Κλιματική κρίση: Πώς οι πτήσεις ιδιωτικών τζετ εκτοξεύουν τις εκπομπές ρύπων

Κατακόρυφη αύξηση παρουσιάζουν οι εκπομπές ρυπογόνων ουσιών στο περιβάλλον από τα ιδιωτικά τζετ, με βάση έρευνα που έγινε από το 2019 μέχρι το 2023.

Πολύ μεγάλη η επιβάρυνση του περιβάλλοντος από τα ιδιωτικά τζετ

Μέχρι και πριν μερικά χρόνια δεν είχε γίνει κάποια μεγάλη μελέτη σχετικά με τους ρύπους που αφήνουν στο περιβάλλον τα ιδιωτικά τζετ, ωστόσο πλέον υπάρχουν σαφή στοιχεία. Σε σχέση με την προηγούμενη δεκαετία, από το 2019 μέχρι το 2023 αυξήθηκαν κατά 50% οι εκπομπές βλαβερών ουσιών στο περιβάλλον, σε εποχές που ούτως ή άλλως οι πτήσεις ιδιωτικών τζετ είναι πολύ περισσότερο εν συγκρίσει με το παρελθόν, σύμφωνα με όσα αναφέρει ο Guardian.

Η έρευνα παρακολούθησε περισσότερα από 25.000 ιδιωτικά τζετ και σχεδόν 19 εκατ. πτήσεις την τετραετία 2019 – 2023, με τα στοιχεία να δείχνουν ότι τα μισά εξ αυτών ταξίδευαν λιγότερα από 500 χιλιόμετρα, ενώ 900.000 χρησιμοποιήθηκαν σαν ταξί, για διαδρομές κάτω των 50 χιλιομέτρων. Αρκετές πτήσεις ήταν για διακοπές σε καλοκαιρινούς προορισμούς. Μάλιστα, τεράστια αύξηση παρουσίασαν οι πτήσεις κατά τη διάρκεια του Παγκοσμίου Κυπέλλου στο Κατάρ στα τέλη του 2022, όταν και μέσα σε έναν μήνα έγιναν περισσότερα από 1.800 ταξίδια με ιδιωτικά τζετ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ιδιωτικές πτήσεις αποτελούν την πιο ρυπογόνο μορφή μεταφοράς, με τα τζετ τέτοιου τύπου να χρησιμοποιούνται μόλις από το 0,003% του πληθυσμού. Εξάλλου, από την έρευνα διαπιστώθηκε ότι οι επιβάτες των μεγαλύτερων ιδιωτικών αεροσκαφών προκαλούν περισσότερες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα σε μια ώρα σε σύγκριση με τον μέσο άνθρωπο κατά τη διάρκεια ενός ολόκληρου χρόνου.

Ήταν λίγο έως πολύ αναμενόμενο ότι οι ΗΠΑ θα έχουν τα πρωτεία στον αριθμό των ταξιδιών με ιδιωτικά τζετ, κατέχοντας το 69% της συνολικής «πίτας», με τον Καναδά, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Αυστραλία να βρίσκονται στην πρώτη δεκάδα. Ενδεικτικό της «κλιματικής καταστροφής» που προκαλούν τα ιδιόκτητα αεροσκάφη είναι το γεγονός ότι το 2023 εξέπεμψαν 15 εκατ. τόνους ρυπογόνων ουσιών στο περιβάλλον, περισσότερους από όσους εκπέμπουν οι 60 εκατ. κάτοικοι της Τανζανίας.

Και νέα αεροσκάφη έτοιμα για απογείωση

Η βιομηχανία παραγωγής ιδιωτικών τζετ προσδοκά ότι μέχρι το 2033 θα διατεθούν ακόμα 8.500 επαγγελματικά αεροσκάφη, με τα κέρδη να εκτοξεύονται, όπως και οι ρύποι στο περιβάλλον. Με βάση τα στοιχεία που δημοσίευσαν οι επιστήμονες, αποτυπώνεται η τεράστια διαφορά στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα μεταξύ των πλουσιότερων και των φτωχότερων ανθρώπων, με την υπερθέρμανση του πλανήτη να απειλεί πολλά είδη ζώων.

Ο καθηγητής Στέφανο Γκέσλινγκ, από το Πανεπιστήμιο Linnaeus της Σουηδίας, ηγήθηκε της έρευνας και δήλωσε πως «οι πλούσιοι αποτελούν ένα πολύ μικρό ποσοστό του πληθυσμού, αλλά αυξάνουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα πολύ γρήγορα και σε πολύ μεγάλα επίπεδα μεγέθους».

