Ανάλυση CNN: Την ώρα που η Ευρώπη στρέφεται προς τα Δεξιά, οι κεντροαριστεροί Εργατικοί σάρωσαν στη Βρετανία – Πού οφείλεται αυτό;

Η απόφαση του Ηνωμένου Βασιλείου να δώσει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία στο κεντροαριστερό Εργατικό Κόμμα έρχεται την ίδια στιγμή που η Ευρώπη βρίσκεται σε γενικές γραμμές στη δίνη αυτού που ορισμένοι αποκαλούν δεξιό λαϊκιστικό κύμα.

Στις ευρωεκλογές του περασμένου μήνα εξελέγη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ένας ιστορικός αριθμός βουλευτών από σκληρά δεξιά και ακροδεξιά κόμματα. Τα αποτελέσματα προκάλεσαν τέτοιο χάος που ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν προκήρυξε πρόωρες βουλευτικές εκλογές στη χώρα του, τον πρώτο γύρο των οποίων κέρδισε ο ακροδεξιός Εθνικός Συναγερμός.

Μια κυβέρνηση αποτελούμενη από ακροδεξιά στελέχη σχηματίστηκε αυτή την εβδομάδα στην Ολλανδία. Στην Ιταλία ηγείται ο πιο δεξιός ηγέτης από την εποχή της διακυβέρνησης του φασίστα ηγέτη του πολέμου Μπενίτο Μουσολίνι. Αυτές οι εκλογικές νίκες και η ενδεχόμενη ανάληψη της εξουσίας από λαϊκιστές δεξιούς δεν αποτελούν πλέον έκπληξη στις ευρωπαϊκές χώρες...

Υπάρχουν πολλοί λόγοι για αυτή την άνοδο του λαϊκισμού, συχνά διαφορετικοί για κάθε χώρα. Σε γενικές γραμμές, όμως, ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες υποφέρουν από νωθρές οικονομίες, υψηλή μετανάστευση και υψηλότατες τιμές ενέργειας, που οφείλονται εν μέρει στην επιδίωξη για μηδενικό αποτύπωμα άνθρακα. Οι λαϊκιστές πολιτικοί κατηγορούν συχνά την Ευρωπαϊκή Ένωση για τα εθνικά δεινά, γράφει το CNN στην ανάλυσή του.

Γιατί, λοιπόν, η Βρετανία πάει κόντρα σε αυτή την τάση;

Ο ρόλος του Φάρατζ στη διαμόρφωση του πολιτικού σκηνικού

Παρά το μέγεθος της νίκης των Εργατικών, είναι σαφές από τα αποτελέσματα ότι η βρετανική δεξιά απέχει πολύ από το να πεθάνει. Το Συντηρητικό Κόμμα, παρά την αναμφισβήτητα απογοητευτική βραδιά του, ξεπέρασε τις προσδοκίες πολλών δημοσκοπήσεων κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, ορισμένες από τις οποίες προέβλεπαν ότι θα κέρδιζε λιγότερες από 100 έδρες -κάτι που θα αποτελούσε πραγματική καταστροφή.

Ένα άλλο κόμμα που ξεπέρασε τις δημοσκοπικές προσδοκίες είναι το λαϊκιστικό δεξιό κόμμα Reform UK, με επικεφαλής τον μακροχρόνιο εχθρό των Συντηρητικών Νάιτζελ Φάρατζ, ο οποίος είναι ίσως πιο γνωστός αυτές τις μέρες για τη φιλία του με τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ. Πριν από αυτό, του αποδόθηκε το γεγονός ότι κατέστησε δυνατό το Brexit μετά από δεκαετίες εκστρατείας κατά της συμμετοχής του Ηνωμένου Βασιλείου στην ΕΕ. Με την όγδοη προσπάθειά του, ο Φάρατζ έχει πλέον εκλεγεί βουλευτής.

Μπορεί οι Συντηρητικοί να έμειναν μόνο στις 121 έδρες και το Reform να εξασφάλισε μόνο τέσσερις έδρες, από το πρωί της Παρασκευής, αλλά το συνολικό ποσοστό ψήφων των δύο αυτών κομμάτων είναι μεγαλύτερο από αυτό των Εργατικών -που εξασφάλισαν περισσότερες από 400 έδρες.

