Γιαχία Σινουάρ: Ο θάνατος του αναγεννά τις ελπίδες των ΗΠΑ να βάλουν τέλος στον πόλεμο του Ισραήλ

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν οραματίστηκε μια «επόμενη μέρα« για τη Γάζα χωρίς τη Χαμάς στην εξουσία μετά τη δολοφονία του ηγέτη της οργάνωσης Γιαχία Σινουάρ από το Ισραήλ. Αλλά είναι εξίσου πιθανό ότι ο θάνατός του δεν θα αλλάξει τίποτα στην τραγική πραγματικότητα της Μέσης Ανατολής: Η εξόντωση ηγετικών στελεχών οργανώσεων όπως η Χαμάς, σπάνια επιλύει συγκρούσεις που έχουν βαθιές ρίζες στην ιστορία σε μια περιοχή όπου κάθε πόλεμος απλώς σπέρνει τους πικρούς σπόρους για τον επόμενο, αναφέρει σε ανάλυσή του το CNN.

Νέο διπλωματικό σπριντ για εκεχειρία

Η εκτέλεση του Σινουάρ, ωστόσο, προκάλεσε μια εσπευσμένη επανεκκίνηση των μέχρι στιγμής αποτυχημένων προσπαθειών της Ουάσινγκτον να τερματίσει τον πόλεμο στη Γάζα, ο οποίος έχει προκαλέσει ανθρωπιστική καταστροφή και ρίχνει σκιά στις ελπίδες της αντιπροέδρου Καμάλα Χάρις για τις εκλογές. Η Χαμάς μόλις υπέστη ένα τεράστιο στρατιωτικό και ψυχολογικό πλήγμα, ακόμη και αν ο Σινουάρ δεν είχε την εμβληματική θέση και το στρατηγικό βάρος του ηγέτη της Χεζμπολάχ Χασάν Νασράλα, ο οποίος σκοτώθηκε νωρίτερα κατά την εκκαθάριση του Ισραήλ εναντίον των μεγαλύτερων εχθρών του

Κανείς δεν μπορούσε να αμφισβητήσει το αίμα που ήταν στα χέρια του Σινουάρ - σχεδίασε τις φρικτές επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου 2023 στο Ισραήλ, οι οποίες σκότωσαν 1.200 ανθρώπους και οδήγησαν στην ισραηλινή επίθεση στη Γάζα, κατά την οποία σκοτώθηκαν 42.000 Παλαιστίνιοι, σύμφωνα με τις παλαιστινιακές αρχές, αναφέρει το CNN.

Έτσι, η απουσία του θα μπορούσε να αλλάξει τους διπλωματικούς και στρατηγικούς υπολογισμούς των μερών. Ο Μπάιντεν αντέδρασε στον θάνατο του Σινουάρ δηλώνοντας ότι αποδόθηκε δικαιοσύνη και ταυτόχρονα αύξησε την πίεση στον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου να αγκαλιάσει τη στιγμή για να τερματιστούν οι μάχες στη Γάζα. Ο πρόεδρος βρισκόταν γρήγορα στο τηλέφωνο με τον ενίοτε ετερόκλητο εταίρο του στο Ισραήλ. Και εξέδωσε τη δήλωση με την οποία ζητούσε «μια επόμενη μέρα» στη Γάζα χωρίς τη Χαμάς στην εξουσία και μια πολιτική διευθέτηση που θα παρέχει ένα καλύτερο μέλλον για τους Ισραηλινούς και τους Παλαιστίνιους».

Ένα εμπόδιο για την ειρήνη απομακρύνθηκε

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Σινουάρ θεωρήθηκε σημαντικό εμπόδιο στις αποτυχημένες προσπάθειες της κυβέρνησης Μπάιντεν να μεσολαβήσει για την επίτευξη εκεχειρίας που θα οδηγούσε στην απελευθέρωση των υπόλοιπων ομήρων στη Γάζα και θα ανακούφιζε την καταστροφική ανθρωπιστική κρίση. Αυτή είναι μόνο η μισή ιστορία, αφού κατά καιρούς, Αμερικανοί αξιωματούχοι υπέδειξαν ότι ο Νετανιάχου είχε συμφέροντα και για την παράταση του πολέμου.

