Oι Σύροι ανησυχούν: «Σύντομα πολλοί θα προσπαθήσουν να διαφύγουν από το Αιγαίο και τον Έβρο»

Η ένταση στην τουρκο-συριακή μεθόριο ανεβαίνει κι ο Ερτζουμέντ Ακντενίζ, πρώην πρόεδρος του κόμματος EMEK και έμπειρος δημοσιογράφος, που ασχολείται με το μεταναστευτικό ζήτημα εδώ και περίπου 10 χρόνια, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την αυξανόμενη ανασφάλεια των Σύρων προσφύγων στην Τουρκία.

Με τη Συμφωνία Επανεισδοχής μεταξύ Τουρκίας και ΕΕ να βρίσκεται στο επίκεντρο της κριτικής, ο Ακντενίζ προειδοποιεί ότι αν δεν υπάρξει διεθνής παρέμβαση, οι πρόσφυγες θα καταφύγουν σε επικίνδυνες διαδρομές μέσω του Αιγαίου και του Έβρου για να φτάσουν στην Ευρώπη.

Καμπανάκι για το προσφυγικό 

«Η κοινότητα των προσφύγων έχει κολλήσει, δεν ξέρει τι να κάνει», δηλώνει ο Ακντενίζ, υπογραμμίζοντας την έντονη επιθυμία των προσφύγων να εγκαταλείψουν την Τουρκία, καθώς δεν βλέπουν πλέον τη χώρα ως ένα ασφαλές καταφύγιο που μπορεί να τους στηρίξει οικονομικά. Η αυξανόμενη ανησυχία για την πιθανή επιστροφή τους στη Συρία έχει ενταθεί, με 40.000 Σύρους να βρίσκονται ήδη σε κέντρα για απομάκρυνση από τα μεγάλα αστικά κέντρα της Τουρκίας.

Ο Ακντενίζ τονίζει ότι οι μετανάστες που εγκαταλείπουν τις διευθύνσεις διαμονής τους και πηγαίνουν στις μεγάλες πόλεις για να εργαστούν, συλλαμβάνονται και στέλνονται πίσω.

«Οι περισσότεροι από αυτούς ζουν σαν φαντάσματα σε εργαστήρια. Κοιμούνται εκεί και εργάζονται εκεί», περιγράφει, υπογραμμίζοντας την επισφαλή κατάσταση διαβίωσης των προσφύγων. Η αίσθηση του φόβου, ιδιαίτερα για τις γυναίκες και τα παιδιά, είναι έντονη, καθώς ανησυχούν ότι θα αναγκαστούν να επιστρέψουν στη Συρία.

Ο δημοσιογράφος καλεί σε άμεση ακύρωση της Συμφωνίας Επανεισδοχής και ζητά από τις ευρωπαϊκές χώρες να μοιραστούν το βάρος της μετανάστευσης, ενώ παράλληλα προτρέπει τα Ηνωμένα Έθνη να εμπλακούν εκ νέου στο προσφυγικό πρόβλημα. Η απουσία των Ηνωμένων Εθνών από τη διαδικασία ασύλου έχει αφήσει τους πρόσφυγες χωρίς επαρκή στήριξη.

Ο Ακντενίζ καταλήγει με μια δυσοίωνη προειδοποίηση: «Φοβάμαι ότι θα υπάρξει κινητοποίηση στο Αιγαίο και στον Έβρο τους καλοκαιρινούς μήνες. Πολλοί περισσότεροι Σύροι θα προσπαθήσουν να διαφύγουν».

Στην Καισάρεια, όπου ξεκίνησαν τα επεισόδια μετά τη φερόμενη κακοποίηση μίας ανήλικης πρόσφυγα από έναν ενήλικα Σύρο, το 80% του συριακού πληθυσμού εργάζεται στη βιομηχανική ζώνη. Σχεδόν όλοι τους εργάζονται στην παραγωγή κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων, ενδυμάτων και επίπλων χωρίς συνδικάτο και μερικές φορές για λιγότερο από τον κατώτατο μισθό. Η κατάσταση αυτή έχει οδηγήσει σε ανταγωνισμό στην αγορά εργασίας. Οι Τούρκοι εργαζόμενοι δυσκολεύονται να βρουν δουλειά με τους μισθούς που θέλουν. Στην πραγματικότητα, δεν μπορούν να τις βρουν. Ως εκ τούτου, τα γεγονότα αυτά έχουν κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο.

Ο Μεχμέτ Οζχασεκί, ο Τούρκος υπουργός Περιβάλλοντος και Αστικοποίησης, ο οποίος αποχώρησε από τη θέση του τη Δευτέρα, είχε πει "Αν φύγουν οι Σύροι, η οικονομία θα καταρρεύσει" όταν ήταν βουλευτής Καισάρειας.

«Αυτός ο ανελέητος ανταγωνισμός έχει επιβαρύνει τα κοινωνικά σφάλματα. Αυτές οι κοινωνικοοικονομικές αντιθέσεις ήταν επίσης ένας παράγοντας για την εξάπλωση αυτών των διαδηλώσεων σε πολλές πόλεις», θεωρεί ο Ερτζουμέντ Ακντενίζ.

Οι διαμαρτυρίες κατά των προσφύγων εξαπλώθηκαν σε πόλεις με μεγάλους συριακούς πληθυσμούς, όπως το Γκαζιαντέπ, την Αντιόχεια και το Κιλίς.

