Φάκελος: Οι πύραυλοι που αναπτύσσει η Τουρκία, το δίλλημα και οι περιορισμοί

Ο πύραυλος «Kara Atmaca» (ή «Γεράκι» στα ελληνικά) της Τουρκίας, ο οποίος πέρασε με επιτυχία μια νέα δοκιμή πριν από λίγες εβδομάδες, αποτελεί μέρος των τουρκικών προσπαθειών να ενισχύσει τις αποτρεπτικές της ικανότητες μέσω ενός αυξανόμενου οπλοστασίου βαλλιστικών πυραύλων και πυραύλων Κρουζ.

Ο εθνικός κατασκευαστής πυραύλων της Τουρκίας, Roketsan, ανακοίνωσε στις 18 Αυγούστου ότι ο πύραυλος Κρουζ «Kara Atmaca», ένας πύραυλος εδάφους-εδάφους μεγάλου βεληνεκούς που έχει ήδη εισέλθει στην παραγωγή, χτύπησε το στόχο του στα 280 χιλιόμετρα (173 μίλια). Η δοκιμή αυτή είναι η τελευταία κίνηση στην στρατηγική της Τουρκίας να επεκτείνει το βεληνεκές και την ποιότητα του πυραυλικού της οπλοστασίου, με στόχο όχι μόνο την ενίσχυση της αποτροπής, αλλά και της εξαγωγικής της δύναμης.

Το δύσκολο δίλημμα της Τουρκίας

Ωστόσο, η Τουρκία αντιμετωπίζει ένα δύσκολο δίλημμα. Από τη μία, δεν μπορεί να αγνοήσει τη στρατιωτική ισχύ των γειτονικών χωρών, όπως η Αίγυπτος, το Ισραήλ και το Ιράν, οι οποίες διαθέτουν σημαντικά οπλοστάσια βαλλιστικών πυραύλων και, σε κάποιες περιπτώσεις, ακόμη και πυρηνικά όπλα. Από την άλλη, η προσπάθεια της Τουρκίας να επεκτείνει το δικό της οπλοστάσιο ενέχει τον κίνδυνο να προκαλέσει την αντίδραση τόσο των μεγάλων δυνάμεων όσο και των γειτόνων της, οδηγώντας σε μία νέα κούρσα εξοπλισμών, επισημαίνει ο έμπειρος στρατιωτικός αναλυτής, Μπαρίν Καγιάογλου.

Τα προγράμματα βαλλιστικών πυραύλων και πυραύλων Κρουζ της Τουρκίας αντιμετωπίζουν κι άλλους περιορισμούς. Ένας από αυτούς είναι ότι η Τουρκία δεν φαίνεται πολύ πρόθυμη να επεκτείνει το βεληνεκές των πυραύλων της πέραν των 1.000 km (περίπου 620 μίλια) επειδή οι εν δυνάμει απειλές της —δηλαδή ο κίνδυνος ευρύτερης σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή ή στη λεκάνη της Μαύρης Θάλασσας— βρίσκονται στην άμεση γειτονιά της. Σε κάθε περίπτωση, η επέκταση της εμβέλειας των βαλλιστικών πυραύλων μειώνει την ακρίβειά τους. Επίσης, σύμφωνα με τον Μουζντάτ Γιουμάκ, έναν ηλεκτρολόγο μηχανικό και απόστρατο αξιωματικό της τουρκικής πολεμικής αεροπορίας, «μια χώρα που διαθέτει βαλλιστικούς πυραύλους χρειάζεται πολύ καλά ραντάρ και αμυντικά συστήματα». «Εκτός από τους S-400 και το κοινό σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης του ΝΑΤΟ, δεν έχουμε ραντάρ μεγάλης εμβέλειας για να γνωρίζουμε ποια χώρα εκτοξεύει εναντίον μας αυτή τη στιγμή. Φυσικά, αυτό θα μπορούσε να αλλάξει στα επόμενα 3 με 5 χρόνια», είπε.

Το πρόγραμμα βαλλιστικών πυραύλων της Τουρκίας

Οι βαλλιστικοί πύραυλοι χρησιμοποιούν την πρόωση από τη φάση εκτόξευσης και ακολουθούν μια παραβολική τροχιά υψηλού τόξου και στη συνέχεια χρησιμοποιούν τη βαρύτητα της Γης για να χτυπήσουν τους στόχους τους. Όσο πιο ψηλά ανεβαίνει ο πύραυλος στην ατμόσφαιρα - μερικές φορές ακόμη και έξω από την ατμόσφαιρα - πριν από την τελική επανείσοδο, τόσο μεγαλύτερο είναι το βεληνεκές του. Οι βαλλιστικοί πύραυλοι μπορούν να εξοπλιστούν με συμβατικά εκρηκτικά ή πυρηνικά, βιολογικά ή χημικά (NBC) όπλα, τα οποία είναι επίσης γνωστά ως WMD. Σύμφωνα με τον Αμπντουλάχ Μπεκτσί, μηχανικό και ερευνητή της αμυντικής βιομηχανίας, η Τουρκία έχει προχωρήσει πολύ στην ανάπτυξη τόσο προηγμένων βαλλιστικών όσο και πυραύλων Κρουζ. Το αξιοθαύμαστο είναι ότι η Τουρκία ανέπτυξε μόνη της τους βαλλιστικούς πυραύλους της παρά τις περιορισμένες διαβουλεύσεις με το Πακιστάν και την Κίνα.

