Τι αλλάζει στη Μέση Ανατολή μετά τη δολοφονία του Ισμαήλ Χανίγια: Οι ισορροπίες τρόμου και οι «φωνές» για εκδίκηση

Όπως όλα τα πρωτοκλασσάτα στελέχη της Χαμάς έτσι και ο Ισμαήλ Χανίγια ζούσε υπό τη διαρκή απειλή της ζωής του. Ο θάνατός του στην Τεχεράνη φαίνεται να είναι η τελευταία, τολμηρή, ισραηλινή επιχείρηση με στόχο τους εχθρούς του σε όλο τον κόσμο.

Στον απόηχο της βίαιης επίθεσης της παλαιστινιακής μαχητικής οργάνωσης στις 7 Οκτωβρίου, ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, δήλωσε ότι η ηγεσία της Χαμάς, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που βρίσκονται εκτός της Λωρίδας της Γάζας, ήταν «σημαδεμένη για θάνατο».

Η χρονική στιγμή αλλά και η τοποθεσία της δολοφονίας του Χανίγια, ωστόσο, αποτελούν έναν ακόμη αποσταθεροποιητικό παράγοντα σε μια σύγκρουση που βρίσκεται ήδη στα πρόθυρα κλιμάκωσης σε περιφερειακό πόλεμο, σύμφωνα με ξένους αναλυτές. Τα λάθη στις κινήσεις των αεροπορικών επιδρομών και των στοχευμένων δολοφονιών είναι μια διαρκώς παρούσα πιθανότητα και το διακύβευμα γίνεται όλο και μεγαλύτερο.

Η «ενίσχυση» του αντιδημοφιλή Νετανιάχου και το βαρύ πλήγμα στην Παλαιστίνη

Η δολοφονία του επικεφαλής του πολιτικού γραφείου της Χαμάς είναι φαινομενικά μια σημαντική τόνωση του ηθικού για το Ισραήλ, μια «ευλογία» για τον αντιδημοφιλή Νετανιάχου και ένα βαρύ πλήγμα για την Παλαιστίνη.

Μετά από σχεδόν 10 μήνες μαχών στη Γάζα, το Ισραήλ δεν είχε καταφέρει μέχρι τώρα να εξουδετερώσει τους κορυφαίους ηγέτες της Χαμάς: ο εγκέφαλος της 7ης Οκτωβρίου, Γιάχα Σινγουάρ, εξακολουθεί να κυκλοφορεί ελεύθερος στη Γάζα. Δεν είναι επίσης σαφές αν μια μαζική αεροπορική επιδρομή νωρίτερα αυτόν τον μήνα με στόχο τον στρατιωτικό διοικητή της οργάνωσης, Μοχάμεντ Ντέιφ, ήταν επιτυχής.

Ο αξιωματούχος της Χαμάς, Μούσα Μαρζούκ επιβεβαίωσε ότι ο Χανίγια πέθανε κατά τη διάρκεια επίσκεψης στην Τεχεράνη για την ορκωμοσία του νέου Ιρανού προέδρου. Ο Μαρζούκ χαρακτήρισε τη δολοφονία «σοβαρή κλιμάκωση» που «δεν θα μείνει ατιμώρητη», αν και η ικανότητα του ισλαμιστικού κινήματος να αντιδράσει έχει μειωθεί σημαντικά μετά από σχεδόν ένα χρόνο πολέμου εναντίον των ισραηλινών δυνάμεων στη Λωρίδα της Γάζας.

Ο ρόλος των συμμάχων της Χαμάς

Η απάντηση θα μπορούσε αντίθετα να προέλθει από τους συμμάχους της Χαμάς, φέρνοντας τη Μέση Ανατολή πιο κοντά σε έναν περιφερειακό πόλεμο μεταξύ του Ισραήλ και του Ιράν και των σύμμαχων τους. Ο θάνατος του Χανίγια ήρθε λίγες ώρες αφότου το Ισραήλ ισχυρίστηκε ότι σκότωσε έναν κορυφαίο διοικητή της Χεζμπολάχ στην πρωτεύουσα του Λιβάνου, και η περιοχή προετοιμάζεται ήδη για την αντίδραση της ισχυρής σιιτικής πολιτοφυλακής.

Το Ισραήλ και η Χεζμπολάχ διεξάγουν έναν πόλεμο φθοράς στη γαλάζια γραμμή που χωρίζει τον Λίβανο από το εβραϊκό κράτος από τότε που η Χεζμπολάχ εντάχθηκε στις μάχες στις 8 Οκτωβρίου, και οι εντάσεις έχουν εκτοξευθεί μετά από μια αεροπορική επιδρομή το Σάββατο που σκότωσε 12 παιδιά στα ελεγχόμενα από το Ισραήλ υψίπεδα του Γκολάν. Η Χεζμπολάχ αρνήθηκε ότι ήταν υπεύθυνη για την επίθεση.