Ο υπουργός Εσωτερικών Αλί Γερλίκαγιά κάλεσε σε αυτοσυγκράτηση και ανακοίνωσε ότι οι δυνάμεις ασφαλείας συνέλαβαν 474 άτομα που συμμετείχαν σε παράνομες προκλητικές διαδηλώσεις, ενώ διαπιστώθηκε ότι 285 από τους συλληφθέντες έχουν ποινικό μητρώο για διάφορα αδικήματα (λαθρεμπόριο μεταναστών, ναρκωτικά, λεηλασίες, κλοπές, φθορά περιουσίας, σεξουαλική παρενόχληση, απάτη, πλαστογράφηση χρημάτων, απειλές, προσβολές κλπ.).

Μετά την αφαίρεση των τουρκικών σημαιών και την επίθεση που δέχθηκαν χθες ορισμένα τουρκικά φορτηγά στις πόλεις Αζάζ και αλ Μπαμπ στη βόρεια Συρία, οι οποίες τελούν υπό τον έλεγχο των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων με την επιχείρηση "Ασπίδα του Ευφράτη", οι αναρτήσεις των Τούρκων κατά των προσφύγων αυξήθηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Σε έξαρση το αντι-τουρκικό αίσθημα στη βόρεια Συρία

Εκτός όμως από το αντι-συριακό, έχει εξαπλωθεί εδώ και καιρό και ένα αντι-τουρκικό αίσθημα στη βόρεια Συρία. Πολλοί Σύροι, συμπεριλαμβανομένων εκπαιδευμένων μαχητών από την Τουρκία, έχουν στραφεί εναντίον της Άγκυρας. Παρά την υποστήριξη που έλαβαν από την τουρκική κυβέρνηση, αισθάνονται προδομένοι και δυσαρεστημένοι για διάφορους λόγους.

• Αίσθημα Εκμετάλλευσης: Πολλοί Σύροι μαχητές και πολίτες πιστεύουν ότι η Τουρκία τους εκμεταλλεύτηκε για να προωθήσει τα δικά της γεωπολιτικά συμφέροντα στη Συρία, χωρίς να λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες και τις επιθυμίες τους. Η Τουρκία χρησιμοποίησε τους Σύρους μαχητές ως εργαλείο για να προωθήσει τις στρατηγικές της στην περιοχή, χωρίς να τους παρέχει την απαραίτητη στήριξη και προστασία που χρειάζονταν.
• Ανασφάλεια και Αστάθεια: Η τουρκική παρέμβαση στη βόρεια Συρία έχει δημιουργήσει μία κατάσταση ανασφάλειας και αστάθειας. Πολλοί πολίτες νιώθουν ότι η παρουσία της Τουρκίας στην περιοχή έχει επιδεινώσει την κατάσταση, φέρνοντας περισσότερη βία και συγκρούσεις. Η έλλειψη ασφάλειας και η αίσθηση ότι η Τουρκία δεν είναι σε θέση να προστατεύσει τους κατοίκους της περιοχής, έχει ενισχύσει το αντι-τουρκικό αίσθημα.
• Οικονομικές Δυσκολίες: Οι οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι Σύροι στη βόρεια Συρία έχουν επίσης συμβάλει στην αύξηση του αντι-τουρκικού αισθήματος. Παρά την αρχική υποστήριξη της Τουρκίας, πολλοί πολίτες νιώθουν ότι η οικονομική βοήθεια ήταν ανεπαρκής και δεν βελτίωσε τις συνθήκες διαβίωσής τους.
• Εξομάλυνση σχέσεων με Άσαντ: Ο Ερχάν Κελέσογλου, πολιτικός επιστήμονας, γνωστός για τις μελέτες του για τη Μέση Ανατολή, ιδίως για τη Συρία και το Ισραήλ, επισήμανε στο VOA Turkish ότι οι αντιτουρκικές διαδηλώσεις είναι δυνατόν να έχουν σχέση και με τις συνομιλίες που θέλει να πραγματοποιήσει ο Ταγίπ Ερντογάν με τον Σύρο πρόεδρο Μπασάρ αλ Άσαντ. «Πριν από τις προεδρικές εκλογές του 2023, υπήρξαν και πάλι αντιδράσεις στη βόρεια Συρία, όταν προέκυψε ο ισχυρισμός της συνάντησης Ερντογάν-Άσαντ. Οι ομάδες εκεί προσπαθούν να προκαλέσουν το περιβάλλον τους λέγοντας: "Η Τουρκία μας ξεπουλάει". Ως εκ τούτου, προσπαθούν να δείξουν τα δόντια τους με τον δικό τους τρόπο», δήλωσε.

Πόσοι είναι οι Σύροι πρόσφυγες;

Το Μάιο, η Διεύθυνση Διαχείρισης Μετανάστευσης του Υπουργείου Εσωτερικών ανακοίνωσε ότι υπάρχουν 3 εκατομμύρια 115 χιλιάδες Σύροι υπό καθεστώς προσωρινής προστασίας. Σε σύγκριση με τα στοιχεία του 2017, ο αριθμός των Σύρων προσφύγων μειώθηκε κατά 300 χιλιάδες.

Ωστόσο, υπάρχει έντονη η πεποίθηση της κοινής γνώμης ότι ο αριθμός των Σύρων είναι πολύ μεγαλύτερος από τον αριθμό που ανακοινώθηκε. Ο Ουμίτ Οζντάγ, πρόεδρος του κόμματος Νίκης, ισχυρίζεται ότι υπάρχουν 7 εκατομμύρια Σύροι στην Τουρκία, συμπεριλαμβανομένων των μη καταγεγραμμένων.

Πριν από τις προεδρικές εκλογές του 2023, ο πρόεδρος Ερντογάν ανακοίνωσε ότι 1 εκατομμύριο Σύροι θα επιστρέψουν στη χώρα τους.

Παρά τις δηλώσεις αυτές, το γεγονός ότι δεν υπάρχει σημαντική μείωση του αριθμού των Σύρων προσφύγων αυξάνει τις αντιδράσεις της τουρκικής κοινωνίας.