Συνεχίζονται οι τουρκικές αντιδράσεις για την παρουσία Βαρθολομαίου στη Διάσκεψη για την ειρήνη στην Ουκρανία

Δημοσιεύματα του τουρκικού Τύπου αναφέρονται και σήμερα στις αντιδράσεις που είδαν το φως της δημοσιότητας αναφορικά με την παρουσία του Οικουμενικού Πατριάρχη στη Διεθνή Διάσκεψη Κορυφής για την ειρήνη στην Ουκρανία που πραγματοποιήθηκε στην Ελβετία στις 15 και 16 Ιουνίου 2024. 

«Το δεν έχει δικαίωμα να συμμετάσχει σε μια τέτοια συνάντηση»

Η εφημερίδα Cumhuriyet με τίτλο  «Αντιδράσεις για τη συμμετοχή του Βαρθολομαίου στη Διάσκεψη Κορυφής για την ειρήνη» και υπότιτλο «Αντιδράσεις προκάλεσε η συμμετοχή του Αρχιεπισκόπου Βαρθολομαίου του Ρωμαίικου  Πατριαρχείου του Φαναρίου στη "Διάσκεψη Κορυφής για την Ειρήνη στην Ουκρανία"» αναφέρεται ειδησεογραφικά στο γεγονός επισημαίνοντας ότι η διάσκεψη για την ειρήνη διοργανώθηκε από την Ελβετία και την Ουκρανία στο έδαφος της πρώτης σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών και ότι τόσο ο Πατριάρχης όσο και ο υπουργός Εξωτερικών Hakan Fidan είχαν διμερείς συναντήσεις και υπέγραψαν την κοινή δήλωση στο τέλος της διάσκεψης.

Η εφημερίδα εκτός από την ανακοίνωση του Υπουργείου Εξωτερικών κατά την οποία ζητήθηκαν εξηγήσεις , όπως τονίζεται,  από τις διοργανώτριες χώρες για το γεγονός, παραθέτει και την άποψη του πρέσβη ε.τ.Onur Oymen ο οποίος υποστήριξε: «Σύμφωνα με τη Συνθήκη Ειρήνης της Λωζάνης, το Πατριαρχείο δεν έχει δικαίωμα να συμμετάσχει σε μια τέτοια συνάντηση με οποιοδήποτε καθεστώς. Η συμμετοχή του είναι ενάντια στη Λωζάνη. Σύμφωνα με τη Λωζάνη, ο Πατριάρχης είναι υποχρεωμένος να ασχολείται μόνο με τα θρησκευτικά ζητήματα της ρωμαίικης μειονότητας στην Κωνσταντινούπολη. Πέραν αυτού, δεν έχει άλλες υποχρεώσεις. Στο Πατριαρχείο έγινε μια παραχώρηση σχετικά με τον οικουμενισμό. Πέρα από την παραχώρηση, πολλές δυτικές χώρες κρατούν διαφορετική στάση σχετικά με το θέμα. Όλες οι οργανώσεις πρέπει να λάβουν σαφή μέτρα κατά του οικουμενισμού. Ποιος τους προσκάλεσε; Γνωρίζαν ότι η τουρκική αντιπροσωπεία θα παραστεί; Υπήρξαν αντιδράσεις; Ποιο ήταν το αποτέλεσμα της αντίδρασης; Οι απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα είναι πιο σημαντικές. Το Υπουργείο πρέπει να τις απαντήσει", κατέληξε ο πρέσβης.

Ζητούν απαντήσεις

Η ισλαμιστική εφημερίδα Ayd?nl?k  με τίτλο  «Ο όρος "οικουμενικός" εγείρει ερωτήματα» και υπότιτλο «Το Υπουργείο Εξωτερικών εξέδωσε ανακοίνωση σχετικά με τη συμμετοχή του Βαρθολομαίου στην ουκρανική σύνοδο κορυφής ως "οικουμενικός". Ωστόσο, το ερώτημα για το πώς αντέδρασε η Τουρκία κατά τη διάρκεια της Διεθνούς Διάσκεψης παραμένει αναπάντητο» δημοσιεύει δηλώσεις τούρκων αξιωματούχων σχετικά με το θέμα της παρουσίας του Οικουμενικού Πατριάρχη στη Διεθνή Διάσκεψη για την ειρήνη στην Ουκρανία.

