Πώς οι Ουκρανοί αιφνιδίασαν το Κρεμλίνο: Γιατί είναι κρίσιμη η περιοχή που χάθηκε - Πώς θα απαντήσει η Μόσχα

Απογοητευμένος φαίνεται πως είναι ο Βλαντιμίρ Πούτιν με τον αρχηγό του ρωσικού στρατού, στρατηγό Βαλέρι Γερασίμοφ, καθώς εκατοντάδες Ουκρανοί στρατιώτες, υποστηριζόμενοι από τανκς και καλυμμένοι από αντιαεροπορική άμυνα, προχώρησαν στην περιοχή Κουρσκ, στη νότια Ρωσία. Ρώσοι στρατιώτες παραδίδονταν, ενώ εκατοντάδες Ρώσοι πολίτες στην πόλη Σούτζα και γύρω από αυτήν έφευγαν παίρνοντας ό,τι μπορούσαν.

Πλήγμα που κόστισε στη Ρωσία

Σε δύο και μισό χρόνια πολέμου, αυτή ήταν η πρώτη φορά που οι Ουκρανοί προχωρούσαν τόσο βαθιά μέσα στη Ρωσία. Ο Πούτιν δήλωσε στη συνάντηση στο Κρεμλίνο ότι επρόκειτο για μια «ακόμη μεγάλη πρόκληση» από την πλευρά του Κιέβου. Ο προσωρινός κυβερνήτης της περιοχής κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, περιγράφοντας την κατάσταση ως «πολύ δύσκολη».

Πάνω απ’ όλα, αυτό ήταν ταπεινωτικό για ένα ρωσικό κράτος που υπερηφανεύεται για την προστασία της μητέρας πατρίδας, αναφέρει το CNN.

Η επίθεση στο Κουρσκ ήταν μια τολμηρή και αντισυμβατική κίνηση από τον ουκρανικό στρατό, την οποία ένας αναλυτής περιέγραψε ως «κάτι εντελώς απροσδόκητο».

Παρά τις συνεχείς απώλειες στην ανατολική Ντονιέτσκ, οι Ουκρανοί επέλεξαν να στείλουν έμπειρες ταξιαρχίες στο ρωσικό έδαφος, με εμφανείς στόχους την ταπείνωση του Κρεμλίνου, την αναγκαστική ανακατανομή των πόρων του ρωσικού Υπουργείου Άμυνας και την ενίσχυση του ηθικού στο εσωτερικό της χώρας.

Στρατηγική έκπληξη

Ο George Barros, από το Ινστιτούτο Μελέτης του Πολέμου στην Ουάσιγκτον, ανέφερε ότι οι Ουκρανοί «κατάφεραν να επιτύχουν στρατηγική έκπληξη απέναντι σε μεγάλες αντιξοότητες και εκμεταλλεύονται την έλλειψη ετοιμότητας της Ρωσίας στα σύνορά της». (Η ίδια τακτική είχε λειτουργήσει τον Σεπτέμβριο του 2022, όταν ανέκτησαν μεγάλο μέρος της κατεχόμενης περιοχής του Χάρκοβο μέσα σε μία εβδομάδα.)

Το ρωσικό σύνταγμα που είχε αναλάβει την υπεράσπιση αυτού του τμήματος των συνόρων εγκατέλειψε τις θέσεις του. Δεκάδες στρατιώτες αιχμαλωτίστηκαν, γεγονός που οδήγησε τον πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι να εκφράσει την Παρασκευή «ειδική ευγνωμοσύνη στους πολεμιστές και τις μονάδες μας που ενισχύουν το “απόθεμα ανταλλαγής” – αιχμαλωτίζοντας τους κατακτητές και βοηθώντας έτσι στην απελευθέρωση των ανθρώπων μας από τη ρωσική αιχμαλωσία».

Μια φάλαγγα ρωσικών ενισχύσεων εξουδετερώθηκε από πυραυλική επίθεση κοντά στην πόλη Ριλσκ την Πέμπτη το βράδυ, πιθανώς επειδή οι Ουκρανοί κατάφεραν να παραβιάσουν πολλαπλές κάμερες κυκλοφορίας που υπάρχουν κατά μήκος των ρωσικών αυτοκινητοδρόμων. Ένας Ρώσος μπλόγκερ, ο Αλεξάντερ Κοτς, είπε ότι οδήγησε στη διαδρομή. «Παρατήρησα ότι υπάρχουν κάμερες που λειτουργούν κατά μήκος ολόκληρου του αυτοκινητόδρομου. Κυριολεκτικά αναβοσβήνουν τα φώτα τους».

