Σε εφαρμογή οι νέοι νόμοι για τα πνευματικά δικαιώματα στο Ίντερνετ

Το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενέκρινε τους νέους κανόνες για τα πνευματικά δικαιώματα στο Διαδίκτυο. Δεκαεννέα κράτη της Ε.Ε. ψήφισαν υπέρ της συγκεκριμένης απόφασης (ανάμεσά τους και η Ελλάδα), έξι ψήφισαν κατά, ενώ τρία απείχαν από την ψηφοφορία.

Το συγκεκριμένο νομοσχέδιο έχει ψηφιστεί και από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 26 Μαρτίου. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως η απόφαση θα δημοσιευθεί στην επίσημη εφημερίδα της Ε.Ε και τα κράτη μέλη θα έχουν 24 μήνες για να τη εφαρμόσουν. Δηλαδή μέχρι τον Μάρτιο του 2021 όλα τα κράτη μέλη οφείλουν να την ενσωματώσουν στα εθνικά τους δίκαια.

Τι προβλέπει η νέα νομοθεσία

Το άρθρο 13

• Τα εμπορικά sites και εφαρμογές, όπου χρήστες αναρτούν περιεχόμενο, πρέπει να καταβάλουν κάθε προσπάθεια ώστε να έχουν αγοράσει εκ των προτέρων τις απαραίτητες άδειες για οτιδήποτε μπορεί να αναρτήσουν οι χρήστες τους. Αυτό πρακτικά σημαίνει το σύνολο της ανθρώπινης δημιουργίας που διέπεται από περιορισμούς πνευματικής ιδιοκτησίας. Είναι προφανές πως κάτι τέτοιο είναι αδύνατο να εφαρμοστεί τόσο τεχνικά, όσο και οικονομικά. Ειδικά για μικρές πλατφόρμες και υπηρεσίες.

• Επιπρόσθετα, τα περισσότερα sites θα πρέπει να κάνουν ό,τι είναι δυνατόν ώστε να αποτρέψουν την ανάρτηση περιεχομένου απ’ τους χρήστες τους, για το οποίο δεν έχουν την άδεια του δημιουργού. Δεν θα έχουν άλλη επιλογή απ’ το να εφαρμόσουν φίλτρα περιεχομένου, τα οποία είναι ακριβά και αναποτελεσματικά.

• Σε περίπτωση που ένα δικαστήριο κρίνει πως τα φίλτρα δεν είναι επαρκώς αυστηρά, τα sites θα είναι νομικά υπόλογα για τις παραβάσεις, σαν να τις έχουν διαπράξει τα ίδια. Αυτή η νομική απειλή θα οδηγήσει αρκετές υπηρεσίες να υπερβάλουν στην εφαρμογή των φίλτρων ώστε να παραμείνουν ασφαλή από διώξεις. Γεγονός που απειλεί την ελευθερία του λόγου στο διαδίκτυο.

• Το περιεχόμενο που θα αναρτούμε online δεν είναι πλέον άμεσα διαθέσιμο, σε πολλές περιπτώσεις, καθώς θα πρέπει πρώτα να εγκριθεί απ’ τα παραπάνω φίλτρα.

• Αρκετές απ’ τις υπηρεσίες που χρησιμοποιούμε σήμερα θα σταματήσουν να λειτουργούν εντός της ΕΕ, υπό το φόβο διώξεων για παράβαση της οδηγίας ή για τη μη-αυστηρή εφαρμογή της.

• Τα φίλτρα περιεχομένου θα βλάψουν και τους δημιουργούς. Διασκευές, reviews, memes και άλλες κατηγορίες περιεχομένου που βασίζονται σε copoyrighted υλικό θα μπλοκάρεται απ’ τα φίλτρα.

• Θα είσαι ένοχος μέχρι να αποδείξεις το αντίθετο. Ακόμα κι αν το περιεχόμενό σου ανήκει, θα φέρεις το βάρος της απόδειξης όταν τα φίλτρα θα το μαρκάρουν λανθασμένα ως παράβαση πνευματικής ιδιοκτησίας.

• Θα επωφεληθούν οι μεγάλοι παίχτες της αγοράς, καθώς είναι οι μόνοι που μπορούν να αντέξουν οικονομικά την εφαρμογή της οδηγίας.

• Τελικώς λιγότερες νέες και καινοτόμες υπηρεσίες θα ξεκινούν εντός της ΕΕ, γιατί το κόστος εκκίνησης θα είναι δυσβάσταχτο.

Άρθρο 11: Φόρος συνδέσμων (Link tax)

• Η αναπαραγωγή ειδήσεων με παραπάνω από μία λέξη ή περισσότερο από μια πολύ σύντομη περιγραφή, θα απαιτεί σχετική άδεια. Αυτό πιθανότατα θα καλύψει και τις περιλήψεις (snippets) ειδήσεων που χρησιμοποιούνται κατά κόρον. Υπάρχει αρκετή ασάφεια ως προς το τι σημαίνει το «σύντομη περιγραφή», αλλά υπάρχει ο κίνδυνος να καταστεί νομικά επικίνδυνη η χρήση περιλήψεων με συνδέσμους.

• Δεν υπάρχουν εξαιρέσεις. Η οδηγία περιλαμβάνει ακόμα και ατομικές υπηρεσίες, μικρές ή μη-κερδοσκοπικές εταιρείες, blogs.

• Πολλοί θεωρούν πως η οδηγία θα δημιουργήσει έσοδα για τους ειδησεογραφικούς οργανισμούς από μεγάλες υπηρεσίες (πχ. Google News), που χρησιμοποιούν περιλήψεις άρθρων. Στην πράξη όμως, θα πλήξει τους μικρούς παίχτες (πχ. blogs) και οι μεγάλες υπηρεσίες πιθανότατα θα αναστείλουν τη λειτουργία τους στην ΕΕ αφαιρώντας απ’ τα ειδησιογραφικά sites ακόμα και αυτή την κίνηση απ’ τους συνδέσμους προς τα άρθρα τους.

• Τελικώς η εφαρμογή της οδηγίας θα περιορίσει τη ροή της πληροφορίας και της ενημέρωσης.

Τα επόμενα βήματα

Από τη στιγμή που η νομοθεσία εγκρίθηκε από τα δύο θεσμικά όργανα της Ε.Ε., «θα ακολουθήσει μία περίοδος δύο ετών κατά την οποία τα Κράτη Μέλη θα πρέπει να μεταφέρουν κατά την διακριτική τους ευχέρεια τις διατάξεις της νέας Οδηγίας στο εθνικό τους δίκαιο», ανέφερε στο ethnos.gr ο γραμματέας της Homo Digitalis, Λευτέρης Χελιουδάκης. «Φυσικά, εξαιτίας της φύσεως του Δικαίου της Πνευματικής Ιδιοκτησίας (είναι κατακερματισμένο και υπάρχουν σοβαρές διαφορές μεταξύ των κρατών μελών) εκεί θα υπάρξουν σοβαρές αποκλίσεις μεταξύ των 27 εθνικών νομοθετών, κάτι που θα δημιουργήσει προβλήματα και για την ενιαία ψηφιακή αγορά της ΕΕ. Νομικές Δράσεις από πλευράς των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, είναι επίσης αναμενόμενες, όταν η νέα νομοθεσία θα τεθεί σε ισχύ.»