Συγκεκριμένα του Πρέσβη ε.τ. Tugay Ulucevik ο οποίος ανέφερε: «"Υποθέτω ότι το Υπουργείο εξέφρασε την αντίδρασή του και δήλωσε ότι η πρόσκληση του Πατριάρχη είναι απαράδεκτη. Η Ελβετία είχε προσκαλέσει πάνω από 160 άτομα σε επίπεδο αρχηγών κρατών ή κυβερνήσεων. Μεταξύ αυτών ήταν και δύο θρησκευτικοί εκπρόσωποι, του Βατικανού και του Πατριαρχείου. Δεδομένου ότι αυτό έγινε πριν από τη Διάσκεψη, υποθέτω ότι το Υπουργείο Εξωτερικών θα έπρεπε να είχε αντιδράσει υπό το φως αυτής της πληροφορίας. Είμαι βέβαιος ότι το Υπουργείο έκανε διάβημα στο Ελβετικό Υπουργείο Εξωτερικών και έδειξε την αντίδρασή του. Υποθέτω ότι το Υπουργείο ενημέρωσε επίσης ότι δεν θα αποδεχθεί την πρόσκληση προς τον Πατριάρχη. Όταν ήμουν στο Υπουργείο Εξωτερικών, είχαμε την παράδοση να δείχνουμε την απαραίτητη αντίδραση σε τέτοιες περιπτώσεις". 

Από την πλευρά του ο απόστρατος ναύαρχος Cihat Yayc? χαρακτήρισε τα γεγονότα ως "απαράδεκτα", επισημαίνοντας "Πραγματοποιούν σύνοδο κορυφής για την Ουκρανία, η Ρωσία είναι απούσα. Η Ουκρανία αποτελεί μέρος ενός αμερικανικού σχεδίου. Κάθονται στο ίδιο τραπέζι με τον υπουργό Εξωτερικών Hakan Fidan. Αυτός ο άνθρωπος κάθεται απέναντί του. 'Οικουμενικός Πατριάρχης' είναι γραμμένο στο έδρανο. Αν δεν το επέτρεπαν αυτό, θα μπορούσε αυτός ο άνθρωπος να πάει εκεί, θα μπορούσε να καθίσει σε αυτό το τραπέζι; Γιατί δεν λέτε στη δήλωση ότι δεν είναι οικουμενικός; Πείτε το εκεί. Το να υπογράφεις σαν κράτος είναι μια σκανδαλώδης ενέργεια. Η αντιπροσωπεία εκεί επίσης δεν το κατάλαβε αυτό. Είναι δυνατόν να συμβεί αυτό; Θα μπορούσε να πάει εκεί αν το Υπουργείο Εξωτερικών δεν έδινε άδεια; Υπάρχουν πολλά ερωτήματα που πρέπει να τεθούν. Θα ξεκινήσουν οι εισαγγελείς μας έρευνα για αυτή την κατάσταση, που σημαίνει παραβίαση της αδιαίρετης ακεραιότητας της χώρας μας; Πώς μπορεί το κράτος έχει περιέλθει  σε αυτή την κατάσταση!"». 

Σύμφωνα με τον καθηγητή Hasan Unal: «Είναι απλά σκανδαλώδες το γεγονός ότι ο Ρωμιός Πατριάρχης του Φαναρίου συμμετείχε στη συνάντηση για την Ουκρανία στην Ελβετία, όπου ήταν παρών και ο υπουργός Εξωτερικών Hakan Fidan, με τον τίτλο του 'Οικουμενικού'. Είτε δεν έπρεπε να παραστεί, είτε δεν έπρεπε να του επιτραπεί να χρησιμοποιεί αυτόν τον τίτλο. Η Τουρκία επιδεικνύει μια απρόσεκτη στάση σε αυτά τα θέματα. Αν οι διοργανωτές της ουκρανικής διάσκεψης είχαν προσκαλέσει τον Πατριάρχη ανεξάρτητα από την Τουρκική Δημοκρατία, θα μπορούσε να ειπωθεί ότι δεν θα του επιτρέπαμε να πάει και ότι δεν θα παρευρισκόμασταν ως κράτος. Αυτά τα πράγματα δεν είναι αστεία».

