Εκλογές ΗΠΑ 2024: Ο παλιός είναι αλλιώς ή ο νέος πιο σταθερός για την Άγκυρα; Ποιον θα ψήφιζαν οι Τούρκοι για πρόεδρο ΗΠΑ

Με τις κάλπες στις ΗΠΑ να ανοίγουν σε λίγες ώρες, η Τουρκία παρακολουθεί με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις εξελίξεις, καθώς κάθε πιθανό αποτέλεσμα αναμένεται να διαμορφώσει τη βάση της επόμενης περιόδου στις τουρκο-αμερικανικές σχέσεις. Και ειδικά για μια Άγκυρα που προσπαθεί να διατηρήσει τον ρόλο τη ως περιφερειακή δύναμη και να ισορροπήσει τις σχέσεις της με Ανατολή και Δύση.

Προεδρία Τραμπ: Παλιός γνώριμος, αλλά απρόβλεπτος

Σε περίπτωση επανεκλογής του Ντόναλντ Τραμπ, πολλοί στην Άγκυρα ελπίζουν ότι οι προσωπικές σχέσεις που έχει αναπτύξει ο Τούρκος πρόεδρος μαζί του θα ενισχύσουν τη συνεργασία. Ο Τραμπ έχει ιστορικό τακτικής επικοινωνίας με τον Ερντογάν, ενώ και οι δύο ηγέτες δείχνουν να προτιμούν τις άμεσες επαφές, συχνά παρακάμπτοντας τους θεσμούς και τους διπλωματικούς διαύλους. Το περιβάλλον του Ερντογάν θεωρεί ότι οι δύο ηγέτες έχουν παρόμοιες νοοτροπίες και μπορούν να συνεργαστούν για να προωθήσουν κοινούς στόχους.

Ωστόσο, η Τουρκία γνωρίζει ότι θα πρέπει να είναι προσεκτική με τον Τραμπ. Παρά την «οικειότητα» Ερντογάν-Τραμπ, η Άγκυρα δεν εξασφάλισε κανένα απτό όφελος από αυτή τη σχέση. Αντίθετα, βρέθηκε αντιμέτωπη με κυρώσεις και οικονομική καταστροφή που προκάλεσε ο Τραμπ στη χώρα και από την οποία δεν ανέκαμψε ποτέ πλήρως. Ο Τραμπ το 2019 είχε πει στον Ερντογάν «Η Συρία είναι δική σου» και όταν αντέδρασε το Κογκρέσο, έγραψε μια επιστολή στον Τούρκο πρόεδρο λέγοντας: «Μην είσαι ανόητος» και απείλησε να χρεοκοπήσει την οικονομία της Τουρκίας. Ήταν η δεύτερη απειλή μετά τον πάστορα Άντριου Μπράνσον.

Σήμερα, το μεγαλύτερο εμπόδιο για θερμότερες σχέσεις, θα είναι οι επαφές της Άγκυρας με τη Χαμάς. Η Άγκυρα ίσως βρεθεί σε θέση να απολογείται, σε περίπτωση που ο Τραμπ εκφράσει δημοσίως τη δυσαρέσκειά του.

Προεδρία Χάρις: Νέος «πονοκέφαλος» για την Άγκυρα λόγω στήριξης σε Ελλάδα-Κύπρο;

Από την άλλη πλευρά, μια ενδεχόμενη προεδρία της Κάμαλα Χάρις δημιουργεί μία ασαφή προοπτική για την Τουρκία, καθώς η ίδια δεν έχει ξεστομίσει ποτέ ούτε μια λέξη για την Άγκυρα. Δεν γνωρίζει τις απόψεις της για την Τουρκία. Βέβαια, ο σημερινός σύμβουλός της για την εθνική ασφάλεια, Φίλιπ Γκόρντον, είναι έμπειρος και γνωρίζει καλά την τουρκική πολιτική σκηνή. Αυτό ίσως σηματοδοτεί μια προσέγγιση πιο συνεκτική και λιγότερο ευμετάβλητη από εκείνη της κυβέρνησης Τραμπ, αλλά, αν η νέα αμερικανική ηγεσία αποφασίσει να διατηρήσει τις αμυντικές της συμφωνίες στην Αλεξανδρούπολη και να ενισχύσει τη στρατιωτική συνεργασία με την Κύπρο, «τίποτα καλό δεν περιμένει την Τουρκία στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο», έλεγαν χαρακτηριστικά Τούρκοι αναλυτές. Η νέα κυβέρνηση στην Αμερική, είτε υπό Τραμπ, είτε υπό Χάρις δεν αναμένεται να αλλάξει την πολιτική της έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου, θεωρούν στην Τουρκία.