Αλλά αν ο θάνατος του Σινουάρ οδηγήσει στην αποσύνθεση της Χαμάς και στο τέλος του ασφυκτικού ελέγχου της Γάζας που κράτησε σχεδόν δύο δεκαετίες, θα απομακρύνει ένα από τα πιο επίμονα εμπόδια στις ειρηνευτικές προσπάθειες των ΗΠΑ. Ένα τέτοιο σενάριο είναι μακρινό, ωστόσο, χωρίς καμία ένδειξη ότι όποιος και αν κληρονομήσει την ηγεσία της Χαμάς θα υποβαθμίσει την αποστολή της να εξαλείψει το Ισραήλ, συνεχίζει το CNN.

Πολλοί ειδικοί πιστεύουν ότι οι επιχειρήσεις ανταρτών κατά των ισραηλινών δυνάμεων είναι τουλάχιστον εξίσου πιθανές με την απόφαση της Χαμάς να σταματήσει τη σύγκρουση.

Βραχυπρόθεσμα, όμως, ο Μπάιντεν επιδιώκει να διευρύνει το παράθυρο για την απελευθέρωση των υπόλοιπων ομήρων που συνελήφθησαν στις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου και να διευκολύνει την αποτρόπαια ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα. Πριν αναφερθεί ο θάνατος του Σινουάρ, η Ουάσινγκτον προειδοποίησε την Τετάρτη το Ισραήλ ότι πρέπει να αφήσει περισσότερη βοήθεια να εισέλθει στον θύλακα, όπου σύμφωνα με τον ΟΗΕ περισσότεροι από 1 εκατομμύριο άνθρωποι απειλούνται με πείνα και ασθένειες όπως η πολιομυελίτιδα είναι ανεξέλεγκτες.

Ο Λευκός Οίκος πιστεύει ότι ο τερματισμός του πολέμου στη Γάζα αποτελεί προϋπόθεση για να μειωθούν οι πιθανότητες ενός καταστροφικού περιφερειακού πολέμου που φοβάται. Και ο Μπάιντεν έχει ισχυρές προσωπικές επιταγές να μετριάσει επιτέλους μια σύγκρουση που θα στιγματίσει την κληρονομιά του και την οποία μπορεί να παραδώσει στον διάδοχό του τον Ιανουάριο.

Καθώς ο Μπάιντεν έκανε ελιγμούς, ο Νετανιάχου φαινόταν να κρατά τις επιλογές του ανοιχτές. «Όποιος καταθέσει το όπλο του και επιστρέψει τους ομήρους μας - θα του επιτρέψουμε να βγει έξω και να ζήσει», είπε σε ομιλία του προς τους Ισραηλινούς. Αλλά είπε επίσης στον λαό του: «Ο πόλεμος, αγαπητοί μου, δεν έχει τελειώσει ακόμα».

«Πρόκειται αναμφίβολα για ένα σταυροδρόμι για το Ισραήλ και ολόκληρη την περιοχή», δήλωσε ο Firas Maksad, ανώτερος διευθυντής του Ινστιτούτου Μέσης Ανατολής, στο CNN. «Είναι επίσης μια στιγμή αλήθειας για τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου. Θα αρχίσουν οι προτεραιότητές του να αποκλιμακώνονται στη Γάζα και στον Λίβανο; Είναι πραγματικά αντικειμενικός σκοπός του να απελευθερώσει... τους Ισραηλινούς ομήρους που εξακολουθούν να κρατούνται στη Γάζα; Ή μήπως υπάρχει μια στιγμή που βλέπει ότι θέλει να επαναφέρει το τραπέζι στη Μέση Ανατολή και να αποκαταστήσει την ισορροπία δυνάμεων συνεχίζοντας τον πόλεμο;»

Όπως συνέβαινε συχνά κατά τη διάρκεια του πολέμου στη Γάζα, οι Αμερικανοί αξιωματούχοι εξέφρασαν την αισιοδοξία τους ότι κάτι σημαντικό είχε αλλάξει. Το CMM μετέδωσε ότι υπήρχαν ελπίδες ότι ο Νετανιάχου πλησίαζε σε κοινό έδαφος με τον Μπάιντεν. Η αισιοδοξία αποτελεί προϋπόθεση για τις πιο σκληρές διπλωματικές πρωτοβουλίες. Αλλά σταθερά τον τελευταίο χρόνο, η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει παρερμηνεύσει τις προθέσεις του Νετανιάχου, με την αισιοδοξία της να αποκαλύπτεται ως αφέλεια και το κύρος του Μπάιντεν να κλονίζεται από την απροθυμία του να χρησιμοποιήσει την τεράστια επιρροή της Αμερικής.