Στο δημοσίευμα μεταφέρονται δηλώσεις του εκπρόσωπου Τύπου του «Ανεξάρτητου Ορθόδοξου Πατριαρχείου της Τουρκίας» (σ.σ. πρόκειται για την λεγόμενο Τουρκορθόδοξο Πατριαρχείο) Selcuk Erenerol: «Η έλλειψη συνάφειας των επικρίσεων και η δήλωση που ακολούθησε μας έδειξε και πάλι το επίπεδο της διπλωματίας και της γραφειοκρατίας. Το αντικείμενο της κριτικής είναι πώς επιτρέψατε στη Ρωμαίικη Εκκλησία του Φαναρίου, η οποία έγινε δεκτή ως μειονοτική εκκλησία στη Λωζάνη και η οποία έχει καταδικαστεί με απόφαση του Ακυρωτικού Δικαστηρίου για υπέρβαση της δικαιοδοσίας της, να εκπροσωπείται ως Οικουμενικός Πατριάρχης στον τόπο όπου βρίσκεται το Υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκικής Δημοκρατίας". Ο Erenol έθεσε δύο ερωτήματα προς το Υπουργείο Εξωτερικών: 1. Ποια είναι η τρέχουσα κρατική πολιτική της Δημοκρατίας της Τουρκίας σχετικά με τη θέση της Ρωμαίικης Εκκλησίας του Φαναρίου ; 2. Πώς ο Αρχιερέας Βαρθολομαίος έλαβε άδεια και σε ποιο επίπεδο της Τουρκικής Δημοκρατίας για να συμμετάσχει στη συνάντηση αυτή;".

Κλείνοντας επισημαίνεται ότι η εφημερίδα Ayd?nl?k στην Άγκυρα έθεσε εγγράφως τις ακόλουθες ερωτήσεις στο Υπουργείο Εξωτερικών: 1) Πώς εξηγείται το γεγονός ότι ο Ρωμιός Πατριάρχης του Φαναρίου συμμετείχε στο τραπέζι της Διεθνούς Διάσκεψης για την Ουκρανία ως Οικουμενικός και με αντίστοιχη επιτραπέζια σημαία, ενώ το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών κάθισε στο ίδιο τραπέζι με τον Βαρθολομαίο και με αυτόν τον τρόπο αποδεχθήκαμε τη λεγόμενη "οικουμενικότητα"; 

2) Σκοπεύετε να επιβάλλετε κυρώσεις στον Ρωμιό Πατριάρχη του Φαναρίου Βαρθολομαίο επειδή με την ενέργεια αυτή αγνόησε το τουρκικό Σύνταγμα και τη Συνθήκη της Λωζάνης;

Στο δημοσίευμα υπενθυμίζεται επίσης ότι η Προεδρία της Τουρκικής Δημοκρατίας το 2020, είχε χρησιμοποιήσει τον τίτλο "Οικουμενικός" για τον Ρωμιό Πατριάρχη Βαρθολομαίο σε συνάντηση που είχαν ο εκπρόσωπος  του Προέδρου Erdogan , Ibrahim Kal?n και ο  υπουργός Δικαιοσύνης Abdulhamit Gul με τους εκπροσώπους και τους ηγέτες των μειονοτικών κοινοτήτων που ζουν στην Τουρκία, στις 26 Νοεμβρίου 2020.

Από την πλευρά της η επίσης ισλαμιστική εφημερίδα  Milli Gazete με τίτλο  «Ο Βαρθολομαίος κάνει πάντα το ίδιο πράγμα: Κυνηγάει ένα όνειρο» και υπότιτλο «Αυτή τη φορά συμμετείχε στην ουκρανική ειρηνευτική διάσκεψη στην Ελβετία με τον τίτλο του "Oικουμενικού"» τονίζει ότι  πληθαίνουν οι αντιδράσεις για τη συμμετοχή του Ρωμιού Πατριάρχη Βαρθολομαίου στην Διάσκεψη στην Ελβετία με τον τίτλο "Οικουμενικός" καθώς «ο Βαρθολομαίος, ο οποίος ήταν ο μόνος "θρησκευτικός ηγέτης" που προσκλήθηκε στη Διάσκεψη που πραγματοποιήθηκε στη Ζυρίχη στις 15-16 Ιουνίου και έκανε ομιλία απευθυνόμενος στους συμμετέχοντες με τον τίτλο "οικουμενικός", έκανε ένα νέο βήμα πρόσθεσε στην προσπάθειά του να παραβιάσει τα δικαιώματα εθνικής κυριαρχίας της Τουρκίας Η δυσφορία που προκαλεί το Ρωμαϊκό Πατριαρχείο του Φαναρίου που θέτει συνεχώς το θέμα του "οικουμενικού", η χρήση του οποίου απαγορεύεται αυστηρά από το Σύνταγμα και τους νόμους της Τουρκικής Δημοκρατίας και τη Συνθήκη της Λωζάνης, συνεχίζει να αυξάνεται. Είναι γνωστό ότι η διοίκηση του Πατριαρχείου στοχεύει να μετατρέψει την περιοχή του Πατριαρχείου στο Φατίχ σε αυτόνομη θρησκευτική περιοχή του μοντέλου του "Βατικανού"», σημειώνεται χαρακτηριστικά.

