Μιχάλης Ιγνατίου: O Eρντογάν ψάχνει συνθηκολόγηση µε τον Τραµπ

Ο τρόμος που προκαλεί η αποφασιστικότητα των Ηνωµένων Πολιτειών να συνετίσουν την Τουρκία, καθώς -όπως αναφέρουν σε όλες τις ανακοινώσεις τους- θα φτάσουν µέχρι και σε κυρώσεις στο πλαίσιο του νόµου CAATSA, ανάγκασε τον Ταγίπ Ερντογάν να σκέφτεται πλέον σοβαρά τον δρόµο της συνθηκολόγησης, ώστε να αποφύγει µια κατάρρευση της τουρκικής οικονοµίας που θα µπορούσε να προκαλέσει και τη δική του πτώση. Οι πληροφορίες που έλαβε από την τουρκική πρεσβεία της Ουάσιγκτον και ειδικά η οµιλία του αντιπροέδρου Μάικ Πενς στη σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ τού έδωσαν να καταλάβει ότι ο Λευκός Οίκος έθεσε σε ισχύ το ίδιο σχέδιο εκβιασµών και απειλών που είχε υλοποιήσει το περασµένο καλοκαίρι για να εξασφαλίσει την απελευθέρωση του πάστορα Αντριου Μπράνσον.

Η άτακτη υποχώρηση του Ερντογάν, όταν ανακοινώθηκαν οι «ήρεµες κυρώσεις» από τον υπουργό Οικονοµικών Μνούτσιν, έχει ενθαρρύνει τους Αµερικανούς, οι οποίοι πιστεύουν ότι ο Τούρκος πρόεδρος θα υποχωρήσει υπό την απειλή του νόµου CAATSA, που έχει ψηφιστεί για να αντιµετωπίζονται οι εχθροί των ΗΠΑ, όπως η Ρωσία και το Ιράν. Και οι δύο χώρες αποτελούν στρατηγικούς συµµάχους του κ. Ερντογάν, ο οποίος υποστηρίζει σε κάθε ευκαιρία τη Μόσχα και την Τεχεράνη έναντι των Αµερικανών. Στον Λευκό Οίκο έχουν σηµειώσει και τη συµπεριφορά του προέδρου της Τουρκίας στο θέµα της Βενεζουέλας, που αποτελεί προσωπικό στοίχηµα για τον πρόεδρο και τον αντιπρόεδρο των ΗΠΑ. Όλοι οι Τούρκοι αξιωµατούχοι που βρέθηκαν την περασµένη εβδοµάδα στην Ουάσιγκτον έλαβαν το µήνυµα ότι η Αµερική θα ανακοινώσει σύντοµα κυρώσεις για τις χώρες που βοηθούν το καθεστώς του Μαδούρο και έχουν σχέση µε την κλοπή του φυσικού πλούτου της χώρας.

Οδηγίες προς τους υπουργούς του 

Ο κ. Ερντογάν έδωσε κατευθύνσεις στους υπουργούς Οικονοµικών και Αµυνας, Μπεράτ Αλµπαϊράκ και Χουλουσί Ακάρ, να ερευνήσουν µέχρι πού θα µπορούσε να υποχωρήσει η Αµερική για να δεχθεί την ανάπτυξη των S-400 στο τουρκικό έδαφος. Ο γαµπρός του Τούρκου προέδρου συζήτησε το ζήτηµα µε τον Τζάρεντ Κούσνερ, γαµπρό του κ. Τραµπ, και ο κ. Ακάρ µε τον οµόλογό του στο Πεντάγωνο, Πάτρικ Σάχαναν. Επίσης έλαβε την πρώτη ιδέα για το είδος των κυρώσεων που επιβάλλονται σε αυτές τις περιπτώσεις, όπως αυτή των S-400, µιλώντας µε τον Αµερικανό υπουργό Οικονοµικών, Στίβεν Μνούτσιν.

