11η Σεπτεμβρίου: «Αν και δε σε γνώρισα, δε θα σε ξεχάσω»: 23 χρόνια μετά, οι οικογένειες κρατούν τη μνήμη των συγγενών τους ζωντανή

Κάθε χρόνο από το 2002, όταν οι συγγενείς των θυμάτων της 11ης Σεπτεμβρίου συγκεντρώνονται για να τιμήσουν τη μνήμη των αγαπημένων τους προσώπων, μία οδυνηρή φράση αντηχεί: «Δεν πρόλαβα να σε γνωρίσω».

Είναι ο ήχος της αλλαγής γενεών στο Σημείο Μηδέν, όπου οι συγγενείς των ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους κατά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, διαβάζουν τα ονόματα των εκλιπόντων.  Σχεδόν 3.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν όταν αεροπειρατές, μέλη της φονταμενταλιστικής  Αλ Κάιντα, έριξαν τέσσερα αεροσκάφη στους δίδυμους πύργους, το Πεντάγωνο και ένα χωράφι στη νοτιοδυτική Πενσυλβάνια στις 11 Σεπτεμβρίου 2001.

«Βαριά» αίσθηση ευθύνης

Κάποια από τα ονόματα των θυμάτων διαβάζονται από παιδιά ή νεαρούς ενήλικες που γεννήθηκαν μετά τα χτυπήματα. Πέρυσι, στην αντίστοιχη τελετή, συμμετείχαν 28 τέτοιοι νέοι και παιδιά, μεταξύ των 140 συγγενών που διάβασαν τα ονόματα των αγαπημένων τους. Και φέτος, στην τελετή που θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη, ακριβώς 23 χρόνια μετά τις φονικές επιθέσεις, αναμένεται να παραστούν νέοι και ανήλικοι. Εξ’ αυτών, ορισμένοι είναι παιδιά θυμάτων που, όταν έχασαν τη ζωή τους, οι σύντροφοί τους ήταν έγκυες. Οι περισσότεροι, όμως, είναι ανίψια ή εγγόνια θυμάτων. Έχουν κληρονομήσει από τους αγαπημένους τους που χάθηκαν ιστορίες, φωτογραφίες και μια «βαριά» αίσθηση της ευθύνης.

Οι «οικογένειες της 11ης Σεπτεμβρίου» φέρουν ένα ξεχωριστό βάρος μέσα από τις γενιές, ενώ η ανάμνηση και η κατανόηση της φρικαλεότητας των επιθέσεων, κάποια μέρα, θα εναπόκεινται σε έναν κόσμο όπου η βιωματική μνήμη δεν θα υπάρχει πια. «Είναι σαν να μεταδίδεις τη δάδα», λέει στο Associated Press ο 13χρονος Allan Aldycki. Τα τελευταία δύο χρόνια ήταν αυτός που διάβασε τα ονόματα του παππού του και πολλών άλλων θυμάτων. Το ίδιο σκοπεύει να κάνει και σήμερα, Τετάρτη (11/09). Ο Allan, στο υπνοδωμάτιό του, διατηρεί τα αναμνηστικά που έχει από τον παππού του, πυροσβέστη Allan Tarasiewicz. Το έφηβο αγόρι, στο περσινό μνημόσυνο, εξήγησε στο κοινό ότι έχει ακούσει τόσα πολλά για τον παππού του, που νιώθει σαν να τον γνώριζε. «Αλλά και πάλι, εύχομαι να είχα την ευκαιρία να τον γνωρίσω πραγματικά», υπογράμμισε. Ο Allan προσφέρθηκε εθελοντικά να διαβάσει κατά τη διάρκεια του μνημόσυνου γιατί, όπως είπε, αυτό τον έκανε να νιώθει πιο κοντά στον παππού του. Ελπίζει, κάποια μέρα, να έχει δικά του παιδιά τα οποία θα συμμετέχουν στην τελετή.

