Η Άγκυρα αναλαμβάνει διαμεσολαβητικό ρόλο μεταξύ Σομαλίας και Αιθιοπίας

Η Τουρκία φιλοξενεί σήμερα συνομιλίες διαμεσολάβησης ανάμεσα στις ιστορικούς αντιπάλους Σομαλία και Αιθιοπία. Οι υπουργοί Εξωτερικών των δύο όμορων αφρικανικών χωρών συναντώνται με Τούρκους αξιωματούχους με στόχο την επίτευξη συμφωνίας για την επίλυση των διαφορών, που κινδυνεύουν διαφορετικά να οδηγηθούν σε πολεμική αναμέτρηση στο Κέρας της Αφρικής.

Η προτεινόμενη συμφωνία περιλαμβάνει την απόσυρση της Αιθιοπίας από συμφωνία με την αποσχισθείσα από τη Σομαλία ‘χώρα’ της Σομαλιλάνδης, με αντάλλαγμα την πρόσβασή της στη θάλασσα μέσω λιμανιού στη Σομαλία.

«Η Σομαλία θα μπορούσε να προσφέρει πρόσβαση στην Αντίς Αμπέμπα για ένα λιμάνι κοντά στην Αιθιοπία, η οποία σε αντάλλαγμα θα μπορούσε να αποσυρθεί από τη συμφωνία που έχει υπογράψει με τη Σομαλιλάνδη», δήλωσε ανώνυμη πηγή στο Middle East Eye, με έδρα το Λονδίνο, χωρίς να είναι σαφές ποιο λιμάνι θα μπορούσε να παρασχεθεί στην Αιθιοπία.

Πιέσεις και εμπόδια

Η προοπτική μιας συμφωνίας μεταξύ των δύο αφρικανικών χωρών εξαρτάται από την αντίδραση της Αιθιοπίας, η οποία δεν έχει θαλάσσια σύνορα και επιδιώκει ισχυρή θαλάσσια πρόσβαση στην Ερυθρά Θάλασσα.

Ένα μνημόνιο κατανόησης που υπογράφηκε την 1η Ιανουαρίου επέτρεψε στην Αιθιοπία να δημιουργήσει ναυτική βάση στις ακτές της Σομαλιλάνδης, γεγονός που έθεσε σε πολεμική ετοιμότητα τη Σομαλία, που ερμήνευσε την κίνηση ως ‘εχθρική’ απέναντί της. Η Σομαλία ανακοίνωσε την ετοιμότητά της να προχωρήσει σε πόλεμο για να εμποδίσει την Αντίς Αμπέμπα να αναγνωρίσει το αποσχισθέν από τα σπλάχνα της κράτος. Ο πρόεδρος της Σομαλίας Χασάν Σέιχ Μοχάμουντ κάλεσε τους Σομαλούς να «προετοιμαστούν για την υπεράσπιση της πατρίδας» στις αρχές του 2024.

Αυτή η διαδικασία αναμένεται να δοκιμάσει την ικανότητα της Τουρκίας να διατηρήσει ισορροπίες σε μία περιοχή υψηλού κινδύνου, ενώ ταυτόχρονα ενδυναμώνει τη διπλωματική της παρουσία στην περιοχή. Οι επόμενες εβδομάδες θα δείξουν, εάν η Τουρκία θα καταφέρει να συντονίσει μια βιώσιμη λύση για την περιοχή.

Τα βήματα

Σύμφωνα με πληροφορίες των τουρκικών ΜΜΕ, τον Μάιο, ο πρωθυπουργός της Αιθιοπίας Abiy Ahmed έστειλε τον πρώην πρόεδρο Mulatu Teshome Wirtu ως ειδικό απεσταλμένο του για να συναντηθεί με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Άγκυρα και να θέσει τις βάσεις για τη διαμεσολάβηση. Ο Ερντογάν έδωσε εντολή στις αρμόδιες τουρκικές αρχές να μελετήσουν το θέμα.