Ο κ. Αλµπαϊράκ, όπως και ο Ιµπραήµ Καλίν, εκπρόσωπος του Ερντογάν, προσπάθησαν να εκµαιεύσουν µια υπόσχεση των Αµερικανών ότι δεν θα επιβάλουν κυρώσεις, χωρίς όµως να δεσµευθούν ότι θα ακυρώσουν την αγορά των S-400. Σε αντίθεση µε αυτούς, ο κ. Ακαρ φέρεται να ήταν «συναινετικός» και οµιλητικότατος και εισήλθε σε µια συζήτηση που αφορούσε και λύσεις για το ρωσικό σύστηµα που θα ικανοποιούν την αµερικανική πλευρά. Πρότεινε εγκατάσταση των S-400 στην Αγκυρα και την Κωνσταντινούπολη, βασικά για να προστατεύουν τα παλάτια του εκάστοτε Τούρκου προέδρου, και την ανάπτυξη των αµερικανικών F-35 στα σύνορα µε την Τουρκία, ώστε να βρίσκεται σε απόσταση πολλών µιλίων το ένα σύστηµα από το άλλο.

Φέρεται, δε, να είπε ότι τα ισραηλινά F-35 βρίσκονται σε πιο κοντινή απόσταση από τους ρωσικούς S-300 στη Συρία απ’ ό,τι θα είναι οι S-400 και τα F-35. Η άλλη πρόταση που φέρεται να κατέθεσε είναι να παραµείνουν µέσα σε κουτιά οι S-400 και να µην αναπτυχθούν ποτέ. Αυτή ειδικά η εισήγηση είναι προβληµατική, διότι η Τουρκία δεν θα γλιτώσει τις κυρώσεις, ενώ θα µπορούσε ανά πάσα στιγµή να τους χρησιµοποιήσει, αφού στο µεταξύ υποτίθεται ότι θα έχει παραλάβει και τα F-35. Με τα σηµερινά δεδοµένα, διότι ο κ. Τραµπ και ο κ. Ερντογάν είναι απρόβλεπτοι ηγέτες και ακραία προβληµατικοί, η Αµερική και η Τουρκία παραµένουν εγκλωβισµένες σε ένα άνευ προηγουµένου αδιέξοδο, ιδιαίτερα ο πρόεδρος της Τουρκίας, ο οποίος είναι όµηρος των δηλώσεών του, από τις οποίες δύσκολα µπορεί να αποστασιοποιηθεί και να υποχωρήσει, παρά το γεγονός ότι αναζητεί τρόπους για να κάνει βήµατα πίσω, παρουσιάζοντας όµως την υποχώρηση ως νίκη του.

Η παραλαβή των S-400 και η µη χρησιµοποίησή τους πιστεύει ότι είναι η καλύτερη λύση για τον ίδιο. Πάντως, ο αναπληρωτής υπουργός Αµυνας, Πάτρικ Σάναχαν, που εκπέµπει µια αισιοδοξία, η οποία δεν δικαιολογείται από τις µέχρι σήµερα εξελίξεις, είπε στον κ. Ακάρ ότι η αµερικανική θέση εκφράστηκε από τον αντιπρόεδρο Πενς και δεν αλλάζει: Πρέπει να ακυρωθεί η παραγγελία των S-400. Οι αναλυτές θεωρούν ως τελευταία αµερικανική θέση, από την οποία δεν υποχωρούν, αυτή που εξέφρασε δηµόσια ο εκπρόσωπος του Πενταγώνου, Τσαρλς Σούµερς. Είπε ότι «εµείς εξακολουθούµε να ελπίζουµε ότι η Τουρκία θα εγκαταλείψει την επιθυµία της να αποκτήσει τους S-400 και είµαστε σε συνεχείς συζητήσεις και διαβουλεύσεις µαζί µε τους Τούρκους για να ξεπεράσουµε αυτό το πρόβληµα». Πάντως, η αίσθηση που επικρατεί και στην κυβέρνηση και στο Κογκρέσο, µετά την «απόβαση» Τούρκων υπουργών και υφυπουργών στην Ουάσιγκτον, είναι ότι ο Ερντογάν ναι µεν βρίσκεται υπό δραµατική πίεση και το αναγνωρίζουν, δεν είναι όµως πεπεισµένοι ότι στο τέλος θα υποχωρήσει