«Θα είναι τιμή μου να τα διδάξω, γιατί, με αυτό τον τρόπο, γνωρίζουν την κληρονομιά τους αλλά μαθαίνουν και τα πράγματα που δεν πρέπει να ξεχάσουν ποτέ», είπε ο ίδιος ο οποίος πρόσθεσε ότι, ήδη, διδάσκει συνομήλικους που γνωρίζουν ελάχιστα ή και τίποτα για την 11η Σεπτεμβρίου. Όταν έρχεται η ώρα για το μνημόσυνο, αναζητά πληροφορίες για τη ζωή κάθε θύματος, του οποίου το όνομα αναλαμβάνει να διαβάσει. Η μητέρα του Allan, Melissa Tarasiewicz τονίζει πως, ο 13χρονος, «σκέφτεται τα πάντα και καταλαβαίνει το μέγεθος του τι μπορεί να σημαίνει για κάποιον».

Η απαγγελία των ονομάτων των θυμάτων είναι μια παράδοση που εκτείνεται πέρα από το σημείο μηδέν. . Τα πολεμικά μνημεία τιμούν τους πεσόντες στρατιωτικούς διαβάζοντας δυνατά τα ονόματά τους. Κατά τη διεθνή ημέρα μνήμης του Ολοκαυτώματος, Yom Hashoah, κάποιες εβραϊκές οργανώσεις αναλαμβάνουν των ανάγνωση ονομάτων των θυμάτων του ναζισμού. Κάθε χρόνο, στην Οκλαχόμα Σίτι, διαβάζονται τα ονόματα των 168 ανθρώπων που σκοτώθηκαν κατά τη βομβιστική επίθεση του 1995.

Στις επετείους της 11ης Σεπτεμβρίου, η τελετή του Πενταγώνου περιλαμβάνει μέλη του στρατού ή αξιωματούχους που διαβάζουν τα ονόματα των 184 ανθρώπων που σκοτώθηκαν εκεί. Στο Εθνικό Μνημείο της Πτήσης 93 συγγενείς και φίλοι των θυμάτων διαβάζουν τον κατάλογο των 40 επιβατών και μελών του πληρώματος των οποίων οι ζωές τελείωσαν στην αγροτική τοποθεσία κοντά στο Σάνκσβιλ της Πενσυλβάνια. Η πολύωρη τελετή στο Μνημείο της 11ης Σεπτεμβρίου στη Νέα Υόρκη είναι σχεδόν αποκλειστικά αφιερωμένη στα ονόματα των 2.977 θυμάτων και στις τρεις τοποθεσίες, καθώς και των έξι ανθρώπων που σκοτώθηκαν στη βομβιστική επίθεση στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου το 1993. Τα ονόματα όλων διαβάζονται από συγγενείς των θυμάτων που προσφέρονται εθελοντικά και επιλέγονται με κλήρωση.

«Αν ήσουν ακόμα εδώ θα ήσουν ένας από τους καλύτερους φίλους μου»

