NYT: Πόσο πιθανό είναι το Ισραήλ να πλήξει τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν;

Την ώρα που η Μέση Ανατολή φλέγεται, με το Ισραήλ να έχει ανοίξει πολλά μέτωπα, αναμένεται η απάντηση που θα δώσει στην Τεχεράνη, με την συζήτηση να είναι έντονη εάν θα επιχειρήσει να επιτεθεί στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν. Όπως αναφέρει ωστόσο η New York Tomes, φαίνεται απίθανο να επιχειρήσουν ένα τέτοιο χτύπημα καθώς δεν θα είναι επιτυχές χωρίς την βοήθεια των ΗΠΑ.

Όπως αναφέρει σε ανάλυσή της η αμερικανική εφημερίδα, πριν από δύο χρόνια, δεκάδες ισραηλινά μαχητικά αεροσκάφη ένα πάνω από την Μεσόγειο Θάλασσα, άσκηση προσομοίωσης για χτύπημα στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν.

Ο σκοπός της άσκησης δεν ήταν απλώς να εκφοβίσει τους Ιρανούς. Είχε σχεδιαστεί για να στείλει ένα μήνυμα στην κυβέρνηση Μπάιντεν: πως η ισραηλινή πολεμική αεροπορία εκπαιδεύεται για να διεξάγει την επιχείρηση μόνη της, παρόλο που οι πιθανότητες επιτυχίας θα ήταν πολύ μεγαλύτερες αν οι Ηνωμένες Πολιτείες με το οπλοστάσιό τους, συμμετείχαν στην επίθεση.

Αμφιβολίες για το κίνητρο του Ισραήλ 

Σε συνεντεύξεις τους, πρώην και νυν ανώτεροι Ισραηλινοί αξιωματούχοι αναγνώρισαν πως υπάρχουν αμφιβολίες για το αν η χώρα έχει τη δυνατότητα να προκαλέσει σημαντική ζημιά στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν. Τις τελευταίες ημέρες ωστόσο, αξιωματούχοι του Πενταγώνου αναρωτιούνται αθόρυβα αν οι Ισραηλινοί ετοιμάζονται να το κάνουν μόνοι τους, καθώς ίσως να μην έχουν ποτέ ξανά μια τέτοια ευκαιρία.

Ο Τζο Μπάιντεν έχει προειδοποιήσει το Ισραήλ να μην πλήξει πυρηνικές ή ενεργειακές εγκαταστάσεις, λέγοντας ότι οποιαδήποτε απάντηση θα πρέπει να είναι «ανάλογη» με την ιρανική επίθεση στο Ισραήλ.

Είναι πιθανό τα πρώτα αντίποινα του Ισραήλ κατά του Ιράν για τα πυραυλικά πλήγματα της Τρίτης να επικεντρωθούν σε στρατιωτικές βάσεις και ίσως σε κάποιες τοποθεσίες πληροφοριών ή ηγεσίας, λένε αξιωματούχοι και εκτιμούν πως το Ισραήλ είναι απίθανο να κυνηγήσει τα πυρηνικά.

Παρ' όλα αυτά, υπάρχει μια αυξανόμενη έκκληση στο εσωτερικό του Ισραήλ, που απηχείται από ορισμένους στις Ηνωμένες Πολιτείες, να αδράξουν τη στιγμή και να κάνουν επιθέσεις ώστε να αποδυναμώσουν το Ιράν.

Αμερικανοί αξιωματούχοι των μυστικών υπηρεσιών και οι εξωτερικοί εμπειρογνώμονες εκτιμούν πως το Ιράν είναι κοντά στην παραγωγής μιας βόμβας.

Ενώ μεγάλο μέρος της δημόσιας συζήτησης έχει επικεντρωθεί στο γεγονός ότι το Ιράν θα μπορούσε με βεβαιότητα να αυξήσει τον εμπλουτισμό ουρανίου για να παράγει βόμβες μέσα σε λίγες εβδομάδες, το πιο πιθανό είναι ότι θα χρειαστούν μήνες ή ίσως περισσότερο από ένα χρόνο μέχρι οι μηχανικοί παραδώσουν ένα τέτοιο όπλο.

Πιέσεις στον Νετανιάχου να κάνει την επίθεση στις πυρηνικές εγκαταστάσεις 

«Το Ισραήλ έχει τώρα τη μεγαλύτερη ευκαιρία των τελευταίων 50 ετών, να αλλάξει το πρόσωπο της Μέσης Ανατολής», έγραψε πρόσφατα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ο Ναφτάλι Μπένετ, ένας σκληροπυρηνικός εθνικιστής και πρώην πρωθυπουργός του Ισραήλ. «Πρέπει να δράσουμε τώρα για να καταστρέψουμε το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, τις κεντρικές ενεργειακές εγκαταστάσεις τους και να σακατέψουμε θανάσιμα αυτό το τρομοκρατικό καθεστώς. Έχουμε τη δικαιολογία. Έχουμε τα εργαλεία. Τώρα που η Χεζμπολάχ και η Χαμάς έχουν παραλύσει, το Ιράν είναι εκτεθειμένο».

Από την άλλη, Αμερικανοί αξιωματούχοι, με πρώτο τον Μπάιντεν, προσπαθούν να το αποτρέψουν λέγοντας ότι πιθανότατα τέτοιου είδους χτυπήματα θα ήταν αναποτελεσματικά και θα μπορούσαν να βυθίσουν την περιοχή σε έναν πόλεμο πλήρους κλίμακας.

Η NYT επισημαίνει πως για πολλά χρόνια, το πραγματικό σχέδιο του  Ισραήλ δεν ήταν να επιτεθεί στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, αλλά εστίαζε στη Χεζμπολάχ, έως ότου ο Ναφτάλι Μπένετ έγινε πρωθυπουργός το 2021.