Περιορισμένες προσδοκίες στην Άγκυρα

Σε κάθε περίπτωση, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν φαίνεται ότι αναμένει τα αποτελέσματα των εκλογών στις ΗΠΑ, πριν λάβει τις δικές του αποφάσεις πολιτικής, παρόλο που φαίνεται να αποδέχεται ότι το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών θα έχει περιορισμένο αντίκτυπο στα διμερή ζητήματα και ότι οι ήδη διαμορφωμένες ισορροπίες στην ανατολική Μεσόγειο και την ευρύτερη γειτονιά της δεν πρόκειται να διαφοροποιηθούν άρδην. Παρά την ύπαρξη ανοιχτών διαύλων διαλόγου, οι δύο χώρες δεν έχουν πλέον ευθυγραμμισμένα συμφέροντα σε καίρια ζητήματα. Η «διπλή εξωτερική πολιτική» που ακολουθεί η Τουρκία, η οποία ισορροπεί ανάμεσα στη Δύση και τη Ρωσία-Κίνα, έχει από καιρό αρχίσει να προκαλεί δυσφορία στους κύκλους της Ουάσιγκτον. Ενδεικτικό είναι πως η άποψη ότι «τα προβλήματα ΗΠΑ-Τουρκίας ίσως δεν αξίζει να επιλυθούν», αρχίζει να κερδίζει έδαφος, ανανεώνοντας τον αβέβαιο χαρακτήρα στις σχέσεις των δύο πλευρών.

Αντιμέτωπη με αυτή την πραγματικότητα, η Άγκυρα υιοθετεί μια πιο μετριοπαθή τακτική, αποφεύγοντας τις ριψοκίνδυνες ρητορικές και περιορίζοντας τις προσδοκίες της σε μια προσέγγιση «βλέπουμε και κάνουμε...». Αυτή η επιφυλακτική στάση δείχνει μια Τουρκία που δεν επιδιώκει νέες περιπέτειες με τις ΗΠΑ, ούτε αναζητεί πια εντυπωσιακές συνεργασίες, που γνωρίζει εκ των προτέρων ότι δεν θα επιτύχει πλέον με την Ουάσιγκτον.

Η ανυπαρξία λόμπι τής στοιχίζει

Παρ' όλες τις προσπάθειες της Άγκυρας και τα Σπίτια της Τουρκίας στη Νέα Υόρκη, ο Ερντογάν δεν διαθέτει σημαντικό λόμπι στις ΗΠΑ και είναι «αποκλεισμένος» από το Λευκό Οίκο εδώ και τουλάχιστον 5 χρόνια. Το ερώτημα που κυριαρχεί στην Άγκυρα είναι το αν ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ θα προσπαθήσει πραγματικά να γεφυρώσει το χάσμα ή αν η πολιτική «ήσυχης αποστασιοποίησης» θα συνεχιστεί, κλίνοντας περισσότερο προς το δεύτερο σενάριο..

Οι Τούρκοι ψηφίζουν «παλιό»

Δημοσκόπηση στην Τουρκία αποκαλύπτει, πάντως, ότι το 32,6% των Τούρκων προτιμά τον Ντόναλντ Τραμπ, ενώ η υποστήριξη προς την Κάμαλα Χάρις περιορίζεται στο 24,7%. Αυτά τα ποσοστά αποκαλύπτουν τη διαφαινόμενη τάση στο εσωτερικό της Τουρκίας υπέρ του Ρεπουμπλικάνου πρώην προέδρου, τον οποίο η Άγκυρα φαίνεται να θεωρεί πιο ευνοϊκό προς τα συμφέροντά της, σε σχέση με μια ενδεχόμενη κυβέρνηση Χάρις, η οποία θα ακολουθήσει τη γραμμή Μπάιντεν, όπως θεωρείται.

Η στήριξη στον Τραμπ πηγάζει και από τη μνήμη των θερμότερων προσωπικών σχέσεων μεταξύ του ίδιου και του Ερντογάν, οι οποίες άνοιξαν κανάλια επικοινωνίας. Αντιθέτως, η Χάρις εκφράζει μια πιο μεθοδική, θεσμική προσέγγιση που ενδέχεται να αφήσει ελάχιστα περιθώρια για διπλωματική ευελιξία.