Στον κάθε εθελοντή που κληρώνεται, δίνεται ένα υποσύνολο ονομάτων για να τα διαβάσει δυνατά. Συχνά, οι εθελοντές, λένε και δύο σύντομες κουβέντες για τους δικούς τους ανθρώπους που χάθηκαν, συγκινώντας τους παρευρισκόμενους με τις λεπτομέρειες από τις αναμνήσεις τους. Πέρυσι, η Capri Yarosz είπε για τον δολοφονημένο θείο της, πυροσβέστη Michael Mozzillo: «Σκέφτομαι συχνά ότι, αν ήσουν ακόμα εδώ, θα ήσουν ένας από τους καλύτερους φίλους μου, θα έψαχνες μαζί μου για κολέγια, θα με έβγαζες από μπελάδες με τη μαμά και τον μπαμπά, θα κάναμε παρέα στην ακτή του Τζέρσεϊ». Η ίδια σήμερα είναι 17 ετών και μεγάλωσε με ένα αυτοσχέδιο παιδικό βιβλίο με θέμα τον θείο της, μέσα σε μία οικογένεια που, ακόμα και σήμερα, τον θυμάται και τον αναφέρει καθημερινά στις συζητήσεις της. Μία από τις φράσεις που ακούγονται συχνά στο σπίτι της είναι το, «ο Chris θα το λάτρευε αυτό». Η Capri έχει ήδη διαβάσει δύο φορές ονόματα στο μνημόσυνο του Διεθνούς Κέντρου Εμπορίου. «Το γεγονός ότι κατά κάποιον τρόπο μπορώ να κρατήσω ζωντανό το όνομα του θείου μου και να συνεχίσω να διαβάζω τα ονόματα των άλλων θυμάτων σημαίνει πολλά για μένα. Πρέπει περισσότερες από τις επόμενες γενιές να μάθουν τι έχει συμβεί», είπε η ίδια στο πρακτορείο ειδήσεων. Ονόματα έχουν διαβάσει στο μνημόσυνο και οι δύο μικρότερες αδελφές της. Η μια εξ’ αυτών ετοιμάζεται να το ξανακάνει σήμερα. Η μητέρα τους, Pamela Yarosz, δεν κατάφερε ποτέ να το ξεπεράσει ώστε να προσφερθεί. «Δεν έχω τη δύναμη, είναι πολύ δύσκολο για μένα», τονίζει η Pamela Yarosz, που ήταν αδελφή του Mozzillo και προσθέτει για τις κόρες της, «είναι πιο γενναίες».

Ο 18χρονος Callaway Treble, λέει ότι, η γενιά των οικογενειών της 11ης Σεπτεμβρίου έχει καθήκον να μεταφέρει τη μνήμη των θυμάτων. Στις επιθέσεις χάθηκε η θεία του, Gabriela Silvina Waisman, διευθύντρια γραφείου εταιρείας λογισμικού. «Για την 11η Σεπτεμβρίου χρησιμοποιούμε συνεχώς τον όρο “ποτέ δεν ξεχνάμε” αλλά, για να μην ξεχάσουμε στην πράξη, είναι εξαιρετικά σημαντικό να καταλάβουμε τη σημασία των θανάτων χιλιάδων ανθρώπων σε μία επίθεση εναντίον της χώρας μας. Αισθάνομαι ότι είναι δική μας ευθύνη», εξηγεί ο ίδιος που, από την ηλικία των 13 ετών, έχει πολλές φορές διαβάσει ονόματα των θυμάτων κατά το ετήσιο μνημόσυνο.

 «Αν και δε συναντηθήκαμε ποτέ, είναι τιμή μου να φέρω το όνομα και την κληρονομιά σου»

Μέχρι στιγμής, είναι πολλά τα παιδιά των θυμάτων της 11ης Σεπτεμβρίου -όπως η Melissa Tarasiewicz, η οποία μόλις είχε τελειώσει το λύκειο όταν πέθανε ο πατέρας της- που έχουν ενηλικιωθεί προ πολλού. Περίπου 100, όμως, γεννήθηκαν μετά τις επιθέσεις που σκότωσαν τους πατέρες τους, και είναι τώρα νεαροί ενήλικες. «Αν και δε συναντηθήκαμε ποτέ, είναι τιμή μου να φέρω το όνομα και την κληρονομιά σου. Σε ευχαριστώ που μου έδωσες τη ζωή και αυτή την οικογένεια», είπε την περασμένη χρονιά ο Manuel DaMota Jr., διαβάζοντας το όνομα του πατέρα του, ξυλουργού και διαχειριστή έργων στο World Trade Center.

Ο ένας μετά τον άλλο, οι απόγονοι των θυμάτων των τρομοκρατικών επιθέσεων, μνημόνευσαν θείες, θείους, παππούδες και γιαγιάδες που χάθηκαν. «Όλη μου τη ζωή, ο πατέρας μου έλεγε ότι τού θυμίζω εσένα»/ «μακάρι να με πήγαινες για ψάρεμα»/ «μακάρι να είχα περισσότερα από μία φωτογραφία σου σε κορνίζα»/ «αν και δεν σε γνώρισα, δεν θα σε ξεχάσω ποτέ».