Οι επόμενες κινήσεις του Ιράν

Ανίκανο να προστατεύσει έναν από τους σημαντικότερους συμμάχους του στο έδαφός του, το Ιράν πρέπει να σώσει τα προσχήματα. Εκπρόσωπος του ανώτατου συμβουλίου εθνικής ασφάλειας του Ιράν δήλωσε ότι οι δράστες της επίθεσης στην Τεχεράνη θα λάβουν «απάντηση», σύμφωνα με το λιβανέζικο δίκτυο Al-Mayadeen.Η ιρανική κρατική τηλεόραση δήλωσε επίσης ότι η δολοφονία θα προκαλέσει «αντίποινα» από τον σιιτικό άξονα των πολιτοφυλακών σε όλη τη Μέση Ανατολή που υποστηρίζεται από το Ιράν.

Αρκετοί από αυτούς, συμπεριλαμβανομένων των Χούθι της Υεμένης, έχουν ήδη εκτοξεύσει πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη εναντίον του Ισραήλ και αμερικανικών περιουσιακών στοιχείων στην περιοχή τους τελευταίους εννέα μήνες, δήθεν για να βοηθήσουν την πολεμική προσπάθεια της Χαμάς. Ο λαός της Γάζας και οι Ισραηλινοί όμηροι που κρατούνται στις σήραγγες της Χαμάς είναι τα άμεσα θύματα εδώ, επειδή μια σημαντική ανακάλυψη στις παρατεταμένες συνομιλίες κατάπαυσης του πυρός είναι τώρα ακόμη λιγότερο πιθανή.

«Παγώνουν» οι διαπραγματεύσεις κατάπαυσης του πυρός

Ως επικεφαλής του πολιτικού γραφείου της οργάνωσης, που εδρεύει στην πρωτεύουσα του Κατάρ ο Χανίγια ήταν βασικό στέλεχος των συνομιλιών που διεξήχθησαν με τη μεσολάβηση της Αιγύπτου, του Κατάρ και των ΗΠΑ με στόχο μια διαρκή κατάπαυση του πυρός και μια συμφωνία απελευθέρωσης ομήρων και κρατουμένων. Η ιρανική κρατική τηλεόραση δήλωσε ότι ο θάνατος του Χανίγια θα καθυστερήσει τις διαπραγματεύσεις κατά «αρκετούς μήνες».

Ενώ η Χαμάς έχει συνηθίσει να πρέπει να αντικαθιστά και να προωθεί νέους ηγέτες μετά από ισραηλινές δολοφονίες, η απώλεια μιας παγκοσμίως διάσημης προσωπικότητας όπως ο Χανίγια θα έχει σημαντικό επιχειρησιακό αντίκτυπο. Ο 62χρονος βετεράνος της Χαμάς διαχειριζόταν τις σχέσεις του κινήματος με τους συμμάχους στην Τεχεράνη και σε όλη την περιοχή, συμπεριλαμβανομένης της Χεζμπολάχ.

Ο ηγέτης του πολιτικού γραφείου θεωρήθηκε επίσης ευρέως ότι είναι πιο ρεαλιστής και ανοιχτός σε διαπραγματεύσεις με το Ισραήλ σε σχέση με σκληροπυρηνικούς όπως ο Σινουάρ, ο ηγέτης της ομάδας στη Γάζα.

Ο ρόλος του Χανίγια στις συνομιλίες

Ο Χανίγια ήταν υπέρμαχος στο εσωτερικό της Χαμάς των πολιτικών και διπλωματικών προσπαθειών παράλληλα με την ένοπλη αντίσταση και υιοθέτησε τον αναθεωρημένο χάρτη του προκατόχου του, ο οποίος αποδέχθηκε σιωπηρά την ύπαρξη του Ισραήλ. Η επίθεση της 7ης Οκτωβρίου πραγματοποιήθηκε εν μέρει ως απάντηση στη σκλήρυνση της στάσης απέναντι στους Παλαιστίνιους στο Ισραήλ. Οδήγησε αναπόφευκτα σε έντονο έλεγχο της, προφανώς, προηγούμενης προθυμίας της Χαμάς να επιδιώξει μια διπλωματική λύση στη σύγκρουση. Το πόσο γνώριζε ο Χανίγια για την επίθεση εκ των προτέρων δεν είναι σαφές, αν και έσπευσε να την υποστηρίξει.