σχεδόν οι μισές από αυτές τις 69 ψηφοφορίες θα είχαν διαφορετικό αποτέλεσμα. Πλήρως το 40% αυτών αφορούσε θέματα οικολογίας, αλλά υπήρχαν επίσης στενά αποτελέσματα για τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου.

Ο Νικολάι φον Οντάρζα, του Γερμανικού Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων (SWP), δήλωσε ότι, αν και το κέντρο άντεξε, «η ευρωπαϊκή πολιτική θα γίνει πιο πολωμένη και πιο λαϊκιστική».

Θα υπάρξει μεγάλη κινητικότητα μεταξύ των διαφόρων κοινοβουλευτικών ομάδων της δεξιάς, δήλωσε ο φον Οντάρζα, με το AfD να προσπαθεί πιθανότατα να σχηματίσει τη δική του «πιο δεξιά από την ακροδεξιά» ομάδα, αλλά και ευρωβουλευτές από το Fidesz του Όρμπαν να αναζητούν νέα πολιτική στέγη.

«Αλλά αυτές οι κινήσεις δεν θα επηρεάσουν τη συνολική πλειοψηφία», είπε. «Αν μη τι άλλο, είναι πιθανό να ενισχύσουν περαιτέρω το ΕΛΚ, το οποίο θα μεγαλώσει ακόμη περισσότερο», με την προσθήκη του νέου κεντροδεξιού κόμματος της αντιπολίτευσης του Peter Magyar στην Ουγγαρία, το οποίο συγκέντρωσε 30%.

Αν και τα μεγάλα κέρδη της ακροδεξιάς στη Γαλλία και τη Γερμανία θα έχουν μικρή επίδραση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ως τέτοιο, θα μπορούσαν κάλλιστα να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην πολιτική της ΕΕ, επειδή - παρά τους ισχυρισμούς των Brexiters - η περισσότερη εξουσία της ΕΕ εξακολουθεί να βρίσκεται στις πρωτεύουσες.

Ο φον Οντάρζα, δήλωσε ότι όλα αυτά πιθανότατα θα αφήσουν τη Μελόνι ως το πρόσωπο που πρέπει να παρακολουθείται - ειδικότερα, «κατά πόσο αυτή και το ECR μπορούν να πείσουν την πιθανή πρόεδρο της Επιτροπής, Ursula von der Leyen, και το ΕΛΚ της να συνεργαστούν μαζί τους».