Εκλογές ΗΠΑ 2024: Κρίσιμο σταυροδρόμι για τις ΗΠΑ και τον υπόλοιπο κόσμο

Κάμαλα Χάρις και Ντόναλντ Τραμπ διασταύρωσαν τα ξίφη τους στην πιο τοξική προεκλογική εκστρατεία όλων των εποχών. Η ακραία πόλωση, οι σφοδρές αντιπαραθέσεις και η αποδόμηση του αντιπάλου ήταν τα στοιχεία που κυριάρχησαν τους τελευταίους μήνες. Μια εκστρατεία που κατέγραψε αμέτρητες συγκεντρώσεις, fake news, αρνητικές πολιτικές διαφημίσεις δισεκατομμυρίων δολαρίων και διαλόγους πεζοδρομίου, μέχρι απόπειρες δολοφονίας και παραίτηση υποψηφίου τέσσερις μήνες πριν τις εκλογές. Μια διαδικασία που αφήνει πίσω της μια κοινωνία διχασμένη και ένα χάσμα που μάλλον δύσκολα μπορεί να γεφυρωθεί μετά τις εκλογές.

Οι δημοσκοπήσεις

Οι δημοσκοπήσεις κάνουν λόγο για μια κούρσα στήθος με στήθος χωρίς σαφές προβάδισμα. Οι πιο πολλές μετρήσεις, ιδιαίτερα στις πολιτείες που θεωρούνται κρίσιμες, δείχνουν αποτελέσματα εντός του στατιστικού λάθους. Στις ΗΠΑ, ωστόσο, οι δημοσκοπήσεις για την Προεδρία διαψεύστηκαν ουκ ολίγες φορές. Συνεπώς, κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος αυτή τη στιγμή για το τελικό αποτέλεσμα.

Οι υποψήφιοι

Οι ψηφοφόροι έχουν ενώπιόν τους δύο διαμετρικά αντίθετες πολιτικές προτάσεις και καλούνται να αποφασίσουν για το μέλλον της χώρας τους και τον ρόλο της στην παγκόσμια πολιτική σκηνή. Από τη μια πλευρά, την υποψήφια των Δημοκρατικών Κάμαλα Χάρις που σε γενικές γραμμές αντιπροσωπεύει τις πιο προοδευτικές πολιτικές, τη συνέχιση της παραδοσιακής γραμμής που βασίζεται στον συνταγματικό πατριωτισμό και την επιδίωξη συναινέσεων παρά ρήξεων, αλλά και τη διατήρηση του αμερικανικού ρόλου ως υπερδύναμης που διασφαλίζει τη συνοχή της Δύσης. Από την άλλη, τον απρόβλεπτο, ασταθή και πολλές φορές ανεξέλεγκτο υποψήφιο των Ρεπουμπλικανών Ντόναλντ Τραμπ, ό οποίος πρεσβεύει ένα πολύ συγκεκριμένο αξιακό πλαίσιο -ένα πλαίσιο ρήξης, σε σχέση με τη μετανάστευση, τη Δημοκρατία, τους Θεσμούς, το Κράτος Δικαίου και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

H πρωτοφανής συμμετοχή στην πρόωρη και επιστολική ψήφο αποτυπώνει το ενδιαφέρον των Αμερικανών γι’ αυτές τις κρίσιμες εκλογές. Σύμφωνα με πολιτικούς αναλυτές, η αύξηση αυτή δεν συνεπάγεται απαραίτητα πλεονέκτημα για τους Δημοκρατικούς, όπως ίσχυε στο παρελθόν, καθώς φαίνεται πως ο Τραμπ προσελκύει νέους ψηφοφόρους, ιδιαίτερα από την κατηγορία των λευκών ανδρών. Από την άλλη πλευρά, η Χάρις διατηρεί ισχυρό προβάδισμα στους ψηφοφόρους που δηλώνουν ότι σίγουρα θα πάνε να ψηφίσουν, καθώς και στις γυναίκες, γεγονός που ενδέχεται να κρίνει και την τελική έκβαση.