Αυτό θα έχει αναμφίβολα σημαντικό αντίκτυπο στο τι θα συμβεί στη συνέχεια στα δεξιά της βρετανικής πολιτικής. Πριν από τις εκλογές, η ύπαρξη του Reform και η πίεση από τον Φάρατζ σε θέματα όπως η φορολογία και η μετανάστευση είχαν ήδη αναγκάσει τους Συντηρητικούς να κινηθούν πιο δεξιά.

Ο Φάρατζ είχε νωρίς διαπιστώσει ότι η μετανάστευση, ιδίως οι άνθρωποι που διασχίζουν τη Μάγχη με μικρές βάρκες από τη Γαλλία, θα μπορούσε να αποτελέσει σημαντικό παράγοντα σε μια προεκλογική εκστρατεία. Έτσι, η αδιάκοπη εκστρατεία του για το θέμα αυτό ανάγκασε τους Συντηρητικούς να εισαγάγουν την εξαιρετικά αμφιλεγόμενη πολιτική της Ρουάντα, σύμφωνα με την οποία οι αιτούντες άσυλο θα στέλνονταν στο εξωτερικό για να εξεταστούν οι αιτήσεις τους.

Το Συντηρητικό Κόμμα πρέπει τώρα να βρει νέο ηγέτη. Η συζήτηση για το ποιος θα αναλάβει τη θέση του Σούνακ θα επικεντρωθεί σε μεγάλο βαθμό στο ποιες αξίες θα πρέπει να υιοθετήσει το κόμμα.

Πολλοί Συντηρητικοί θα πιστέψουν ότι, γέρνοντας προς τα δεξιά, μπορούν να κλέψουν τις ψήφους του Φάρατζ. Πολλοί θα πιστεύουν ότι πρέπει να γίνει κάποιου είδους συμφωνία με τον Φάρατζ. Άλλοι δεν θα θέλουν απολύτως καμία σχέση με έναν άνθρωπο που έχει περάσει δεκαετίες προσπαθώντας να καταστρέψει το Συντηρητικό Κόμμα.

Τι θα γίνει αν ο Στάρμερ αποτύχει;

Όπως και να έχει, είναι πιθανό ότι ο Φάρατζ θα παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στην προεκλογική εκστρατεία για την ηγεσία των Συντηρητικών. Ακόμη και αν δεν είναι ο ίδιος στο κόμμα, ο Φάρατζ ευδοκιμεί ως αουτσάιντερ.

Άλλωστε, η πλειονότητα της πολιτικής του επιτυχίας μέχρι σήμερα προήλθε χωρίς να κατέχει κοινοβουλευτική έδρα στο Ηνωμένο Βασίλειο. Τώρα όχι μόνο κέρδισε ο ίδιος μια έδρα, αλλά θα έχει και μια μικρή ομάδα συναδέλφων έτοιμη να εξαπολύσει «πυρά» κατά του ηγέτη των Εργατικών και νέου πρωθυπουργού Κιρ Στάρμερ.

Αυτό σημαίνει ότι μάλλον θα περάσει πολύς καιρός μέχρι να υπάρξει ένα είδος ενιαίας δεξιάς. Είναι, επίσης, πιθανό η διάσπαση της δεξιάς από τον Φάρατζ να βοήθησε τον Στάρμερ στην πορεία του προς μια τόσο μεγάλη νίκη.

Μια περίεργη ιδιορρυθμία της βρετανικής πολιτικής είναι ότι το ποσοστό των ψήφων που λαμβάνει ένα κόμμα δεν μεταφράζεται απαραίτητα σε έδρες. Κάθε έδρα αποφασίζεται ξεχωριστά, με νικητή τον υποψήφιο με τις περισσότερες ψήφους, οι οποίες συχνά είναι λιγότερες από 50%.

Και με το Reform να επιτυγχάνει καλές επιδόσεις σε πολλές από τις έδρες που κέρδισαν οι Εργατικοί, η σκληρή δεξιά όχι μόνο θα είναι αδύνατο να αγνοηθεί σε αυτό το κοινοβούλιο, αλλά θα μπορούσε εύκολα να δει την επιρροή της να αυξάνεται περαιτέρω.

Η Βρετανία υποφέρει από πολλά από τα ίδια προβλήματα με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Αν ο Στάρμερ αποτύχει ως πρωθυπουργός, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα η λαϊκιστική δεξιά να συνεχίσει να αιχμαλωτίζει τη φαντασία της κοινής γνώμης, όπως έχει συμβεί και αλλού στην Ευρώπη.