Είναι συμβατοί οι S-400 με τον «Ατσάλινο Θόλο»; Ένα δίλημμα για την τουρκική άμυνα

Η αμφιλεγόμενη επιλογή της Τουρκίας να προμηθευτεί το ρωσικό σύστημα S-400, έναντι της συμμετοχής της στο πρόγραμμα F-35, έφερε την Άγκυρα αντιμέτωπη με σοβαρές κρίσεις και εμπόδια. Τώρα, το ζήτημα αναδεικνύεται ξανά, καθώς η Τουρκία προχωρά στη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου συστήματος αεράμυνας με την ονομασία «Ατσάλινος Θόλος». Το ερώτημα που πλανάται είναι: Θα έχουν θέση οι S-400 στο νέο αυτό σύστημα, ή θα πρέπει η Τουρκία να βρει άλλο τρόπο για να διαχειριστεί την πανάκριβη αυτή αγορά;

Στις 6 Αυγούστου, υπό την προεδρία του Ταγίπ Ερντογάν, η Επιτροπή Αμυντικής Βιομηχανίας της Τουρκίας έλαβε μία από τις πιο σημαντικές αποφάσεις της τελευταίας δεκαετίας: την έναρξη του προγράμματος «Ατσάλινος Θόλος».

Το πρόγραμμα αυτό έχει στόχο τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου συστήματος αεράμυνας, το οποίο θα βασιστεί στα συστήματα που ανέπτυξε η Τουρκία την τελευταία 15ετία, εν μέρει λόγω του εμπάργκο όπλων που της επέβαλαν οι σύμμαχοί της στο ΝΑΤΟ, όπως λέει συχνά ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Η απόφαση αυτή όμως αναζωπύρωσε το δίλημμα σχετικά με την τύχη των S-400, των οποίων η αγορά κόστισε στην Τουρκία 2,5 δισεκατομμύρια δολάρια και την αποπομπή από το πρόγραμμα των F-35. Ο Τούρκος πολιτικός αναλυτής Μουράτ Γετκίν θέτει το ερώτημα: Θα περιλαμβάνονται οι S-400 στον «Ατσάλινο Θόλο», ή η Τουρκία θα αναγκαστεί να βρει άλλη λύση για τη χρήση ή την πώλησή τους;

Η ένταξη των S-400 στο νέο σύστημα άμυνας θα ήταν προβληματική, ιδίως αν το σύστημα πρόκειται να συνδεθεί ή να συνεργαστεί με το ΝΑΤΟ, όπως φαίνεται λογικό. Η Τουρκία, άλλωστε, δεσμεύτηκε να ενισχύσει τη νοτιοανατολική πτέρυγα της Συμμαχίας κατά τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στην Ουάσιγκτον τον περασμένο Ιούλιο, αυξάνοντας τις αμυντικές της δαπάνες πάνω από το 2% του εθνικού εισοδήματος.

Κρατήστε το και χρησιμοποιήστε το ή πουλήστε το και ξεφορτωθείτε το;

Η πρόταση του επιχειρηματία και πρώην πολιτικού Τζαβίτ Τσαγλάρ, να πουληθούν οι S-400 και να «ξεφορτωθεί» η Τουρκία αυτόν τον ‘μπελά’, ανοίγει νέες προοπτικές. Ο Τσαγλάρ, ο οποίος έχει παίξει ρόλο στην επίλυση προηγούμενων κρίσεων με τη Ρωσία, πιστεύει ότι η πώληση των S-400 θα μπορούσε να εξομαλύνει τις σχέσεις με τις ΗΠΑ και να βελτιώσει τη θέση της Τουρκίας στη διεθνή σκηνή.

Η λύση του Τζαβίτ Τσαγλάρ στο κανάλι T24, είναι απλή: «Θα τα πουλούσα και θα τα ξεφορτωνόμουν», είπε, προσθέτοντας: «Υπάρχει ήδη πελάτης [σσ. σχετική αναφορά σε Πακιστάν και Ινδία στην εν λόγω συνέντευξη], η Ρωσία θα μας συγχωρούσε».

Ο Τσαγλάρ συνεχίζει λέγοντας: «Ο κόσμος διανύει μια εύθραυστη περίοδο. Αν και έχουμε πολλά προβλήματα με τις ΗΠΑ, είμαστε στην ίδια συμμαχία. Πιστεύω ότι αν επιλυθεί το ζήτημα των S-400, θα επιλυθούν και άλλα ζητήματα.
Μπορούμε να μιλήσουμε τόσο με τους Ρώσους όσο και με τους Αμερικανούς. Διαπραγματευόμαστε. Όλα θα επιλυθούν με τη συζήτηση».

S-400 εκτός «Ατσάλινου Θόλου»;

Ο Ανίλ Σαχίν, αρχισυντάκτης της εξειδικευμένης ιστοσελίδας αμυντικών θεμάτων savunmasanayist.com, υποστήριξε ότι οι S-400 δεν θα συμπεριληφθούν στο φιλόδοξο πρόγραμμα «Ατσάλινος Θόλος» της Τουρκίας. Αυτό το σύστημα αεράμυνας, το οποίο φιλοδοξεί να αποτελέσει τον ακρογωνιαίο λίθο της τουρκικής αμυντικής στρατηγικής, θα περιλαμβάνει πολλά άλλα προηγμένα συστήματα, όπως τα SIPER, ALP-300G, HISAR-A/O+, AIR, KORKUT, και ALKA, τα οποία θα λειτουργούν σε απόλυτη συνεργασία.

Ο Σαχίν, με τη γνώση και την εμπειρία του στον τομέα της άμυνας, τονίζει ότι το σύγχρονο πεδίο μάχης απαιτεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση στην αεράμυνα, πολύ περισσότερο από ό,τι στο παρελθόν. Η απλή προστασία μέσω μεμονωμένων συστημάτων αεράμυνας δεν επαρκεί πλέον για την αντιμετώπιση των πολύπλοκων ‘απειλών’ που αντιμετωπίζει η Τουρκία, υποστηρίζει.

Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχει κανένα σημάδι ότι υπάρχει θέση για τους S400 στο σχέδιο του Ατσάλινου Θόλου. Ωστόσο, το μέλλον των S-400 παραμένει αβέβαιο. Η απουσία τους από τον «Ατσάλινο Θόλο» δεν έχει επιβεβαιωθεί επίσημα, ενώ η Τουρκία βρίσκεται σε δύσκολη θέση να αποφασίσει αν θα κρατήσει ή θα πουλήσει αυτό το στρατηγικό αλλά και γεμάτο μπελάδες σύστημα. Πάντως, η όποια απόφαση θα έχει μακροπρόθεσμες επιπτώσεις όχι μόνο στην τουρκική άμυνα, αλλά και στις διεθνείς σχέσεις της χώρας.