Πολλά εξαρτώνται από την επόμενη κίνηση του Νετανιάχου

Οι αξιωματούχοι θα παρακολουθούν τις επόμενες ημέρες για να δουν αν ο Νετανιάχου θα χρησιμοποιήσει τον θάνατο του Σινουάρ για να σφυρηλατήσει ένα άνοιγμα και να δώσει προτεραιότητα στην επιστροφή των ομήρων. Επανειλημμένα, όταν βρέθηκε αντιμέτωπος με μια πολιτικά παρακινδυνευμένη επιλογή που θα μπορούσε να αποδυναμώσει τον πιο υπερσυντηρητικό συνασπισμό στην ιστορία του Ισραήλ, ο πρωθυπουργός επέλεξε την πολιτική αυτοσυντήρηση - ένας λόγος για τον οποίο απέτυχαν οι αμερικανικές προσπάθειες διαμεσολάβησης.

Μια απόφαση τώρα να ασχοληθεί με ό,τι έχει απομείνει από τη Χαμάς θα μπορούσε τελικά να μειώσει την πίεση που αντιμετωπίζει από τις οικογένειες των ομήρων της Γάζας, αν οδηγήσει στην απελευθέρωσή τους. Αλλά οποιαδήποτε επιλογή που δεν περιλαμβάνει πρώτα την πλήρη εξάλειψη της Χαμάς, όποιο κι αν είναι το κόστος, θα μπορούσε να εξοργίσει τους δεξιούς κυβερνητικούς εταίρους του πρωθυπουργού.

Υπήρξε επίσης μια φιλοσοφική και στρατηγική αποσύνδεση σχετικά με τον πόλεμο μεταξύ του Νετανιάχου και του Μπάιντεν, ο οποίος προέτρεψε το Ισραήλ αμέσως μετά τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου να μην επαναλάβει τα λάθη της Αμερικής μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001, παρασυρόμενος σε παρατεταμένους πολέμους. Οι αξιωματούχοι στην Ουάσιγκτον βλέπουν μια ευρύτερη εικόνα που περιλαμβάνει την ανάγκη του Ισραήλ να αποκαταστήσει την ασφάλειά του μετά την 7η Οκτωβρίου, αλλά και το μακελειό στη Γάζα και τον αντίκτυπο των αποφάσεων του Νετανιάχου στα ζωτικά συμφέροντα των ΗΠΑ.

Αλλά ο Νετανιάχου δεν έχει αφήσει καμία αμφιβολία ότι πιστεύει ότι δίνει μια αποφασιστική μάχη για την ύπαρξη του Ισραήλ και του εβραϊκού λαού - μια άποψη που καθορίζει τις επιλογές του και είναι απίθανο να αλλάξει με τον θάνατο του Σινουάρ. Αυτός ο αγώνας δεν αφήνει περιθώρια για την ώθηση στην αντιμετώπιση της παλαιστινιακής αυτοδιάθεσης και των μακροπρόθεσμων ρυθμίσεων ασφαλείας με το Ισραήλ, που οι ΗΠΑ και μεγάλο μέρος του υπόλοιπου κόσμου θεωρούν ως τον μόνο τρόπο επίλυσης μιας ευρύτερης σύγκρουσης με ρίζες στις αρχές του περασμένου αιώνα.

Πώς η σύγκρουση στη Μέση Ανατολή είναι συνυφασμένη με τις αμερικανικές εκλογές

Τα σχόλια της Καμαλα Χάρις κατέδειξαν την ισορροπία που προσπαθεί να επιτύχει μεταξύ της τήρησης της παραδοσιακής εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ για το Ισραήλ, της αποφυγής της οργής των μετριοπαθών και εβραίων ψηφοφόρων και της αναγνώρισης του τρομερού ανθρώπινου απολογισμού της επίθεσης του Ισραήλ. Εκ των πραγμάτων, η δήλωσή της αντανακλούσε επίσης την αδυναμία της να επηρεάσει ουσιαστικά μια εξωτερική κρίση που θα μπορούσε να τερματίσει τα όνειρά της για την προεδρία. Και όπως και πολλά από τα σχόλιά της σχετικά με αυτόν τον πόλεμο και την εξωτερική πολιτική γενικότερα, η Χάρις εξέφρασε αξιέπαινες φιλοδοξίες, προσφέροντας όμως ελάχιστες προτάσεις για το πώς θα μπορούσαν ποτέ να συμβιβαστούν.

Μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός κατά τις τελευταίες ημέρες της προεκλογικής εκστρατείας θα προσέφερε τουλάχιστον στην Χάρις την ευκαιρία να υποστηρίξει στους δυσαρεστημένους Δημοκρατικούς στο Μίσιγκαν ότι επιτέλους η κυβέρνηση έκανε μια σημαντική ανακάλυψη που θα έσωζε ζωές Παλαιστινίων. Αλλά είναι τέτοια η αγωνία των Αραβοαμερικανών που αναγκάζονται να παρακολουθούν από μακριά ένα χρόνο φρίκης των αμάχων στη Γάζα, που είναι αμφίβολο πόσες ψήφοι θα άλλαζαν σε αυτό το προχωρημένο στάδιο.

Δεδομένου ότι ο ίδιος ο Νετανιάχου είναι ένας τόσο ενθουσιώδης παίκτης της εξουσίας στην Ουάσιγκτον, δεν θα ήταν έκπληξη αν οι υπολογισμοί του επηρεάζονταν επίσης από την αμερικανική προεκλογική εκστρατεία που διεξάγεται σε μια χούφτα πολιτείες.

Ο Νετανιάχου διαβεβαίωσε τις ΗΠΑ ότι η διαφαινόμενη απάντησή του στις τελευταίες επιθέσεις του Ιράν με βαλλιστικούς πυραύλους δεν θα στοχεύσει πυρηνικές και πετρελαϊκές εγκαταστάσεις, δήλωσε αυτή την εβδομάδα στο CNN άτομο που γνωρίζει τις συζητήσεις. Αν κρατήσει τον λόγο του, ορισμένοι αναλυτές θα ερμηνεύσουν την αυτοσυγκράτησή του, όπως είναι αυτή, ως μια προσπάθεια να αποφύγει να αποξενώσει την πιθανή επόμενη πρόεδρο, Καμαλα Χάρις. Αν δεν το κάνει, τέτοιες επιθέσεις θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν μια παγκόσμια κρίση και να καταστρέψουν τις πιθανότητες της Χάρις σε μια εκλογική αναμέτρηση κατά την οποία ο Τραμπ προειδοποιεί ότι επίκειται Γ' Παγκόσμιος Πόλεμος.

Ο Νετανιάχου δεν έχει αφήσει πολλές αμφιβολίες ότι ευνοεί τον Τραμπ, ο οποίος του έδωσε λευκή επιταγή στην τετραετή θητεία του. Αν ο πρώην πρόεδρος κερδίσει τις εκλογές, θα αποστραγγίσει ουσιαστικά την όποια δύναμη έχει ο Μπάιντεν για να αντιμετωπίσει τον Νετανιάχου. Γιατί ο Ισραηλινός ηγέτης να λάβει μέτρα που θα ενίσχυαν την κληρονομιά του νυν προέδρου, όταν μπορεί να περιμένει ευνοϊκότερη μεταχείριση υπό τον 47ο πρόεδρο τον Ιανουάριο;

Η αναγνώριση μιας νέας ημέρας είναι ένα πράγμα για τον Μπάιντεν. Το να την εμπλουτίσει με οποιοδήποτε νόημα είναι κάτι άλλο. Ενώ μια κατάπαυση του πυρός θα ήταν ένα τεράστιο επίτευγμα στις τελευταίες εβδομάδες της θητείας του, δεν υπάρχει ιστορικό προηγούμενο τα τελευταία χρόνια για κυβερνήσεις που σημείωναν σημαντική πρόοδο στη Μέση Ανατολή τις τελευταίες ημέρες της θητείας τους. Η εξαντλητική προσπάθεια του πρώην προέδρου Μπιλ Κλίντον για μια ειρηνευτική συμφωνία για το τελικό καθεστώς απέτυχε σε μια σύνοδο κορυφής Ισραήλ-Παλαιστινίων διάρκειας δύο εβδομάδων το καλοκαίρι του 2000.