«Αυτά τα συστήματα αναπτύσσονται στην Τουρκία», είπε στο Al-Monitor. «Μόνο εμείς γνωρίζουμε τους αλγόριθμους λειτουργίας τους, τη λογική βολής τους, το εύρος συχνοτήτων στις οποίες μεταφέρουν δεδομένα, πώς ταξιδεύουν και πώς ελίσσονται κατά τη φάση χτυπήματος, όλα αυτά καθιστούν πολύ δύσκολο να σταματήσουμε τους πυραύλους μας - τόσο φυσικά όσο και ηλεκτρονικά.

Μερικοί από αυτούς τους βαλλιστικούς πυραύλους, που κατασκευάζει η Τουρκία, είναι αρκετά υψηλής ποιότητας και προορίζονται για εξαγωγή. Στα τέλη του 2022, η Ινδονησία υπέγραψε συμφωνία με τη Roketsan για την αγορά απροσδιόριστου αριθμού πυραύλων Bora. Οι Bora ξεχωρίζουν μεταξύ των πυραύλων τουρκικής κατασκευής, μπορούν να φτάσουν έως και πέντε φορές την ταχύτητα του ήχου σε βεληνεκές 280 km, χρησιμοποιώντας τόσο αδρανειακή πλοήγηση όσο και καθοδήγηση GPS για υψηλή ακρίβεια, φέροντας ένα βάρος 470 kg ως κεφαλή.

Πύραυλοι Κρουζ

Οι πύραυλοι Κρουζ διαφέρουν από τους βαλλιστικούς πυραύλους στο ότι χρησιμοποιούν σταθερή πρόωση, μόλις εκτοξευθούν, και πετούν πολύ κοντά στη θάλασσα ή στο έδαφος για να αποφύγουν την άμυνα του εχθρού. Οι πύραυλοι Κρουζ θα μπορούσαν να εξοπλιστούν με συμβατικά εκρηκτικά ή κεφαλές NBC/WMD.

Η Τουρκία σημειώνει επιτυχία και σε αυτό το μέτωπο. Εκτός από το Atmaca, το Cakir (Merlin ή Austere), το οποίο αναπτύχθηκε το 2022, και το Kuzgun, που παρουσιάστηκε το 2021, μπορούν να εκτοξευθούν από διαφορετικές πλατφόρμες, συμπεριλαμβανομένων μη επανδρωμένων θαλάσσιων drones. Το Gezgin, το οποίο βρίσκεται υπό ανάπτυξη, θα εκτελέσει αποστολές όπως αυτές που αναλαμβάνουν τα αμερικανικής κατασκευής Tomahawks.«Ουσιαστικά, αναπτύσσουμε την ικανότητα να χρησιμοποιούμε πυραύλους Κρουζ στον αέρα, στη γη και τη θάλασσα», αναφέρει ο Μπεκτσί.

Ένα εντυπωσιακό χαρακτηριστικό των Atmaca είναι ότι θα τροφοδοτούνται από έναν κινητήρα που αναπτύχθηκε από την Kale Group, μια ιδιωτική τουρκική εταιρεία που παρήγαγε ανταλλακτικά για το μαχητικό αεροσκάφος πέμπτης γενιάς Lockheed Martin F-35 πέμπτης γενιάς πριν από την εκδίωξη της Τουρκίας από το πρόγραμμα το 2020, λόγω του ρωσικής κατασκευής αντι-πυραυλικού συστήματος S-400.

Ενσωμάτωση πυραύλων Κρουζ στα πολεμικά πλοία

Ένα άλλο υπαρξιακό ερώτημα είναι εάν η Τουρκία θα πρέπει να ενσωματώσει πυραύλους Κρουζ στα εγχώριας κατασκευής πολεμικά πλοία (MILGEM) και υποβρύχια (MILDEN). Γίνονται προσπάθειες για την εκτόξευση του Gezgin από αυτά τα πλοία MILGEM, αλλά αυτό θα διαρκέσει μερικά ακόμη χρόνια.

Όσο για τα MILDEN, τα οποία βρίσκονται επί του παρόντος στη φάση του σχεδιασμού και αναμένεται να τεθούν σε λειτουργία στα μέσα της δεκαετίας του 2030, μια ιδέα είναι η εκτόξευση πυραύλων Κρουζ από τους σωλήνες τορπιλών τους, αλλά αυτό είναι μια χρονοβόρα προσπάθεια. Οι πύραυλοι Κρουζ λειτουργούν καλύτερα, εάν εκτοξευθούν σε μεγάλους αριθμούς και με ταχεία διαδοχή, ώστε τα πλοία και τα υποβρύχια να μπορούν να μετακινηθούν σε διαφορετική τοποθεσία για να αποφευχθεί ο εντοπισμός τους από τον εχθρό.

Οι περιορισμοί της MTCR φρενάρουν τις εξαγωγές πυραύλων

Η Roketsan και αρκετές άλλες τουρκικές εταιρείες που εργάζονται σε διαφορετικούς τύπους βαλλιστικών πυραύλων και πυραύλων Κρουζ και άλλων αερομεταφερόμενων πυρομαχικών στοχεύουν να ενισχύσουν όχι μόνο τις αποτρεπτικές ικανότητες της χώρας αλλά και τις εξαγωγές της. Ωστόσο, οι δεσμεύσεις της Τουρκίας από τη συνθήκη ελέγχου τεχνολογίας πυραύλων (MTCR) περιορίζουν την ικανότητά της να εξάγει πυραύλους, όπως κάνει με τα μαχητικά αεροσκάφη και τα εναέρια drones της.