«Ο πυρηνικός στόχος είναι ένας πολύ δύσκολος στόχος», δήλωσε ο στρατηγός Frank McKenzie, ο οποίος ήταν υπεύθυνος για τα πολεμικά σχέδια του Ιράν όταν διοικούσε την Κεντρική Διοίκηση των Ηνωμένων Πολιτειών. «Υπάρχουν πολλές άλλες εναλλακτικές λύσεις σε αυτόν τον στόχο», είπε, προσθέτοντας ότι πολλές από αυτές -- συμπεριλαμβανομένης της ενεργειακής υποδομής -- θα ήταν ευκολότερο να εκτελεστούν.

Οι δύο βασικές εγκαταστάσεις του Ιράν 

Για 22 χρόνια, το επίκεντρο της προσοχής του Ισραήλ - και της Ουάσινγκτον - στο Ιράν ήταν το εργοστάσιο πυρηνικού εμπλουτισμού Νατάνζ, που είναι θαμμένο μέσα στην έρημο.

Το Ισραήλ έχει αναπτύξει σχέδια για να καταστρέψει ή να παραλύσει τη γιγαντιαία αίθουσα φυγοκέντρησης, όπου επεξεργάζεται το ουράνιο. Ενώ η Τεχεράνη αρνείται επισήμως ότι επιδιώκει να αποκτήσει βόμβα, τους τελευταίους μήνες ορισμένοι Ιρανοί αξιωματούχοι και σχολιαστές συζητούν έντονα κατά πόσον θα πρέπει να ανατραπεί η εντολή που εκδόθηκε το 2003 από τον Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, ο οποίος απαγορεύει την κατοχή πυρηνικών όπλων.

Εν τω μεταξύ, το Ιράν έχει εντείνει την παραγωγή ουρανίου εμπλουτισμένου σε καθαρότητα 60%. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι το Ιράν έχει αρκετό από αυτό το καύσιμο για τρεις ή τέσσερις βόμβες.

Ενώ το εργοστάσιο θα ήταν ένας αρκετά εύκολος στόχος, το χτύπημα της θα ήταν μια πράξη πολέμου. Έτσι, τα τελευταία 15 χρόνια, οι Ηνωμένες Πολιτείες προέτρεπαν τη διπλωματία, το σαμποτάζ και τις κυρώσεις, για να καταστρέψουν το πρόγραμμα. Και έχουν εμποδίσει ενεργά το Ισραήλ να αποκτήσει τα όπλα που θα χρειαζόταν για να καταστρέψει μια άλλη εγκατάσταση φυγοκέντρησης, που ονομάζεται Fordow, που χτισμένη βαθιά μέσα σε ένα βουνό.

Ανησυχία για το πυρηνικό μέλλον του Ιράν

Είτε όμως το Ισραήλ χτυπήσει τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν είτε όχι, υπάρχουν νέοι λόγοι ανησυχίας για το πυρηνικό μέλλον του.

Ο πρώτος είναι αυτός που ο υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνεν έχει θέσει επανειλημμένα τις τελευταίες εβδομάδες: Έχει υποστηρίξει, ότι η Ρωσία μοιράζεται τεχνολογία με το Ιράν σε πυρηνικά θέματα. Αξιωματούχοι περιγράφουν τη βοήθεια ως «τεχνική βοήθεια» και λένε ότι δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι παρέχει στο Ιράν το υλικό που χρειάζεται για να κατασκευάσει μια κεφαλή.

Αλλά μέχρι να ξεσπάσει ο πόλεμος στην Ουκρανία, η Ρωσία είχε συνεργαστεί με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη για τον περιορισμό του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος, συμμετέχοντας μάλιστα στις διαπραγματεύσεις του 2015 στο πλευρό των δυτικών χωρών. Τώρα, αν οι αμερικανικές αναφορές είναι σωστές, η ανάγκη της Ρωσίας για ιρανικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη και άλλα όπλα σημαίνει ότι θα μπορούσε να επιταχύνει την πρόοδο του Ιράν προς την κατασκευή πυρηνικής κεφαλής.

Η δεύτερη ανησυχία είναι ότι η ζημιά που προκλήθηκε στη Χεζμπολάχ τις τελευταίες εβδομάδες, συμπεριλαμβανομένου του αποκεφαλισμού της ηγεσίας της, θα μπορούσε να κάνει το Ιράν να αισθανθεί ευάλωτο. Δεν μπορεί πλέον να υπολογίζει στην ικανότητα που έχει η Χεζμπολάχ  να χτυπήσει το Ισραήλ. Η κίνηση για την απόκτηση πυρηνικού όπλου μπορεί να γίνει ο μόνος πραγματικός τρόπος αποτροπής του Ισραήλ.

Και η τρίτη ανησυχία είναι ότι το ιρανικό πρόγραμμα είναι δύσκολο να χτυπηθεί. Πριν από αρκετά χρόνια, υπό τα άγρυπνα μάτια των αμερικανικών και ισραηλινών δορυφόρων, το Ιράν άρχισε να σκάβει ένα τεράστιο δίκτυο σηράγγων ακριβώς νότια της Νατάνζ, για αυτό που οι Ηνωμένες Πολιτείες πιστεύουν ότι είναι ένα νέο κέντρο εμπλουτισμού, το μεγαλύτερο του Ιράν. Δεν έχει ακόμη τεθεί σε λειτουργία. 

Στο παρελθόν -όταν το Ισραήλ κατέστρεψε μη ολοκληρωμένους πυρηνικούς αντιδραστήρες στο Ιράκ το 1981 και στη Συρία το 2007- ήταν ακριβώς η στιγμή επέλεξε να πραγματοποιήσει επιθέσεις.