Πούτιν: Πώς μπορεί να βγει κερδισμένος από τις εκλογές στη Γερμανία - «Πονοκέφαλος» στο Βερολίνο

Ο Βλαντίμιρ Πούτιν μπορεί να έχει δεχθεί πλήγμα από την αιφνιδιαστική εισβολή της Ουκρανίας στην περιοχή Κουρσκ, αλλά αυτό το Σαββατοκύριακο πιθανότατα θα έχει εδαφικά κέρδη δυτικότερα και πιο συγκεκριμένα στη Γερμανία, όπως αναφέρει σε ανάλυσή του Politico.

Οι εκτιμήσεις για τις εκλογές

Κόμματα φιλικά προς τη Ρωσία σε τρία ανατολικά γερμανικά κρατίδια — Βρανδεμβούργο, Σαξονία και Θουριγγία — είναι έτοιμα να σημειώσουν σημαντικές νίκες στις περιφερειακές εκλογές του Σεπτεμβρίου, δύο εκ των οποίων είναι προγραμματισμένες για την Κυριακή.

Το φιλορωσικό κόμμα «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD) έχει ισχυρή πιθανότητα να τερματίσει πρώτο και στα τρία κρατίδια, ενώ η πρόσφατα σχηματισμένη αριστερή Συμμαχία Σάρα Βάγκενκνεχτ (BSW) σημειώνει άνοδο. Η Μόσχα φαίνεται να αποκαθιστά ισχυρό έρεισμα σε μια ευρεία ζώνη της πρώην Ανατολικής Γερμανίας, μια περιοχή που κυριαρχούσε επί δεκαετίες κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου.

Αν οι προβλέψεις επιβεβαιωθούν στις κάλπες, τα αποτελέσματα είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσουν βαθιά ανησυχία σε ολόκληρη τη Γερμανία. Μια σαρωτική νίκη των ακραίων κομμάτων θα αποκαλύψει το βαθμό στον οποίο οι προσπάθειες του γερμανικού πολιτικού κατεστημένου να αποκαταστήσει τη διαίρεση Ανατολής-Δύσης στη χώρα έχουν αποτύχει και θα κλονίσει τον ήδη εύθραυστο τριμερή συνασπισμό του Βερολίνου στον πυρήνα του.

Τι σημαίνει αυτό για τον Πούτιν

Μια σαρωτική νίκη θα σήμαινε επίσης προσωπική νίκη για τον Πούτιν: Ο Ρώσος ηγέτης απέκτησε τις πρώτες του εμπειρίες ως κατάσκοπος της KGB στη Δρέσδη τη δεκαετία του 1980, μια εμπειρία που του άφησε μια διαρκή γοητεία για κάθε τι γερμανικό. Ένας βιογράφος τον είχε ονομάσει κάποτε «ο Γερμανός στο Κρεμλίνο».

Συνολικά, τα κόμματα φιλικά προς τη Μόσχα, που καλύπτουν την άκρα δεξιά και την άκρα αριστερά του πολιτικού φάσματος, αναμένεται να συγκεντρώσουν τουλάχιστον 50% των ψήφων στις περιοχές αυτές, σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις. Σε ένα κρατίδιο, τη Θουριγγία, τα κόμματα προβλέπεται να συγκεντρώσουν έως και 65%, με το AfD να τερματίζει πρώτο με περίπου 30%.

Αν και δεν είναι όλα τα κόμματα τόσο ανοιχτά φιλορωσικά όσο το AfD, έχουν κοινές δύο αφηγήσεις που προωθούνται από την άκρα δεξιά: ότι το ΝΑΤΟ φέρει μερίδιο ευθύνης για τον πόλεμο στην Ουκρανία και ότι μια ειρηνική λύση θα ήταν δυνατή εάν μόνο η Δύση έπαιρνε σοβαρά τη διπλωματία.

Τα κυρίαρχα κυβερνώντα κόμματα της Γερμανίας σε εθνικό επίπεδο —οι Σοσιαλδημοκράτες (SPD), οι Πράσινοι και οι Ελεύθεροι Δημοκράτες (FDP)— έχουν περιοριστεί σε δευτερεύουσα θέση, με τις δημοσκοπήσεις να προβλέπουν αθροιστικό αποτέλεσμα περίπου 12% στη Σαξονία και τη Θουριγγία και 27% στο Βρανδεμβούργο. Ακόμη και αν συμπεριληφθεί η μεγαλύτερη κεντρώα δύναμη της Γερμανίας, οι συντηρητικοί Χριστιανοδημοκράτες (CDU), η συνολική δημοσκόπηση των κυρίαρχων κομμάτων δεν ξεπερνά το 50%.