Το διακύβευμα

Οι διαφορές των δύο δεν περιορίζονται στα εσωτερικά ζητήματα, αλλά και στην εξωτερική πολιτική. Το κεντρικό διακύβευμα είναι τι είδους υπερδύναμη θα είναι οι ΗΠΑ τα επόμενα χρόνια. Τι θα συμβεί στα μεγάλα μέτωπα της Δύσης, σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή; Πώς θα εξελιχθεί ο εμπορικός πόλεμος με την Κίνα; Και σε αυτή την περίπτωση, απομένει να δούμε εάν όσα λέγονται προεκλογικά είναι εύκολο να γίνουν πράξη μετεκλογικά. Για παράδειγμα, εάν εκλεγεί ο Ντόναλντ Τραμπ, πόσο ριζοσπαστικές αποφάσεις θα λάβει σε σχέση με τους μετανάστες, τις αμβλώσεις, την οπλοκατοχή, τη σχέση των ΗΠΑ με το ΝΑΤΟ, το ενδεχόμενο επιβολής δασμών σε ευρωπαϊκά προϊόντα και τη διαχείριση της πράσινης μετάβασης; Ερωτήματα ανακύπτουν και για την κ. Χάρις. Θα συνεχίσει την οικονομική και εξωτερική πολιτική του κ. Μπάιντεν;

Φόβοι για βία στη χώρα

Μια νίκη της Χάρις ή του Τραμπ δεν θα σημάνει απαραίτητα το τέλος της έντασης. Ακαδημαϊκοί και αναλυτές εκφράζουν φόβους για το ενδεχόμενο να ξεσπάσει βία στη χώρα σε περίπτωση που ηττηθεί ο Ντόναλντ Τραμπ. Ο ίδιος εξάλλου άφησε ήδη να εννοηθεί ότι σε περίπτωση που χάσει, θα υποστηρίξει ότι υπήρξε νοθεία. Την ίδια ώρα, συνεχίζει να αμφισβητεί το αποτέλεσμα του 2020 και είναι ο πρώτος υποψήφιος στην ιστορία της χώρας που αρνείται να αποδεχθεί τα αποτελέσματα των προηγούμενων εκλογών. Ήδη υψώθηκαν μεταλλικά κάγκελα κοντά στον Λευκό Οίκο και το Κογκρέσο και οι Αρχές της χώρας είναι σε εγρήγορση. Οι Αμερικανοί πολίτες είναι μάρτυρες μιας πρωτόγνωρης κατάστασης, όπου ένας υποψήφιος, καταδικασμένος για κακουργήματα, αρνείται τη νομιμότητα του εκλογικού συστήματος, δημιουργώντας συνθήκες πολιτικής αστάθειας που ίσως αφήσουν βαθιά τραύματα στη Δημοκρατία και την εμπιστοσύνη των πολιτών στους θεσμούς.

Πακτωλοί δισεκατομμυρίων δολαρίων στην εκστρατεία

Στην εκστρατεία των δύο υποψηφίων φαίνεται να εμπλέκεται και ένα τεράστιο κύκλωμα οικονομικών συμφερόντων, με μεγιστάνες όπως ο Έλον Μασκ και ο Ρούπερτ Μέρντοχ να υποστηρίζουν ανοιχτά τον Τραμπ, ενώ άλλοι, όπως ο Μπιλ Γκέιτς και ο Ριντ Χόφμαν να στηρίζουν τη Χάρις. Πρόκειται για ένα στοιχείο που εντείνει ακόμα περισσότερο το πολιτικό χάσμα και τις πολιτικές αντιπαραθέσεις.

Η επιρροή των influencers και των celebrities

Η ισχύς των celebrities (π.χ. Anuel A, Taylor Swift, Mel Gibson, Hulk Hogan, George Clooney, Barbra Streisand μεταξύ άλλων) και των influencers στις εκλογές αυτές υπήρξε αξιοσημείωτη, με αμέτρητους λογαριασμούς στο TikTok, το Instagram και την πλατφόρμα X να διαδραματίζουν κομβικό ρόλο. Οι τεράστιες αμοιβές για προώθηση και οι συνεργασίες με τους influencers, αναδεικνύουν νέους τρόπους πολιτικής επικοινωνίας και τη δύναμη των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στην πληγείσα από τα fake news πολιτική σκηνή των ΗΠΑ.

Εν κατακλείδι, το βέβαιο είναι ότι η επόμενη μέρα των εκλογών θα βρει τις ΗΠΑ και τον υπόλοιπο κόσμο, αντιμέτωπο με νέες πραγματικότητες και ανατροπές, η διαχείριση των οποίων θα αποτελεί πρόκληση για τους ηγέτες, τους πολιτικούς και τους πολίτες ευρύτερα. Αξίζει να σημειωθεί ότι η κατανόηση της πολιτικής συμπεριφοράς των Αμερικανών πολιτών προϋποθέτει γνώση των ιδιαίτερων πολιτισμικών και κοινωνικών πτυχών της αμερικανικής κοινωνίας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν αποτελούν ένα συμπαγές σύνολο αλλά μία σύνθεση πολλών, διαφορετικών κόσμων με ξεχωριστές κουλτούρες, ιδιοσυγκρασίες και πολιτικές συμπεριφορές, κάτι που μπορεί να δυσκολεύει και την ερμηνεία πολιτικών φαινομένων από την ευρωπαϊκή οπτική.