Η εφημερίδα Yeni Safak με τίτλο  «Ελλάδα, Ουκρανία και Φανάρι» και υπότιτλο «Η συμμετοχή του Πατριάρχη Βαρθολομαίου στη Διάσκεψη Κορυφής για την Ειρήνη στην Ουκρανία στην Ελβετία αποτέλεσε αντικείμενο διαμάχης. Η Τουρκία παρακολουθεί στενά τις αλλαγές στο πλαίσιο του πολέμου στην Ουκρανία. Αξίζει να σημειωθεί ότι Τούρκος ακαδημαϊκός δήλωσε: "Η συμμετοχή του στη Σύνοδο είναι πιθανότατα αποτέλεσμα της αμερικανικής πολιτικής και της πολιτικής του Βατικανού"» κάνει ευθεία αναφορά στην εμπλοκή του Βατικανού στο θέμα της παρουσίας του Οικουμενικού Πατριάρχη στη Διεθνή Διάσκεψη για την ειρήνη στην Ουκρανία.

Στο δημοσίευμα επισημαίνεται ο ρόλος που έπαιξε το Βατικανό στην υπόθεση της συμμετοχής του Πατριάρχη Βαρθολομαίου: «Η διαδικασία που προκάλεσε αντιδράσεις ξεκίνησε από μια δήλωση του Βατικανού. Το Βατικανό είχε προσκληθεί στη Διάσκεψη Κορυφής μαζί με τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο. Ωστόσο, ο Πάπας Φραγκίσκος δεν ήταν παρών στη Διάσκεψη. Εκπροσωπήθηκε από τον υπουργό Εξωτερικών του Βατικανού Pietro Parolin. Με άλλα λόγια, το Βατικανό δεν χάλασε  "την περηφάνια" του Βαρθολομαίου. Προτίμησε να μείνει ένα επίπεδο πίσω στην εκπροσώπηση. Φρόντισε να λουστράρει(sic) το Φανάρι. Εφόσον Αμερική και Ευρώπη προετοίμασαν από κοινού το τραπέζι των διαπραγματεύσεων, σημαίνει ότι η λεπτομέρεια αυτή κρίθηκε σκόπιμη στο στάδιο του σχεδιασμού».

Τονίζεται δε ότι «σύμφωνα με την τουρκική νομοθεσία και τις Διεθνείς Συνθήκες στις οποίες η Τουρκία είναι συμβαλλόμενο μέρος, το Πατριαρχείο του Φαναρίου δεν κατέχει θέση εθνικής εκπροσώπησης και επομένως δεν έχει οικουμενική υπόσταση. Επιπλέον, η "Ρωμαίικη Ορθόδοξη Εκκλησία" δεν είναι η εκπροσωπούσα αρχή της Οικουμενικής Ορθοδοξίας, όχι μόνο σύμφωνα με τις δεσμευτικές για εμάς Συνθήκες, αλλά και σύμφωνα με τη Ρωσική Εκκλησία καθώς επίσης και με την Ορθόδοξη Εκκλησία της Μολδαβίας και της Ουκρανίας. Με άλλα λόγια, στερείται του τίτλου του"Οικουμενικού". Εάν ο Πατριάρχης του Φαναρίου προσκλήθηκε στη  Διάσκεψη Κορυφής μαζί με το Βατικανό για "πνευματικούς" λόγους, ο Πατριάρχης Μόσχας Κύριλλος, ο εκπρόσωπος των άλλων ορθόδοξων πιστών που εμπλέκονται στον πόλεμο, θα έπρεπε επίσης να είχε προσκληθεί στην Ελβετία. Δεν έχουμε καμία πληροφορία ότι έγινε μια τέτοια πρόσκληση. Δεν θα κάνουμε λάθος αν υποστηρίξουμε ότι η εθνική πολιτική της Ουκρανίας και η αμερικανική στρατηγική, η μονοπωλιακή προσέγγιση του Βατικανού και η επιθυμία του Πατριαρχείου για μια αναμνηστική φωτογραφία επηρέασαν τη διαμόρφωση της εικόνας κατά τη λήξη της Διεθνούς Διάσκεψης».