Χάνουν έδαφος οι κεντρώοι

Πρόκειται για μια εξαιρετική πτώση για τα κεντρώα κόμματα που έχουν διαμορφώσει την πολιτική ζωή της Ανατολικής Γερμανίας από την επανένωση. Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, οι δυνάμεις του δυτικογερμανικού κατεστημένου ουσιαστικά αποίκισαν την Ανατολή, στέλνοντας τους δικούς τους πολιτικούς βετεράνους για να κυβερνήσουν τη Σαξονία και άλλα κρατίδια. Ακόμη και σήμερα, πάνω από το 40% της πολιτικής ελίτ της Ανατολικής Γερμανίας προέρχεται από τη Δύση.

Η ταχεία άνοδος του AfD και άλλων λαϊκιστικών κομμάτων στην Ανατολή υποδηλώνει ότι αυτή η προσέγγιση έχει αποτύχει. Τόσο οι Πράσινοι όσο και το FDP, τα μικρότερα από τα τρία κόμματα στον εθνικό συνασπισμό της Γερμανίας, αντιμετωπίζουν το ενδεχόμενο να αποκλειστούν από όλα τα κρατίδια, σύμφωνα με τις πρόσφατες δημοσκοπήσεις. Για να κερδίσουν έδρες, τα κόμματα πρέπει να συγκεντρώσουν τουλάχιστον πέντε τοις εκατό των ψήφων.

«Τα δημοκρατικά κόμματα —το SPD, το CDU και ακόμη και οι Πράσινοι— δεν κατάφεραν ποτέ να εδραιωθούν στην Ανατολή με τον ίδιο τρόπο που το έκαναν στη Δύση, και αυτό καθιστά φυσικά πολύ πιο εύκολο για ένα κόμμα όπως το AfD να εισχωρήσει και να εκμεταλλευτεί ένα πιο ασταθές εκλογικό σώμα», δήλωσε ο Γιοχάνες Κις, κοινωνιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Λειψίας.

Παρόλο που η επανένωση μετέτρεψε θεμελιωδώς την οικονομία της πρώην Ανατολικής Γερμανίας, αυξάνοντας το βιοτικό επίπεδο σε επίπεδο αδιανόητο υπό τον κομμουνισμό, η δυσαρέσκεια για την de facto κατάληψη της χώρας από τη Δύση παραμένει αισθητή σε πολλές γωνιές. Από την επανένωση, η περιοχή έχει χάσει το 15% του πληθυσμού της, καθώς πολλοί πρώην Ανατολικογερμανοί, ιδίως γυναίκες, μετακόμισαν δυτικά.

Πώς διαβάζουν τις εξελίξεις

Την απογοήτευση για τις εξελίξεις αυτές ενισχύουν συχνά οι πολιτικοί που αντιμετωπίζουν την περιοχή -η οποία σήμερα είναι μόνο το ένα πέμπτο του μεγέθους της πρώην Δυτικής Γερμανίας από άποψη πληθυσμού- ως «την άλλη». 

«Πρέπει κανείς να εξηγεί τα πράγματα λίγο περισσότερο στην Ανατολή απ’ ό,τι στη Δύση, αλλά το κάνω ευχαρίστως και μου αρέσει να πηγαίνω εκεί», είχε δηλώσει ο αρχηγός του CDU Φρίντριχ Μερτς σε δημοσιογράφο τον περασμένο Μάιο, αναφερόμενος στη σκληρή στάση του κόμματός του έναντι της Ρωσίας.

Τότε ο Μερτς είχε διαμηνύσει πως στόχευε σε πρωτιά και στα τρία κρατίδια – κάτι που μοιάζει πλέον πιθανώς ανέφικτο. 

Στη Σαξονία το CDU εμφανίζεται αρκούντως ανταγωνιστικό ακόμα, κάτι που εν μέρει οφείλει στον Χριστιανοδημοκράτη πρωθυπουργό του κρατιδίου, Μίκαελ Κρέτσμερ, ο οποίος αντιτίθεται στα δισεκατομμύρια στρατιωτικής βοήθειας προς το Κίεβο, καθιστώντας αιχμή της εκστρατείας του την προώθηση των ειρηνευτικών συνομιλιών μεταξύ Μόσχας και Κιέβου.

Ο Κρέτσμερ επισκέφτηκε το 2021 τη Μόσχα, προσκαλώντας τον Πούτιν στη Δρέσδη – όπου ο Ρώσος ηγέτης βρισκόταν όταν κατέρρεε το Τείχος του Βερολίνου. «Θα ήταν μεγάλη τιμή, εξοχότατε, να σας υποδεχτώ στη Σαξονία» είχε πει τότε ο Κρέτμσερ στον Πούτιν. 