Αντιμετωπίζοντας ελάχιστη αντίσταση και με τις ρωσικές επικοινωνίες στην περιοχή να έχουν, όπως αναφέρεται, μπλοκαριστεί από αποτελεσματικά ηλεκτρονικά μέσα πολέμου, οι ουκρανικές ταξιαρχίες προχώρησαν περισσότερα από 20 χιλιόμετρα μέσα στην Κουρσκ τις πρώτες δύο μέρες της επιχείρησης.

Η καλή πληροφόρηση επέτρεψε σε προηγμένες μονάδες να κινηθούν ακόμη πιο μπροστά σε ένα κάπως χαοτικό πεδίο μάχης, παρακάμπτοντας συχνά τις ρωσικές άμυνες. Μέχρι την Παρασκευή, οι ρωσικές αρχές είχαν χάσει τον έλεγχο σε τουλάχιστον 250 τετραγωνικά χιλιόμετρα εδάφους, σύμφωνα με αρκετές ανεξάρτητες αναλύσεις και την χαρτογράφηση του CNN.

Σημαντική περιοχή

Αυτό δεν ήταν απλώς μια ακατοίκητη ρωσική ύπαιθρος. Ανάμεσα στα σημεία που βρέθηκαν υπό ουκρανικό έλεγχο ήταν ένας κόμβος μεταφοράς φυσικού αερίου κοντά στα σύνορα, μέσω του οποίου η Ρωσία προμηθεύει την Ευρώπη με μεγάλες ποσότητες φυσικού αερίου.

Την Παρασκευή, ένα ουκρανικό στρατιωτικό κανάλι στο Telegram δήλωσε ότι η εγκατάσταση βρίσκεται «υπό τον έλεγχο του 99ου μηχανοκίνητου τάγματος της 61ης Μηχανοκίνητης Ταξιαρχίας», μιας από τις έμπειρες μονάδες που συμμετείχαν στην επίθεση. Ένα βίντεο έδειχνε στρατιώτες μπροστά από το κτίριο, αλλά η Gazprom δήλωσε το Σάββατο ότι ο αγωγός εξακολουθούσε να λειτουργεί.

Μέσα στη Ρωσία, το είδος της οργής που είχε εμφανιστεί στα πρώτα στάδια του πολέμου αναζωπυρώθηκε.

Ο Αντρέι Γκουρούλιοφ, πρώην διοικητής της περιοχής, αναδημοσίευσε ένα σχόλιο στο Telegram που ζητούσε από τους στρατιωτικούς εισαγγελείς να ερευνήσουν τις αποφάσεις των διοικητών να μεταφέρουν μονάδες από την περιοχή του Κουρσκ πριν από την επίθεση.

Υπήρχε επίσης δυσαρέσκεια μεταξύ των Ρώσων πολιτών της περιοχής, χιλιάδες από τους οποίους εγκατέλειψαν τα σπίτια τους. Ο επικεφαλής της πόλης Ριλσκ –σε κάποια απόσταση από τις πιο προχωρημένες ουκρανικές μονάδες– δήλωσε την Παρασκευή ότι περισσότεροι από τους μισούς από τους 15.000 κατοίκους είχαν φύγει. Βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έδειχναν την απογοήτευση των πολιτών για την αργή αντίδραση του στρατού· κάποιοι απευθύνθηκαν άμεσα στον πρόεδρο Πούτιν.

Πώς πρέπει να διαβάζει η Ρωσία την επιχείρηση των Ουκρανών

Η επιχείρηση στο Κουρσκ δείχνει επίσης στους συμμάχους της Ουκρανίας ότι η χώρα εξακολουθεί να διαθέτει την ενέργεια και τη φαντασία να αιφνιδιάσει τον εχθρό της και να ταπεινώσει το Κρεμλίνο σε μια περίοδο που πολλά από τα νέα από το μέτωπο ήταν ζοφερά για το Κίεβο.

Αυτό δεν περνά απαρατήρητο από τον Σουρίγκιν. «Ο στόχος αυτής της νέας στρατηγικής είναι να φέρει τη Ρωσία αντιμέτωπη με την προοπτική ενός ολοένα και πιο δαπανηρού πολέμου (οικονομικά, από πλευράς φήμης και οργανωτικά) και να την αναγκάσει να διαπραγματευτεί ειρήνη μέχρι τον Νοέμβριο-Δεκέμβριο.»