Τα ιδιωτικά τζετ χρησιμοποιούνται και σαν… ταξί

Η έρευνα του σουηδικού πανεπιστημίου δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Communications Earth & Environment, λαμβάνοντας δεδομένα από την πλατφόρμα ADS – B Exchange, η οποία καταγράφει τα σήματα που στέλνουν οι αναμεταδότες των τζετ, προκειμένου να είναι γνωστή η θέση και το ύψος τους. Εξάλλου, είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι οι αναλυτές υπογραμμίζουν πως τα στοιχεία πιθανότατα είναι υποεκτιμημένα, καθώς στη μελέτη δεν συμπεριλήφθηκαν μικρότερα αεροπλάνα.

Από το 2019 μέχρι το 2023 αυξήθηκαν ο αριθμός των ιδιωτικών τζετ κατά 28% και η απόσταση που διανύεται σε κάθε πτήση κατά 53%. «Κάποιοι τα χρησιμοποιούν κυριολεκτικά ως ταξί. Αν είναι για μόνο 50 χιλιόμετρα, αυτό θα μπορούσε σίγουρα να γίνει με αυτοκίνητο», διευκρινίζει ο καθηγητής Γκέσλινγκ. Πάντως, πέραν των ΗΠΑ και της Ευρώπης, άλλα μέρη όπου προσγειώνονται τα αεροσκάδη είναι η Βραζιλία, η Μέση Ανατολή και η Καραϊβική.

Αυτό δείχνει ότι μεγάλο μέρος της χρήσης των τζετ γίνεται για λόγους αναψυχής, καθώς το καλοκαίρι οι πτήσεις για την Ίμπιζα στην Ισπανία και τη Νίκαια στη Γαλλία αυξήθηκαν κατακόρυφα, ιδιαίτερα τα Σαββατοκύριακα. Υπενθυμίζεται ότι η Τέιλορ Σουίφτ, ο Ντρέικ, ο Φλόιντ Μέιγουεδερ, ο Στίβεν Σπίλμπεργκ και η Όπρα Γουίνφρι έχουν επικριθεί για το γεγονός ότι χρησιμοποιούν πολύ συχνά τα ιδιωτικά τους αεροσκάφη.

Παράλληλα, εξετάστηκαν και επιχειρηματικές εκδηλώσεις, όπως το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός της Ελβετίας, εκεί όπου προσγειώθηκαν 660 πτήσεις ιδιωτικών τζετ, αλλά και η σύνοδος κορυφής για το κλίμα Cop28 στο Ντουμπάι, με 291 πτήσεις.

Με βάση τα λεγόμενα του Γκέσλινγκ, η έρευνα δεν εξέταση τους λόγους που κάποιος χρησιμοποιεί ιδιωτικό τζετ για να μεταβεί σε ένα μέρος, ωστόσο ο ίδιος θεωρεί ότι είναι έντονη η απροθυμία για… συγκατοίκηση σε καμπίνες εμπορικών πτήσεων, ιδιαίτερα από την πανδημία και έπειτα. Η βιομηχανία των επαγγελματικών αεροσκαφών απευθύνεται σε ανθρώπους «εξαιρετικά υψηλού πλούτου», με τη λίστα να περιλαμβάνει περίπου 250.000 άτομα, με μέση περιουσία τα 123 εκατ. δολάρια.

«Να πληρώνουν για τη ρύπανση του περιβάλλοντος»

Ο καθηγητής Γκέσλινγκ από τη Σουηδία δεν διστάζει να ζητήσει από τους ιδιοκτήτες των ιδιωτικών τζετ να πληρώνουν για την καταστροφή που προκαλούν στο περιβάλλον. «Θα ήταν δίκαιο αυτοί οι άνθρωποι να πληρώνουν για τη ζημιά που προκαλούν με τη συμπεριφορά τους», τονίζει χαρακτηριστικά.

Ασφαλώς, σημαντικά βήμα θα ήταν και η αύξηση των τελών προσγείωσης, με το συγκεκριμένο κόστος σήμερα να είναι σε πολύ χαμηλά επίπεδα.

Από τη μεριά της η Αλέτια Γουόρινγκτον, επικεφαλής της αεροπορίας στη φιλανθρωπική οργάνωση για το κλίμα «Possible», υπογράμμισε πως «τα ιδιωτικά τζετ, τα οποία χρησιμοποιούνται από μια μικρή ομάδα υπερπλούσιων ανθρώπων, αποτελούν μια εντελώς αδικαιολόγητη και χωρίς λόγο σπατάλη του λιγοστού εναπομείναντος προϋπολογισμού μας για την αποφυγή της κλιματικής κατάρρευσης. Οι εκπομπές τους αυξάνονται κατακόρυφα, ακόμα και όταν οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης κλιμακώνονται. Ήρθε η ώρα να δράσουν οι κυβερνήσεις. Χρειαζόμαστε έναν σούπερ φόρο, προκειμένου γρήγορα να φτάσουμε και στην πλήρη απαγόρευση των ιδιωτικών αεροσκαφών».

Πάντως, η Ένωση Ιδιωτικής Αεροπορίας των ΗΠΑ αρνήθηκε να κάνει οποιοδήποτε σχόλιο επ’ αυτού.