Η προπαγάνδα κατά της Δύσης

«Το ότι ακόμη και ένας υψηλόβαθμος συντηρητικός Γερμανός από την Ανατολή ήταν πρόθυμος να υποκλιθεί στον Πούτιν, υπογραμμίζει το βαθμό στον οποίο το ρωσικό αφήγημα έχουν επικρατήσει στην περιοχή. Ακόμη και αν οι περισσότεροι Γερμανοί στην Ανατολή δεν έχουν ψευδαισθήσεις για τον Πούτιν, ο πληθυσμός δεν έχει ακόμη ξεπεράσει δεκαετίες αντιδυτικής προπαγάνδας. Για πολλούς, η Μόσχα δεν είναι χειρότερη από την Ουάσιγκτον, την οποία οι λαϊκιστές πολιτικοί κατηγορούν ότι εργάζεται παρασκηνιακά για να επιτύχει τους δικούς της στόχους στην Ουκρανία» σημειώνει το Politico.

«Οι ΗΠΑ είναι μια υπερδύναμη σε παρακμή που αγωνίζεται να διατηρήσει την παγκόσμια ηγεμονία της», δήλωσε τον περασμένο μήνα η Ζάρα Βάγκενκνεχτ, η αριστερή ηγέτης του πρωσοποπαγούς BSW – που φέρει και το όνομά της, Bundnis Sahra Wagenknecht.

Ως επί το πλείστον, οι αριστεροί πολιτικοί στην Ανατολή έχουν συσπειρωθεί γύρω από το BSW και το κόμμα της Αριστεράς -τον διάδοχο του πρώην ανατολικογερμανικού κομμουνιστικού κόμματος- και είναι λιγότερο υπέρ του Πούτιν και περισσότερο υπέρ της ειρήνης.

«Χρειαζόμαστε μια ευρωπαϊκή ειρηνευτική τάξη που να περιλαμβάνει τη Ρωσία», δήλωσε αυτό το μήνα ο Μπόντο Ράμελοβ του Die Linke, σημερινός πρωθυπουργός της Θουριγγίας και ένας από τους σφοδρούς επικριτές της Ρωσίας στην Αριστερά. «Όλες οι εμπλεκόμενες χώρες θα πρέπει να συμφωνήσουν σε μια συμφωνία μη επίθεσης και να δημιουργήσουν μια κοινότητα άμυνας».

Οι επικριτές απορρίπτουν τέτοιες εκκλήσεις από την Αριστερά ως αφελείς. Οι πιέσεις στη Δύση για ανάσχεση της αποστολής όπλων και η ενθάρρυνση της Ουκρανίας να αναστείλει τον αγώνα της και να παραχωρήσει εδάφη, τελικά λειτουργούν υπέρ της Μόσχας και όχι υπέρ της ειρήνης, νομιμοποιώντας την εισβολή της στην Ουκρανία, καταγγέλλουν.

Η μεγαλύτερη απειλή, ωστόσο, παραμένει το AfD, το οποίο θα προκαλούσε έναν πολιτικό σεισμό που θα είχε συνέπειες πολύ πέρα από τα σύνορα της Γερμανίας εάν το κόμμα κέρδιζε και στα τρία κρατίδια. Προοπτική πολύ πιο πιθανή, σύμφωνα με κάποιους, μετά την επίθεση με μαχαίρι στο Ζόλινγκεν την περασμένη εβδομάδα, την οποία φέρεται να διέπραξε Σύρος με δεσμούς με το Ισλαμικό Κράτος.

Οι δεσμοί του AfD με τη Μόσχα είναι καλά δομημένοι, προσθέτει το Politico. Πριν από τις ευρωεκλογές του Ιουνίου, οι γερμανικές αρχές αποκάλυψαν αυτό που χαρακτήρισαν ως ρωσική επιχείρηση επιρροής στην οποία συμμετείχε ένας από τους επικεφαλής υποψηφίους του AfD. Παρόλα αυτά, το κόμμα τερμάτισε δεύτερο με 16% και σημείωσε ιδιαίτερα καλές επιδόσεις στα ανατολικά.

Πολλά υψηλόβαθμα στελέχη του AfD δεν κρύβουν τη συμπάθειά τους για το καθεστώς του Πούτιν. Ο Μπγιορν Χέκε, επικεφαλής της τοπικής οργάνωσης του AfD στο κρατίδιο της Θουριγγίας, είχε δηλώσει πως, αν ποτέ γίνει καγκελάριος της Γερμανίας, το πρώτο του ταξίδι θα είναι στη Μόσχα. 

Aλλωστε, και ο Πούτιν, προτού οι σχέσεις Βερολίνου – Μόσχας πάρουν πικρή τροπή, ήταν συχνός επισκέπτης της Γερμανίας.

«Θα είμαι ειλικρινής, έρχομαι στη Δρέσδη με ένα ιδιαίτερο συναίσθημα», είχε πει σε ακροατήριο κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψής του στην πόλη το 2009 για να παραλάβει βραβείο προς τιμήν επιφανών προσωπικοτήτων που «αγωνίζονται για το καλό στον κόσμο».

«Πρόκειται αναμφίβολα για ένα από τα κέντρα του ευρωπαϊκού πολιτισμού, μια πόλη πλούσια σε ιστορία με τη δική της ιδιαίτερη γοητεία», είχε πει ο Πούτιν.