Ο Daniel Fried από το Atlantic Council αναφέρει ότι υπάρχει μακρά ιστορία τέτοιων αιφνιδιαστικών στρατιωτικών επιδρομών – μερικές από τις οποίες είναι ασήμαντες, ενώ άλλες έχουν σημαντικό αντίκτυπο. Θυμάται τον τολμηρό ελιγμό του George Washington να διασχίσει τον ποταμό Ντέλαγουερ το 1776, όταν επέστρεψε με αιχμαλώτους και προμήθειες, ανεβάζοντας το ηθικό για τον αγώνα κατά των Βρετανών.

Ο Fried, πρώην υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ για την Ευρώπη, σημειώνει ότι, αποδεικνύοντας την αποτυχία της ρωσικής υπηρεσίας πληροφοριών και τις αδυναμίες κατά μήκος των συνόρων της, η επιδρομή τρύπησε το αφήγημα του Κρεμλίνου «ότι η ουκρανική αντίσταση είναι άχρηστη και η υποστήριξη προς την Ουκρανία είναι μάταιη».

Το ουκρανικό τέχνασμα στο Κουρσκ αναγκάζει το ρωσικό Υπουργείο Άμυνας να πάρει δύσκολες αποφάσεις. Φαίνεται ότι οι υπάρχουσες ομάδες στην Κουρσκ, όπως η Εθνική Φρουρά, η FSB και οι ακανόνιστες δυνάμεις, δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν τους Ουκρανούς.

Ο Barros δήλωσε στο CNN ότι η στρατιωτική διοίκηση μπορεί να ανακατατάξει στοιχεία της πρόσφατα δημιουργημένης Βόρειας Ομάδας, αλλά η μετακίνηση σημαντικών μονάδων «πιθανώς θα επιβαρύνει περαιτέρω αυτά τα στοιχεία και θα δημιουργήσει τρωτά σημεία στην άμυνα της Ρωσίας αλλού κατά μήκος των συνόρων».

Εναλλακτικά, μπορεί να ζητηθεί η ανάπτυξη των σημαντικών εφεδρειών της Ρωσίας σε μια ευρύτερης κλίμακας επιχείρηση – αλλά αυτές είναι κρίσιμες για τις τρέχουσες ρωσικές επιθετικές επιχειρήσεις μέσα στην Ουκρανία, όπου η συνεχής εμπλοκή μεγάλου αριθμού στρατευμάτων έχει διαβρώσει την ουκρανική άμυνα.

Ή, όπως αναφέρει ο Barros, οι Ρώσοι μπορεί να στραφούν στην αεροπορία για να επιτεθούν στα ουκρανικά άρματα μάχης μέσα στην Κουρσκ, εμποδίζοντας έτσι τις ουκρανικές δυνάμεις να εδραιώσουν τις θέσεις τους και να βοηθήσουν τις υπάρχουσες ρωσικές δυνάμεις που είναι αναπτυγμένες στην περιοχή.

Όποιον συνδυασμό και αν επιλέξουν οι Ρώσοι, προσπαθούν να ανατρέψουν ένα ταπεινωτικό επεισόδιο στη σύγκρουση, τη στιγμή που η απόλυτη αριθμητική υπεροχή και η αεροπορική κυριαρχία στην ανατολική Ντονέτσκ άρχιζαν να φέρνουν σταδιακά αποτελέσματα, ενισχύοντας την επιμονή του Κρεμλίνου ότι η Ουκρανία πρέπει να εγκαταλείψει τις τέσσερις ανατολικές περιοχές ως προϋπόθεση για διαπραγματεύσεις.

«Τα τρέχοντα γεγονότα δείχνουν πόσο βαθιά εξαρτάται η Μόσχα από την αίσθηση ασφάλειας στο ρωσικό έδαφος για να διεξάγει τον πόλεμό της κατά της Ουκρανίας», δήλωσε ο Barros στο CNN. «Η Ρωσία έχει υποστελεχώσει τα σύνορά της και τις συνοριακές οχυρώσεις της, βασιζόμενη στην αίσθηση ασφάλειας επειδή δεν αισθανόταν ευάλωτη».

Κατά μήκος ενός νότιου συνόρου με την Ουκρανία που εκτείνεται για εκατοντάδες μίλια, αυτή η αίσθηση έχει αμφισβητηθεί σοβαρά και απροσδόκητα.