Στη συνέχεια γίνεται μια ιστορική ανασκόπηση της εκχώρησης της Αυτοκεφαλίας στην Εκκλησία της Ουκρανίας το 2019 επισημαίνοντας ότι το γεγονός αυτό είχε ιστορικό χαρακτήρα. «Ενώ όλα αυτά συνέβαιναν στην Κωνσταντινούπολη, όσοι σήμερα θέτουν το ερώτημα "Τι κάνει ο Πατριάρχης του Φαναρίου στην Ελβετία;" ήταν ανίκανοι να αντιληφθούν εθνικά ή υπερεθνικά θέματα, πέραν του "Ποιος θα πρέπει να είναι ο δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης για το CHP στις τοπικές εκλογές;". Δυστυχώς, ούτε και σήμερα έχει αλλάξει κάτι σημαντικό. Αντί να κατανοήσουμε και να εξηγήσουμε τι συμβαίνει, η διαστρέβλωση είναι η ευκολότερη μέθοδος που προτιμάται».

Στο δημοσίευμα γίνεται μια ανασκόπηση της παρουσίας του Οικουμενικού Πατριάρχη σε διεθνείς συναντήσεις παρουσία ξένων ηγετών, ακόμα και εντός Τουρκίας: «Αν φρεσκάρουμε τη μνήμη μας... Εκπρόσωποι διαφορετικών θρησκειών στην Τουρκία μπορούν να είναι παρόντες σε διεθνείς επισκέψεις από καιρό σε καιρό, ανάλογα με τη φύση της επίσκεψης. Για παράδειγμα, με την ευκαιρία της επίσκεψης της Γερμανίδας καγκελαρίου AngelaMerkel, ο Πρόεδρος Erdogan παρέθεσε δείπνο προς τιμήν της στο οποίο παρέστη ο πνευματικός ηγέτης του Πατριαρχείου του Φαναρίου Βαρθολομαίος μαζί με άλλους θρησκευτικούς εκπροσώπους. Από την άποψη αυτή, είναι απαραίτητο να κατανοήσουμε και να εξηγήσουμε "σε τι συμμετέχει ο Πατριάρχης του Φαναρίου και τι εκπροσωπεί" καθώς και πού συμμετέχει».     

Το δημοσίευμα καταλήγει με τις επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία σε σχέση με την τουρκική στάση στο διεθνές γίγνεσθαι: «Οι πηγές του Υπουργείου Εξωτερικών παρακολουθούν στενά την αλλαγή στο πλαίσιο του πολέμου στην Ουκρανία σχετικά με το Πατριαρχείο του Φαναρίου. Τα προβλήματα που προκάλεσε ο διαχωρισμός της Ουκρανικής Εκκλησίας από το Πατριαρχείο Μόσχας και η υπαγωγή της στο Πατριαρχείο του Φαναρίου θα συνεχιστούν και στο μέλλον. Η θέση του Πατριαρχείου, η οποία βρίσκεται σήμερα στην ημερήσια διάταξη στην Ελβετία, πιθανόν να προκαλέσει αύριο συζητήσεις στον ρωσικό άξονα. Ωστόσο, σε αυτό ακριβώς το σημείο, η απόκλιση Κιέβου-Μόσχας προσφέρει νέες ευκαιρίες στην Τουρκία όσον αφορά τη θέση του Πατριαρχείου. Η Ουκρανική Εκκλησία δίνει  το 10% των εσόδων της στο Φανάρι. Είναι προφανές ότι η Ρωσία, όπως και η Τουρκία, δεν αποδέχεται τους ισχυρισμούς ότι το Ρωμαίικο Πατριαρχείο του Φαναρίου είναι το "Κέντρο της Οικουμενικής Ορθοδοξίας". Ως εκ τούτου, ίσως είναι σκόπιμο να βλέπουμε με σκεπτικισμό τις προσεγγίσεις της Ελλάδας, της Αμερικής και του Βατικανού. Ωστόσο, δεν είναι σωστό να πιστεύουμε ότι η Τουρκία ακολουθεί παθητική πολιτική σχετικά με τη θέση της Εκκλησίας του Φαναρίου. Η Τουρκία είναι αναμφίβολα η χώρα που γνωρίζει και κατανοεί την Ουκρανία από το 2014 πιο στενά στην ουσία και στα λόγια. Εδώ και αιώνες, η πολιτική της Τουρκίας απέναντι στην ουκρανική γεωγραφία έχει υγιή θεμέλια που καθησυχάζουν φίλο και εχθρό. Η Τουρκία θα συνεχίσει την διπλωματική της ηγεσία στην Ουκρανία με την πολιτική, τη στρατιωτική και τη δυνατότητα να δώσει το δικαίωμα στη ζωή σε διαφορετικές θρησκευτικές ομάδες. Η προσέγγιση της Τουρκίας προς τον χριστιανικό ορθόδοξο κόσμο θα πρέπει να γίνει κατανοητή στο σύνολό της χωρίς να επηρεάζεται από κάθε σκεπτικισμό. Αυτό είναι το σωστό».