Ο πρόεδρος της Σομαλίας Μοχάμουντ επισκέφθηκε επίσης την Άγκυρα τον Ιούνιο κατά τη διάρκεια του Μπαϊραμιού, συναντώντας τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, ο οποίος είχε την πλήρη υποστήριξη του Ερντογάν για τη διευκόλυνση των τριμερών συνομιλιών.

Οι υπουργοί Εξωτερικών της Σομαλίας και της Αιθιοπίας και οι αντιπροσωπείες τους προγραμματίστηκε να συναντηθούν σήμερα Δευτέρα στην Άγκυρα.

Μια διαγραμμένη ανάρτηση στο Χ από το υπουργείο Εξωτερικών της Σομαλίας την Κυριακή ανέφερε ότι ο υπουργός Εξωτερικών και η αντιπροσωπεία του αναχώρησαν για την Άγκυρα για να συμμετάσχουν σε συνομιλίες με τη μεσολάβηση της τουρκικής κυβέρνησης.

«Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Σομαλίας είναι προσηλωμένη στις σταθερές αρχές της για την προστασία της εδαφικής της ακεραιότητας», ανέφερε η διαγραμμένη πλέον ανάρτηση.

Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών δεν απάντησε σε αίτημα σχολιασμού της είδησης.

Σύνοδος ηγετών στην Άγκυρα

Αν και η διαδικασία είναι ακόμα σε πρώιμο στάδιο, προβλέπεται οι ηγέτες των δύο χωρών, Abiy Ahmed και Hassan Sheikh Mohamud, να επισκεφτούν σύντομα την Τουρκία για περαιτέρω συζητήσεις, εάν η συμφωνία προχωρήσει θετικά.

«Εάν η συμφωνία δεν επιτευχθεί λόγω των μαξιμαλιστικών απαιτήσεων της Αντίς Αμπέμπα/Αιθιοπίας, μπορεί να υπονομεύσει το κύρος της Τουρκίας στην περιοχή και ενδεχομένως να βλάψει την ισχυρή σχέση της Άγκυρας με την Αιθιοπία», προειδοποιούν τουρκικές διπλωματικές πηγές.

Η Τουρκία και πωλητής όπλων και μεσολαβητής

Η Άγκυρα έχει καλλιεργήσει ισχυρές σχέσεις και με τις δύο χώρες μέσω συνεργασιών στον τομέα της ασφάλειας εδώ και χρόνια. Και η εικόνα που έχει διαμορφωθεί είναι ότι την ώρα που εξοπλίζει στρατιωτικά και τις δύο χώρες, αναπτύσσει παράλληλα και διαμεσολαβητικό ρόλο για ειρήνευση μεταξύ τους.

Οι δεσμοί της Άγκυρας με τη Σομαλία, οι οποίοι ξεκίνησαν το 2011, όταν ο Ερντογάν επισκέφθηκε το Μογκαντίσου, που μαστίζεται από την πείνα, έχουν εξελιχθεί, από μια πρωτοβουλία ήπιας ισχύος για την ανακούφιση της πείνας, σε μια ολοκληρωμένη εταιρική σχέση ασφάλειας και εμπορίου.

Η Σομαλία φιλοξενεί τώρα τη μεγαλύτερη υπερπόντια στρατιωτική βάση της Τουρκίας. Η τουρκική κυβέρνηση υπέγραψε συμφωνία αμυντικής και οικονομικής συνεργασίας με τη Σομαλία τον Φεβρουάριο. Η συμφωνία αυτή εξουσιοδότησε την Τουρκία να κατασκευάσει, να εκπαιδεύσει και να εξοπλίσει το ναυτικό της Σομαλίας και, σύμφωνα με πληροφορίες, να υπερασπιστεί τα χωρικά ύδατα της Σομαλίας.

Από την άλλη, η πώληση οπλισμένων μη επανδρωμένων αεροσκαφών από την Τουρκία στην Αιθιοπία το 2021 έπαιξε σημαντικό ρόλο στις προσπάθειες του Άμπιι να νικήσει τις δυνάμεις του αντιπάλου του στον εμφύλιο πόλεμο της Αιθιοπίας και σήμερα να είναι έτοιμος να χρησιμοποιήσει ξανά τα τουρκικά όπλα κατά της Σομαλίας.