Αμερικάνικες εκλογές 2024: Τι σημαίνει η νίκη Τραμπ για τη Μέση Ανατολή και τις περιφερειακές συγκρούσεις

O Ντόναλντ Τραμπ αναδείχθηκε θριαμβευτής των κρίσιμων εκλογών στις ΗΠΑ και ετοιμάζεται για την μεγάλη επιστροφή στον Λευκό Οίκο, τέσσερα χρόνια μετά την αποχώρησή του.

Μια εξέλιξη η οποία αναμένεται να διαμορφώσει και την τελική έκβαση των συγκρούσεων στη Μέση Ανατολή, σύμφωνα με εμπειρογνώμονες. Η διπλωματική πολιτική του εκλεγμένου προέδρου θα μπορούσε επίσης να αναδιαμορφώσει δραματικά την πολιτική των ΗΠΑ στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένης της στάσης τους στο Ιράν και τις περιφερειακές ειρηνευτικές συμφωνίες, σύμφωνα με συμβούλους εξωτερικής πολιτικής στο Al Arabiya.

Εξελίξεις στη Μέση Ανατολή

Η επιστροφή του Τραμπ θα είχε πιθανότατα επίπτωση στον πόλεμο του Ισραήλ κατά της Χαμάς στη Γάζα και κατά της Χεζμπολάχ στον Λίβανο, δήλωσε στο Al Arabiya η Sanam Vakil, διευθύντρια του προγράμματος MENA στο think tank Chatham House.

«Νομίζω ότι η κυβέρνηση Τραμπ - και ο πρόεδρος - ειδικότερα, θα επιδιώξει να κλείσει τις ενεργές στρατιωτικές εκστρατείες που βρίσκονται σε εξέλιξη στη Γάζα και τον Λίβανο», δήλωσε η ίδια. «Αλλά αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι η ειρήνη είναι στον ορίζοντα». δήλωσε η Βακίλ και πρόσθεσε: «Νομίζω ότι κινούμαστε σε μια σύγκρουση μακράς διάρκειας».

Πιέσεις στο Ιράν

Κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του, ο Τραμπ επανέφερε τις κυρώσεις στο Ιράν μετά την απόσυρσή του από την πυρηνική συμφωνία του 2015 με τις παγκόσμιες δυνάμεις, η οποία είχε περιορίσει τις πυρηνικές δραστηριότητες της Τεχεράνης με αντάλλαγμα οικονομικά κίνητρα. Αυτές οι ανανεωμένες κυρώσεις το 2018 επηρέασαν σοβαρά τις εξαγωγές πετρελαίου του Ιράν, μειώνοντας τα κρατικά έσοδα και αναγκάζοντας τη χώρα να λάβει αντιλαϊκά μέτρα, όπως η αύξηση των φόρων και η δημιουργία μεγάλων δημοσιονομικών ελλειμμάτων, διατηρώντας τον ετήσιο πληθωρισμό γύρω στο 40%.

Παράλληλα, ο Τραμπ αναγνώρισε επίσημα την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ και μετέφερε εκεί την πρεσβεία των ΗΠΑ. Δύο χρόνια αργότερα, αναγνώρισε τον έλεγχο του Ισραήλ στα Υψώματα του Γκολάν, συριακό έδαφος που κατέλαβε το Ισραήλ κατά τη διάρκεια του Πολέμου των Έξι Ημερών το 1967 και εξακολουθεί να διεκδικεί η Συρία. Ο Τραμπ διευκόλυνε επίσης τις συμφωνίες του Αβραάμ. Η ειρηνευτική του πρόταση για το 2020 είχε ως στόχο να παραχωρήσει στο Ισραήλ κυριαρχία σε εκτεταμένες περιοχές των παλαιστινιακών εδαφών.

Ο «αγαπημένος σύμμαχος» του Τραμπ

Η πολιτική του Τραμπ για τη Μέση Ανατολή έχει επικεντρωθεί σε μεγάλο βαθμό σε ισχυρές συμμαχίες με το Ισραήλ και παράλληλα με μια συγκρουσιακή προσέγγιση προς το Ιράν. Επισημαίνει τις προσπάθειές του για τη μεσολάβηση ειρηνευτικών συμφωνιών και την αντιμετώπιση εξτρεμιστικών τρομοκρατικών ομάδων όπως το ISIS.

Αποκαλώντας το Ισραήλ «αγαπημένο σύμμαχο», ο Τραμπ απομακρύνθηκε από την παλαιότερη διακομματική υποστήριξη της λύσης των δύο κρατών, δείχνοντας ότι δεν ενδιαφέρεται για την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους. Μετά τη σύγκρουση του 2023 μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς, επανέλαβε τη δέσμευσή του να στηρίξει το Ισραήλ.

Στην… απομόνωση το Ιράν

Όσον αφορά το Ιράν, ο Τραμπ ακολούθησε πολιτική απομόνωσης, χαρακτηρίζοντάς το «τον κορυφαίο κρατικό χορηγό της τρομοκρατίας». Το 2018 αποχώρησε από την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν, επιβάλλοντας εκ νέου κυρώσεις, και το 2020 διέταξε τη δολοφονία του κορυφαίου Ιρανού διοικητή Qasem Soleimani. Κοντά στο τέλος της θητείας του, χαρακτήρισε τους προσκείμενους στο Ιράν Χούθι της Υεμένης ως ξένη τρομοκρατική οργάνωση, μια απόφαση που αργότερα αναιρέθηκε από τον Μπάιντεν, αλλά επανήλθε το 2024 εν μέσω νέων επιθέσεων των Χούθι σε εμπορικά πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης Ισραήλ-Χαμάς.

Ο Τραμπ διεκδικεί επίσης τα εύσημα για την ήττα του ISIS στο Ιράκ, υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, ενώ τάσσεται υπέρ της απόσυρσης των στρατευμάτων στο Ιράκ και τη Συρία. Επίσης, έχει προτείνει την παραμονή ορισμένων αμερικανικών δυνάμεων στη Συρία για να διατηρηθεί η πρόσβαση στους πετρελαϊκούς πόρους. Η Βακίλ δήλωσε ότι η αντίδραση σε μια νίκη του Τραμπ στη Μέση Ανατολή θα είναι ποικίλη.

«Οι παραδοσιακοί εταίροι της Αμερικής στον Κόλπο - ας πούμε τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Σαουδική Αραβία και το Ισραήλ - βλέπουν ευκαιρίες σε μια προεδρία Τραμπ, αλλά νομίζω ότι ξέρετε, την ίδια στιγμή, ανησυχούν ότι ο Τραμπ και η κυβέρνησή του δεν θα προσφέρουν πραγματικά σε ορισμένους από τους βασικούς τομείς όπου η σταθερότητα και η οικονομική ευημερία, πρέπει να συναντηθούν. Έτσι, νομίζω ότι υπάρχουν κίνδυνοι αλλά και ευκαιρίες για τις τρεις αυτές χώρες».